Επικοινωνία ανήλικης με παππούδες εκ της μητρικής γραμμής, θάνατος μητέρας ανήλικης, ακρόαση ανήλικης από το δικαστήριο και έννοια συμφέροντος αυτής.

 

 

Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ. 1426/2015 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ

«… Οι αιτούντες επικαλούνται επείγουσα περίπτωση και ζητούν ως ασφαλιστικό μέτρο, να ρυθμιστεί προσωρινά το δικαίωμα επικοινωνίας τους με το ανήλικο τέκνο της ήδη θανούσης θυγατρός τους με τον τρόπο που ειδικότερα περιγράφεται στην αίτηση και να απειληθεί κατά του καθ' ου χρηματική ποινή και προσωπική κράτηση ως μέσον για την αναγκαστική εκτέλεση της απόφασης. 

Η αίτηση αρμοδίως εισάγεται για να συζητηθεί ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρα 686 επ. ΚΠολΔ) και είναι νόμιμη. Στηρίζεται στις διατάξεις των άρθρων 1520 εδ β' του ΑΚ, 735 ΚΠολΔ και 946 παρ. 1 ΚΠολΔ. Πρέπει, επομένως να εξεταστεί κατ' ουσίαν. Το άρθρο 1520 περ. β' Α.Κ. ορίζει: "Οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος" και το άρθρο 681 Γ" §3 εδ.α' Κ.Πολ.Δ.: "Το δικαστήριο πριν από την έκδοση της απόφασης του, ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου, λαμβάνει υπόψη τη γνώμη του".

 

Εξ άλλου, ο Ν. 2101/1992 "Κύρωση Διεθνούς Συμβάσεως για τα δικαιώματα του παιδιού" ορίζει α") στο άρθρο 12: "1. Τα συμβαλλόμενα κράτη εγγυώνται στο παιδί που έχει ικανότητα διάκρισης, το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης της γνώμης του σχετικά με οποιοδήποτε θέμα που το αφορά, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις του παιδιού ανάλογα με την ηλικία του και με το βαθμό ωριμότητας του. 2. Για το σκοπό αυτόν θα πρέπει ιδίως να δίνεται στο παιδί η δυνατότητα να ακούγεται σε οποιαδήποτε διοικητική ή δικαστική διαδικασία που το αφορά, είτε άμεσα είτε μέσω ενός εκπροσώπου ή ενός αρμόδιου οργανισμού, κατά τρόπο συμβατό με τους διαδικαστικούς κανόνες της εθνικής νομοθεσίας". Και β") στο άρθρο 16: "1. Κανένα παιδί δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αυθαίρετης ή παράνομης επέμβασης στην ιδιωτική του ζωή, στην οικογένεια του, στην κατοικία του ή στην αλληλογραφία του, ούτε παράνομων προσβολών της τιμής και της υπόληψης του. 2. Το παιδί δικαιούται να προστατεύεται από το νόμο έναντι τέτοιων επεμβάσεων ή προσβολών".

 

Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει, ότι το δικαστήριο, προκειμένου να κρίνει για την επικοινωνία ή μη ανηλίκου τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του, πρέπει να λαμβάνει υπόψη την γνώμη του ανηλίκου, εφόσον αυτό έχει ικανότητα διακρίσεως και ανάλογα με την ωριμότητα του, πλην όμως από καμιά διάταξη δεν καθιερώνεται υποχρέωση του δικαστηρίου να ταυτίσει την κρίση του με την γνώμη εκείνου (ΑΠ 1450/2012 ΧρΙΔ 2013.203).

 

Από την εκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων που εξετάστηκαν στο ακροατήριο, την επικοινωνία του Δικαστηρίου με το ανήλικο εγγόνι των αιτούντων και των εγγράφων (μεταξύ των οποίων και οι ένορκες βεβαιώσεις που προσκομίστηκαν εκατέρωθεν από τους διαδίκους) που οι διάδικοι προσκομίζουν, της από ..... 2015 έκθεσης κοινωνικής έρευνας της Δ/νσης Κοινωνικών Υπηρεσιών του Δήμου .....  και της από ..... 2015 με αριθμ. πρωτ. ... έκθεσης της Υπηρεσίας Κοινωνικής Πρόνοιας του Δήμου ..... που διαβιβάστηκε από την Εισαγγελία), πιθανολογούνται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά:  

Οι αιτούντες είναι γονείς της θανούσης την …. 2015 ... η οποία είχε τελέσει μετά του καθού πολιτικό γάμο την …. 2010 και είχε αποκτήσει μετ' αυτού ένα τέκνο την ... ηλικίας σήμερον 5 ετών. Οι αιτούντες είχαν αναπτύξει με την εγγονή τους μια σταθερή σχέση αφού διέμεναν μετά τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης - της θανούσης ήδη θυγατρός τους - μετά του καθού στο …... Η επικοινωνία της ως άνω εγγονής των αιτούντων και θυγατέρας του καθού με τους αιτούντες δεν είναι επιζήμια γι' αυτήν αφού αυτοί είναι ψυχικά υγιείς (παρά την απώλεια της θυγατέρας τους) και με ηθικές αρχές και η επικοινωνία με αυτούς θα την βοηθήσει ώστε να μην αποκοπούν οι δεσμοί αίματος, να επανασυνδεθεί με το οικογενειακό περιβάλλον της θανούσης μητέρας της και τους στενούς συγγενείς της και να μην αγκιστρωθεί μόνο στο συγγενικό περιβάλλον του καθού πατέρα της και οπωσδήποτε θα βοηθούσε αυτήν στην ομαλή ψυχοσωματική της ανάπτυξη. Αντίθετα η αποκοπή της με το γνώριμο περιβάλλον της οικογένειας της θανούσης μητρός της θα ήταν αντίθετη προς το συμφέρον της και θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στον ψυχισμό της.

 

Με βάση τα ανωτέρω πρέπει να ορισθεί η επικοινωνία των αιτούντων με την εγγονή τους ως ακολούθως (....)

α) κάθε Πέμπτη και από ώρα 17.45 έως 20.45 με παράδοση από τον καθού στην κατοικία των αιτούντων στην οδό ... στο …… και παραλαβή από αυτήν.

β) κάθε δεύτερο Σαββατοκύριακο εκάστου μηνός από ώρας 10.30 πμ του Σαββάτου έως 20.00 της Κυριακής ομοίως ως άνω, πλην από τους μήνες Μάιο έως τον Σεπτέμβριο (ήτοι έναρξη των σχολείων) [εξαιρουμένης της περίπτωσης των θερινών διακοπών ως κατωτέρω] με παραλαβή του εγγονιού τους στον Πειραιά και μετάβαση στην κατοικία τους στο .....  με δυνατότητα του να παραδίδει και να παραλαμβάνει τη θυγατέρα του στο …….

γ) κατά τη διάρκεια του Πάσχα από Μεγάλη Τρίτη και ώρα 11.00 έως Μεγάλη Παρασκευή και ώρα 20.00 και το επόμενο έτος από την Τρίτη της Διακαινησίμου έως Παρασκευή τις αυτές ώρες και εφεξής εναλλάξ.

δ) κατά τις εορτές Χριστουγέννων - Νέου έτους από 27.12 και ώρα 11.00 έως 30.12 και ώρα 20.00 και το επόμενο έτος από 2.1 και ώρα 11.00 έως 6.1 και ώρα 20.00 και εφεξής εναλλάξ ε) κατά το θέρος από 25.6 ώρα 11.00 έως 10.7 ώρα 20.00 στην κατοικία των αιτούντων στο .....  και το επόμενο έτος ομοίως εκτός αν ο καθού τροποποιήσει τις θερινές διακοπές του και συναινέσει σε έτερα διαστήματα του Ιουλίου ή του Αυγούστου δοθέντος ότι μπορεί να κρίνει επωφελή την παραμονή της θυγατέρας του στην κατοικία των παππού, γιαγιάς στο… .

 

Επομένως, πρέπει η αίτηση να γίνει δεκτή ως βάσιμη κατ' ουσίαν, να ρυθμιστεί ο τρόπος επικοινωνίας των αιτούντων με την εγγονή τους και να απειληθεί κατά του καθ'ου χρηματική ποινή για την περίπτωση που αυτός παραβιάσει τις διατάξεις της απόφασης όπως ορίζεται ειδικότερα στο διατακτικό. Τα δικαστικά έξοδα πρέπει να συμψηφιστούν λόγω της εν μέρει νίκης και ήττας αμφοτέρων (άρθρο 178 ΚΠολΔ)….»

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/

 

Προσωρινή διαταγή σε διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων

 

 

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 691 παρ. 2 ΚΠολΔ , αν το δικαστήριο κρίνει ότι υπάρχει ανάγκη, έχει το δικαίωμα, μόλις κατατεθεί η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων και ώσπου να εκδοθεί απόφασή του, να εκδώσει και αυτεπαγγέλτως προσωρινή διαταγή, που καταχωρίζεται κάτω από την αίτηση ή στα πρακτικά, σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν αμέσως έως την έκδοση της απόφασής του για την εξασφάλιση ή τη διατήρηση του δικαιώματος ή τη ρύθμιση της κατάστασης. Κατά την ορθότερη άποψη, την οποία και το παρόν δικαστήριο δέχεται, η προσωρινή διαταγή εκδίδεται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και δεν αποτελεί δικαστική απόφαση αφού δεν περιέχει καμιά αυθεντική διάγνωση της έννομης σχέσης που ρυθμίζει, ούτε απαγγέλλεται σε δημόσια συνεδρίαση και ως εκ τούτου στερείται των κατά το άρθρο 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 305 ΚΠολΔ, στοιχείων της δικαστικής απόφασης, που ανάγονται από το νόμο σε προϋποθέσεις του κύρους αυτής, εκ των οποίων μάλιστα η δημοσίευση αποτελεί σύμφωνα με το άρθρο 313 παρ. 1 περ. γ ΚΠολΔ, αναγκαίο όρο της υπάρξεώς της.

Ωστόσο είναι τίτλος εκτελεστός, από τους αναφερόμενους στη διάταξη του άρθρου 904 παρ. 2 Κ.Πολ.Δ (Κεραμέα-Νίκα-Κονδύλη ο.α. άρθρο 691, ΟλΑΠ 41/2004 ΕλλΔνη 45, 386, ΑΠ 133/2004 ΝοΒ 52, 1549, ΑΠ 561/1999 ΕλλΔνη 2000, 65, ΕφΠατρ 1002/2006 ΑΧΑΝΟΜ 2007, 394, αναλυτικά δε για τις υποστηριζόμενες απόψεις ως προς τη φύση της προσωρινής διαταγής Κράνης, ΕλλΔνη 1999, 1008 επ.

Ως εκ τούτου η προσωρινή διαταγή δεν δημιουργεί ούτε προσωρινό δεδικασμένο αφού δεν περιέχει οποιαδήποτε αυθεντική διάγνωση ως προς την ουσιαστική έννομη σχέση που αφορά ή ως προς τη νομιμότητα των διατασσομένων μέτρων (Κεραμέα - Κονδύλη - Νίκα ο.α. άρθρο 691, στ. 4 με εκεί παραπομπές σε νομολογία, Κονδύλης, Το δεδικασμένο (1383) 59), γι' αυτό με νεώτερη διαταγή του δικαστηρίου ανακαλείται ελεύθερα και αυτεπάγγελτα (βλ.3047/2015 ΜΠΑ , Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών ΔΣΑ)

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/

Προγεννητικός έλεγχος και ιατρική ευθύνη

Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ. 154/2011 απόφασης του Αρείου Πάγου, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.
 

 

«… Κατά τη διάταξη του αρθρ. 559 αριθ. 1 του Κ.Πολ.Δ αναίρεση επιτρέπεται μόνο αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου στον οποίο περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών 173 και 200 του ΑΚ. Ο κανόνας δικαίου παραβιάζεται, αν δεν εφαρμοστεί, ενώ συνέτρεχαν οι πραγματικές προϋποθέσεις για την εφαρμογή του, ή αν εφαρμοστεί, ενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρμοστεί εσφαλμένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε με ψευδή ερμηνεία, είτε με κακή εφαρμογή, δηλαδή με εσφαλμένη υπαγωγή (Ολ. ΑΠ 7/2006 Ελλ.Δ 47.728, Ολ. ΑΠ 4/2005 ΕλλΔ 46.382. Εξ' άλλου, από τη διάταξη του άρθρου 914 ΑΚ, κατά την οποία όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει, προκύπτει ότι προϋποθέσεις της αδικοπρακτικής ευθύνης είναι οι εξής: 1 ) ανθρώπινη συμπεριφορά που μπορεί να συνίσταται σε θετική ενέργεια (πράξη) ή σε παράλειψη ορισμένης ενέργειας, 2 ) η πράξη ή παράλειψη να είναι παράνομη, 3 ) υπαιτιότητα (πταίσμα) του δράστη, που εκδηλώνεται είτε με τη μορφή του δόλου είτε με τη μορφή της αμέλειας, 4 ) επέλευση ζημίας και 5 ) αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της συμπεριφοράς και της ζημίας. Αιτιώδης σύνδεσμος υπάρχει όταν η παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά ήταν, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, ικανή, κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων, να επιφέρει τη ζημία και την επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση (ΑΠ 118/2006, ΑΠ 996/04). Περαιτέρω, ευθύνη ιατρού για αμέλεια υπάρχει στις περιπτώσεις εκείνες, που το ανεπιθύμητο αποτέλεσμα οφείλεται σε παράβαση των θεμελιωδών αναγνωρισμένων κανόνων της ιατρικής επιστήμης και η ενέργεια του δεν ήταν σύμφωνη με το αντικειμενικώς επιβαλλόμενο καθήκον επιμέλειας. Δηλαδή θα πρέπει να μην καταβλήθηκε από τον ιατρό η επιβαλλόμενη κατά αντικειμενική κρίση προσοχή και επιμέλεια, την οποία κάθε μετρίως συνετός και ευσυνείδητος ιατρός θα μπορούσε και όφειλε να καταβάλλει κάτω από τις ίδιες πραγματικές περιστάσεις, με βάση τους νομικούς κανόνες, τις συνθήκες που επικρατούν στις συναλλαγές και την κοινή κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων πείρα και λογική και συγχρόνως να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της ιατρικής πράξης ή παράλειψης και του αξιόποινου μη επιδιωκόμενου αποτελέσματος. (Α.Π. 2104/2009.) Τέλος, κατά το άρθρο 24 του Α.Ν. 1565/1937, που διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά την εισαγωγή του Α.Κ. με τη διάταξη του άρθρου 47 του Εισ Ν.ΑΚ " Ο ιατρός οφείλει να παρέχη μετά ζήλου, ευσυνειδησίας και αφοσιώσεως την ιατρικήν αυτού συνδρομήν, συμφώνως προς τας θεμελιώδους αρχάς της ιατρικής επιστήμης και της κτηθείσης πείρας, τηρών τας ισχύουσας διατάξεις περί διαφυλάξεως των ασθενών και προστασίας των υγιειών". Στην προκειμένη περίπτωση με την ένδικη αγωγή, που άσκησε ο ….., ανήλικος, εκπροσωπούμενος νόμιμα από τους γονείς του, ….. και ….., ιστορεί ότι: στις ……1993 η μητέρα του, ….., γέννησε πρόωρα θήλυ τέκνο, το οποίο λόγω της πρόωρης γέννησης του, της αναπνευστικής δυσχέρειας και των έντονων δυσμορφιών και καρδιακών προβλημάτων που παρουσίασε, απεβίωσε στις …..1994.  Οι γονείς του  με δεδομένο το δυσμορφικό σύνδρομο και την συγγενική καρδιοπάθεια που ήταν οι αιτίες θανάτου του παραπάνω τέκνου τους και του γεγονότος ότι η προαναφερθείσα μητέρα είχε ιστορικό παιδικών θανάτων στην οικογένεια της, επιθυμώντας το παιδί που θα αποκτήσουν στο μέλλον να είναι υγιές, επισκέφθηκαν το Τμήμα Γενετικής και Αναπτυξιολογίας της Α' Παιδιατρικής Κλινικής του …………..  Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης και αφού ανέφεραν τα παραπάνω δεδομένα, ζήτησαν σχετική γενετική καθοδήγηση. Εκεί πληροφορήθηκαν ότι η ασφαλέστερη μέθοδος προγεννητικού ελέγχου είναι η εξέταση καρυοτύπου των γονέων, η οποία δίνει αποτελέσματα για την ύπαρξη ή μη χρωμοσωμικής ανωμαλίας σε κάποιον από τους γονείς και ότι η τυχόν ύπαρξη τέτοιας ανωμαλίας οδηγεί με μεγάλη πιθανότητα στην γέννηση παιδιού με δυσπλασίες ή νεκρού. Στην συνέχεια και αφού έλαβαν την διαβεβαίωση ότι εφόσον η διάγνωση του καρυοτύπου στους γονείς ήταν φυσιολογική, δεν θα υπήρχε καμία κληρονομική αιτία για γέννηση παιδιού μη φυσιολογικού, υποβλήθηκαν και οι δύο γονείς του σε εξετάσεις καρυοτύπου, που διενεργήθησαν από την υπεύθυνη του εργαστηρίου της ανωτέρω Κλινικής του Νοσοκομείου …. τα αποτελέσματα των οποίων ήταν φυσιολογικά, όπως αυτό βεβαιώθηκε από την εν λόγω ιατρό. Μετά από αυτά και περί τον μήνα Οκτώβριο του 1994 η μητέρα του κατέστη έγκυος στον ίδιο (ενάγοντα ανήλικο), λόγω δε του επιβαρημένου ιστορικού οι γονείς του έκριναν σκόπιμο και επισκέφθηκαν και το ιδιωτικό εργαστήριο ……., όπου και ανέφεραν στην εναγομένη, ιατρό μικροβιολόγο, όλο το παραπάνω ιστορικό. Στη συνέχεια  (....1995) επακολούθησε "προγεννητικός χρωμοσωμικός έλεγχος αμνιακού υγρού", που διενεργήθηκε από την εναγομένη, τα αποτελέσματα του οποίου ήταν "έμβρυο άρρεν, χωρίς εμφανείς χρωμοσωμικές ανωμαλίες", ότι ύστερα και από τα αποτελέσματα αυτά, αλλά και τις διαβεβαιώσεις της εναγομένης ότι η ίδια ήταν ειδική στις χρωμοσωμικές εξετάσεις που πραγματοποίησε, ότι η μέθοδος που ακολουθήθηκε ήταν η πλέον έγκυρη για την διάγνωση των χρωμοσωμικών ανωμαλιών και ότι αφού το έμβρυο δεν παρουσιάζει καμία χρωμοσωμική ανωμαλία, επρόκειτο να γεννηθεί παιδί υγιές, συνεχίσθηκε η κύηση και στις ……1995 γεννήθηκε αυτός (ενάγων), πάσχων από "σοβαρή ψυχοκινητική καθυστέρηση και δη τετραπληγία λόγω σοβαρών εγκεφαλικών συγγενών κακώσεων", συνεπεία των οποίων παθήσεων είναι ανάπηρος κατά ποσοστό 100%. Εκθέτοντας περαιτέρω ότι η γέννηση του με τις παραπάνω παθήσεις οφείλεται σε βαρεία αμέλεια της εναγομένης, η οποία από έλλειψη της προσοχής που όφειλε λόγω των περιστάσεων και μπορούσε να επιδείξει, λόγω του επαγγέλματος της, κατέληξε σε εσφαλμένη διάγνωση, ότι δήθεν το έμβρυο δεν είχε χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως στην συνέχεια μετά την γέννηση του διαπιστώθηκε κατά τις εξετάσεις που επακολούθησαν σ' αυτόν σε εξειδικευμένα κέντρα (διαπιστώθηκε στην Τοπική Γενετική Υπηρεσία "S.W. THAMES" του Λονδίνου, η ύπαρξη επιπρόσθετου υλικού στο χρωμόσωμα 13) και τούτο διότι δεν εφήρμοσε τους διεθνώς αναγνωρισμένους κανόνες της ιατρικής και τις πλέον προηγμένες μεθόδους της κυτταρογενετικής, ούτε προέβη σε διερεύνηση και επαλήθευση των αποτελεσμάτων στα οποία κατέληξε, με άλλες μεθόδους χρωμοσωμικής ανάλυσης, ούτε παρέπεμψε τους γονείς του σε κάποιο εξειδικευμένο κέντρο του εσωτερικού ή του εξωτερικού, εφοδιασμένο με την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή και εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό (εξειδικευμένους κυτταρογενετιστές ιατρούς) με περαιτέρω συνέπεια της αμέλειας αυτής την συνέχιση της κύησης και την γέννηση του και ότι αυτός συνεπεία των ως άνω παθήσεων του, οι οποίες οφείλοντο στην ύπαρξη της ως άνω χρωμοσωμικής ανωμαλίας, υπέστη ηθική βλάβη, ζήτησε, όπως περιορίστηκε το αίτημα της αγωγής από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό, να αναγνωρισθεί ότι η εναγομένη οφείλει να του καταβάλει από την αιτία αυτή, ως εύλογη χρηματική ικανοποίηση, το ποσό των 999.985.000 δρχ. (για επιπλέον ποσό 15.000 δρχ. έγινε επιφύλαξη για τα ποινικά δικαστήρια). Με αυτό το περιεχόμενο η αγωγή δεν είναι νόμιμη, διότι, αληθή υποτιθέμενα τα αναφερόμενα σ' αυτήν πραγματικά περιστατικά, δεν υπάρχει η αναγκαία συνάφεια μεταξύ της επικαλούμενης αμέλειας της εναγόμενης ιατρού περί τον προγεννητικό έλεγχο και του επελθόντος αποτελέσματος, αφού η φερόμενη ως άνω πάθηση του ενάγοντος ήταν συμφυής προς την εκ των υστέρων διαπιστωθείσα γεννητική του παρουσία (επιπρόσθετο υλικό στο χρωμόσωμα 13) και όχι απότοκος του προγεννητικού ελέγχου. Το Εφετείο, που με την προσβαλλόμενη απόφαση του έκρινε ότι η αγωγή δεν είναι νόμιμη, διότι υπό τα εκτιθέμενα σ' αυτήν πραγματικά περιστατικά δεν υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της συμπεριφοράς της εναγόμενης και του επελθόντος αποτελέσματος, δεν παραβίασε τις προαναφερόμενες διατάξεις των άρθρων 914, 932 ΑΚ και 24 του ΑΝ 1565/1939. Συνεπώς, ο πρώτος από το άρθρο 559 αριθ. 1 ΚΠολΔ λόγος του αναιρετηρίου, που υποστηρίζει τα αντίθετα, είναι αβάσιμος. Ο ίδιος (πρώτος) λόγος αναίρεσης, κατά το μέρος που με αυτόν αποδίδεται στην προσβαλλόμενη αιτίαση από τον αριθ. 19 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ, για τον λόγο ότι στερείται νόμιμης βάσης, λόγω έλλειψης αιτιολογιών, είναι απαράδεκτος, διότι ο λόγος αυτός αναίρεσης προϋποθέτει κατ' ουσίαν έρευνα της αγωγής, στην προκείμενη όμως περίπτωση η αγωγή απορρίφθηκε ως μη νόμιμη. Τέλος, απορριπτέος ως αβάσιμος είναι ο ίδιος (πρώτος) λόγος αναίρεσης κατά το μέρος που με αυτόν ο αναιρεσείων προβάλλοντας την εκ του αριθ. 1 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ πλημμέλεια, ισχυρίζεται ότι το Εφετείο, με το να κρίνει την αγωγή του ως νόμω αβάσιμη, παραβίασε το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ, αφού τον δίκασε ανήκουστο, διότι στηρίζεται σε εσφαλμένη προϋπόθεση, αφού από τα προσκομιζόμενα διαδικαστικά έγγραφα, προκύπτει ότι αυτός παραστάθηκε στο Εφετείο και προέβαλε τους ισχυρισμούς του. Ο δεύτερος λόγος αναίρεσης εκ του αριθ. 19 και ο τρίτος λόγος αναίρεσης εκ του αριθ. 10 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ, είναι απαράδεκτοι, διότι αυτοί προϋποθέτουν την ουσιαστική έρευνα της διαφοράς, ενώ στην προκειμένη περίπτωση η αγωγή απορρίφθηκε ως μη νόμιμη.
Κατ' ακολουθίαν, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση και να καταδικασθούν οι αναιρεσείοντες στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης ( άρθρα 176, 183 του ΚΠολΔ)...»  





Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/

 

 

Ευθύνη εκπαιδευτικού για επιτήρηση των μαθητών μέσα στην τάξη. Τραυματισμός ανηλίκου κατά το μάθημα

 

Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ. 398/2009 απόφασης του Τριμελούς Διοικητικού Εφετείου Λαρίσης, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.  

«… 1.Επειδή με την κρινόμενη έφεση για την άσκηση της οποίας έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (Σχ. το με αριθ. … ειδικό έντυπο παράβολο Ελλ. Δημοσίου) ζητείται η εξαφάνιση της 308/2008 οριστικής αποφάσεως του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Βόλου, με την οποία απορρίφθηκε η από ….. 2007 αγωγή των εκκαλούντων κατά του εφεσίβλητου Ελληνικού Δημοσίου, με την οποία ζητά να υποχρεωθεί το τελευταίο να καταβάλει σ’ αυτούς το συνολικό ποσό των 300.000 ευρώ, ως αποζημίωση και το ποσό των 100.000 ευρώ στον καθένα από αυτούς ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, εξ αιτίας της ζημίας, που υπέστησαν, κατά τους ισχυρισμούς τους, από παράνομη παράλειψη οργάνων (εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης) του εφεσίβλητου κατά τη φοίτηση του γιού τους στο … Δημοτικό Σχολείο Βόλου κατά το σχολικό έτος 2004-2005. Το Δικαστήριο είναι αρμόδιο να δικάσει την έφεση η οποία ασκήθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα ως προς τους δύο πρώτους εκκαλούντες όχι όμως και ως προς τον τρίτο, ανήλικο ηλικίας … ετών, όπως αναφέρεται στην κρινόμενη έφεση, γιατί αυτός έχει περιορισμένη δικαιοπρακτική ικανότητα και δεν νομιμοποιείται στην άσκηση ενδίκου μέσου σε βάρος του Δημοσίου.

2.Επειδή, στο άρθρο 105 του Εισ. Ν.ΑΚ. ορίζεται ότι «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το Δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος... ». Κατά την έννοια των παραπάνω διατάξεων, ευθύνη προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνον από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή από παραλείψεις οφειλομένων νομίμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών ή των υπηρεσιών νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (βλ. Α.ΕΔ., 5/1995, Σ.τ.Ε. 1413/2006, 2727/2003, 740/2001 κ.α.). Εξάλλου, από τις ίδιες διατάξεις συνάγεται ότι, ευθύνη του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου συντρέχει, τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον κάθε φορά που, με σχετική πράξη ή παράλειψη οργάνου των νομικών αυτών προσώπων, παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και οι υποχρεώσεις, που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία, βάσει της κείμενης εν γένει νομοθεσίας, καθώς και κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης. Ο κατά τα ανωτέρω παράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργεια αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου, χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του (π.ρ.β.λ. ΣτΕ 1413/2006, 2727/2003, 3102/1999, 347, 4776/1997). Τέλος, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημιώσεως αποτελεί μεταξύ άλλων η ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας (συνδέσμου) μεταξύ παράνομης πράξης κλπ και της επελθούσας ζημίας (ΣτΕ 1222/2000, 878, 2739/2000), η οποία (αιτώδης συνάφεια) συντρέχει όταν οι παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου είναι κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, εξ αντικειμένου ικανές, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων και ενόψει των ειδικών συνθηκών της συγκεκριμένης περίπτωσης, να επιφέρουν το ζημιογόνο αποτέλεσμα (ΣτΕ 4776/1997).

3.Επειδή εξάλλου, στο άρθρο 13 (παρ. 2 περ. θ) του Π.Δ. 201/1998 (ΦΕΚ Α 161) «Οργάνωση και λειτουργία Δημοτικών Σχολείων» ορίζεται ότι, «Υπεύθυνος για την επιτήρηση των μαθητών μέσα στην τάξη είναι ο εκπαιδευτικός που διδάσκει τη συγκεκριμένη ώρα. Γι’ αυτό εισέρχεται στην αίθουσα μαζί με τους μαθητές και μετά το τέλος του μαθήματος εξέρχεται από αυτή όταν έχουν αποχωρίσει όλοι οι μαθητές».

4.Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα εξής: Στις ….. 2005 στο ….  … Δημοτικό Σχολείο Βόλου και στην αίθουσα του …..…τμήματος της πέμπτης τάξης περί ώρα 13.25, παρόντος εντός της αίθουσας του δασκάλου της τάξης ….. ο ανήλικος μαθητής ….., ηλικίας τότε 11 ετών, ενώ καθόταν δίπλα στο συμμαθητή του, υιό των εκκαλούντων, …. σηκώθηκε από το θρανίο και επιστρέφοντας, έπιασε το κεφάλι του τελευταίου το έκαμψε βίαια (βιαία υπέρκομψη του αυχένα) προς τα κάτω και το κτύπησε στο θρανίο (βλ. την κατάθεση του παθόντος ενώπιον του Δικαστηρίου Ανηλίκων και τις από …… 2006 και ……. 2006 ιατρικές βεβαιώσεις των θεραπόντων ιατρών του Γενικού Νοσοκομείου Βόλου και του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας), χωρίς να έχει προηγηθεί διαπληκτισμός ή παρεξήγηση αλλά χάριν παιχνιδιού και αστεϊσμού (βλ και στα πρακτικά της ..../2007 απόφασης του Μονομελούς Δικαστηρίου ανηλίκων Βόλου την κατάθεση του παρόντος «παίζαμε μαζί και αλληλοπειραζόμασταν» και την κατάθεση του ….. «δεν είχα πρόθεση να τον κτυπήσω, απλώς ήθελα να παίξω μαζί του, γι’ αυτό του ζήτησα και συγγνώμη», με αποτέλεσμα αυτός να υποστεί υπερξάρθρημα των Α1 σπονδύλων με αντιωρολογιακή στροφή και μετατόπιση του οδόντος καθώς και συνδεσμική κάκωση στην ινιοαυχενική ουνδέσμωση άμφω με ραιβόκρανο (βλ. την από ….2005 ιατρική γνωμάτευση του Γενικού Νοσοκομείου Βόλου, το από ……2005 πόρισμα αξονικής τομογραφίας του Ιατρικού Διαγνωστικού Κέντρου ……). Ο δάσκαλος που ήταν παρών στην αίθουσα διδασκαλίας δεν αντιλήφθηκε το περιστατικό κατά την εκτέλεσή του λόγω του αιφνίδιου και της ελάχιστης διάρκειας του, αλλά όταν άκουσε τις φωνές του παθόντος και των παιδιών, πλησίασε αμέσως, επιλήφθηκε της κατάστασης, τους είπε να μη μαλώνουν, και αφού δόθηκαν οι αμοιβαίες, μεταξύ των παιδιών εξηγήσεις χωρίς ο παθών να παραπονεθεί για πόνους (βλ. και την κατάθεση της μητέρας του ενώπιον του Δικαστηρίου ανηλίκων, σύμφωνα με την οποία ο γιός της κατά την επιστροφή του την ημέρα εκείνη (…… 2005) στο σπίτι «δεν μιλούσε το παιδί, τον ώμο του είδα χτυπημένο. Δεν το κρατήσανε το παιδί στο Νοσοκομείο, ήταν χαλασμένος ο αξονικός τομογράφος», οι μαθητές αναχώρησαν για τα σπίτια τους και ο δάσκαλος ανέφερε το περιστατικό στο Διευθυντή του Σχολείου. Οι δύο μαθητές ήταν άριστοι στις επιδόσεις τους και με διαγωγή κοσμιωτάτη. Ουδέποτε οι γονείς του παθόντος είχαν αναφέρει άλλες πράξεις βίας του ανωτέρω συμμαθητή του γιού τους σε βάρος του τελευταίου, αλλά η μητέρα του πήγαινε στο σχολείο μόνο για τους βαθμούς(βλ. την κατάθεση του Διευθυντή του Σχολείου και του δασκάλου της …. τάξης ενώπιον του Δικαστηρίου Ανηλίκων). Στις ….. 2005 επισκέφθηκε το σχολείο η δεύτερη εκκαλούσα η οποία ζήτησε την παραδειγματική τιμωρία του ….  για τον σοβαρό τραυματισμό του γιού της. Ο σύλλογος διδασκόντων του …. Δημοτικού Σχολείου αφού άκουσε και τον μαθητή ….. συνέταξε το ……. 2005 πρακτικό με το οποίο αποφάσισε αυτός τη φοίτησή του σε άλλο τμήμα του σχολείου, με τη συναίνεση και των γονέων του. Στην από …… 2005 αξονική τομογραφία που υποβλήθηκε την επόμενη του συμβάντος ο παθών και στην ψηφιακή διαστοματική ακτινογραφία της ….. .2005 (μεθεπομένη του περιστατικού) διαπιστώθηκε, «εικόνα υπεξαρθήματος των Α1 Α2 σπονδύλων με αντιωρολογιακή στροφή του οδόντος» και «ασυμμετρία του οδόντιος προς τα πλάγια ογκώματα του άτλαντος με κλίση προς τα δεξιά», η οποία αντιμετωπίστηκε με συνεχή χρήση κηδεμόνα αυχένα τύπου PHILADELFIA για τρεις μήνες (βλ. τις από …… 2005 και από …… 2006 γνωματεύσεις του Γενικού Νοσοκομείου Βόλου). Στις …. 2007 υποβλήθηκε σε νέα διαστοματική ακτινογραφία οδόντος κατά την οποία διαπιστώθηκε φυσιολογική απεικόνιση των αυχενικών σπονδύλων και φυσιολογική στοίχιση αυτών, με φυσιολογικό εύρος απεικονίζονται τα μεσοσπονδύλια διαστήματα, παρατηρείται ασυμμετρία στις αποστάσεις του οδόντα από τον Α1, η απόσταση δεξιά μετράται 4 χιλ και αριστερά 7 χιλ.». Η τελευταία αυτή διαστοματική ακτινογραφία επιβεβαιώνει, κατά τον ορθοπαιδικό γιατρό ….., ότι το υπερξάρθρημα εξακολουθεί να υφίσταται, είχε σταθεροποιηθεί μετά δύο χρόνια και συνεπεία αυτού κλινικά εμφανίζει μικρού βαθμού δυσκαμψία στις κινήσεις της αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης (μικρού βαθμού δυσκαμψία αυτής, σύμφωνα με τη γνωμάτευση του ίδιου γιατρού της …… 2006 και μεγάλου βαθμού δυσκαμψία αυτής, σύμφωνα με τη γνωμάτευση του ίδιου της ……2007, χωρίς όμως παράθεση νέων ευρημάτων ή επιπλοκών). Ο ίδιος γιατρός μετά από συνολική αξιολόγηση όλων των ευρυμάτων συνιστά στον ασθενή να διαβιεί με προσοχή και να αποφεύγει βίαιες κινήσεις ή κτυπήματα της πάσχουσας αυχενικής χώρας. Εξάλλου κατά το επόμενο σχολικό έτος (2005-2006) ο παθών είχε ομαλή και τακτική φοίτηση στο ίδιο σχολείο, συμμετείχε σε όλες τις εκδηλώσεις αυτού μεταξύ των οποίων και στο μάθημα της γυμναστικής με άριστη επίδοση (βλ. και τις καταθέσεις του Διευθυντή και του Γυμναστή του σχολείου ενώπιον του Δικαστηρίου Ανηλίκων επελέγη δε παραστάτης της σημαίας στο Α΄ εξάμηνο της σχολικής χρονιάς 2005-2006, αποφοίτησε από το σχολείο στις ....../2006 με άριστα και γράφτηκε στο ….  Γυμνάσιο Βόλου για τη συνέχιση των σπουδών του. Τέλος, με την από …..  2006 γνωμάτευση του νευροχειρουργού …... συνεστήθη απαλλαγή του από το μάθημα της γυμναστικής κατά το σχολικό έτος 2006-2007 στο Γυμνάσιο. Ο μαθητής ….. κατόπιν έγκλησης των εκκαλούντων παραπέμφθηκε στο Μονομελές Δικαστήριο Ανηλίκων Βόλου από το οποίο κρίθηκε με την …. 2007 απόφασή του ότι δεν συνέτρεχε περίπτωση επιβολής σε βάρος του αναμορφωτικών ή θεραπευτικών μέσων, αφού δεν αποδείχθηκε η τέλεση αξιόποινης πράξης ή η πρόκληση σωματικής βλάβης στον παθόντα. Οι εκκαλούντες άσκησαν την από …… 2008 αγωγή, ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Βόλου, με την οποία ζητούν να υποχρεωθεί το εφεσίβλητο Δημόσιο να τους καταβάλει, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 105 του Εισ. Ν.Α.Κ. νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής τους, το συνολικό ποσό των 300.000 ευρώ, ως αποζημίωση και το ποσό των 100.000 ευρώ σε καθένα από αυτούς ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, εξ αιτίας της ζημίας, που υπέστησαν από την, κατά τους ισχυρισμούς τους, παράνομη , από αμέλεια, παράλειψη των οργάνων του ….., δασκάλου της …. τάξης του  Δημοτικού Σχολείου και ….. Διευθυντή του σχολείου αυτού να τηρήσουν την τάξη και την ασφάλεια των μαθητών του σχολείου, να λάβουν προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση της βίαιας συμπεριφοράς του ….. και να αντιμετωπίσουν άμεσα ιατρικά τα αποτελέσματα της επίθεσης που δέχτηκε ο υιός τους. Το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλούμενη 308/2008 απόφαση απέρριψε κατά πλειοψηφία την αγωγή των εκκαλούντων για το λόγο ότι δεν υφίσταται αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της ζημίας των εκκαλούντων και της συμπεριφοράς των οργάνων του Δημοσίου. Με την κρινόμενη έφεση οι εκκαλούντες ζητούν την εξαφάνιση της πρωτόδικης απόφασης για τους αναφερόμενους σ’ αυτή λόγους.

5.Επειδή με την κρινόμενη έφεση προβάλλεται ότι, η εκκαλουμένη απόφαση μη νόμιμα απέρριψε την αγωγή ερμηνεύοντας εσφαλμένα το αποδεικτικό υλικό ενώ συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τη στοιχειοθέτηση της ευθύνης του Δημοσίου προς αποζημίωση των εκκαλούντων. Ειδικότερα ισχυρίζονται ότι η εκκαλουμένη εσφαλμένα δέχθηκε ότι είναι φυσικό να έχει σηκωθεί ο δράστης από το θρανίο του μέσα στη αίθουσα διδασκαλίας, στη διάρκεια του μαθήματος, να κάνει βόλτα μέσα στη τάξη, να επιστρέψει και να ξυλοφορτώσει τον παθόντα και ότι «ο δάσκαλος που ήταν παρών στην αίθουσα διδασκαλίας δεν αντιλήφθηκε το περιστατικό κατά την εκτέλεσή του». Τα παραπάνω αποτελούν απόδειξη είτε της απώλειας ελέγχου της τάξης εκ μέρους του δασκάλου, είτε εγκληματικής αδιαφορίας του κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, ενόψει του ότι ο έλεγχος της τάξης και η επιβολή πειθαρχίας στους μαθητές αποτελούν στοιχειώδεις υποχρεώσεις του δασκάλου, υπαγορευόμενες από την εκπαιδευτική διαδικασία και του ότι είναι επιφορτισμένος με τη διαφύλαξη της ασφάλειας και της υγείας παιδιών ηλικίας δέκα και έντεκα ετών, τα οποία δεν μπορούν να αξιολογήσουν τη σοβαρότητα και επικινδυνότητα των εκουσίων ή ακόμη και ακουσίων πράξεών τους και συνεπώς στοιχειοθετούν ευθύνη αυτού. Δεν αναιρούνται δε τα παραπάνω από όσα εσφαλμένα αναφέρονται στην εκκαλούμενη απόφαση η οποία χαρακτηρίζει το περιστατικό αιφνίδιο και ελάχιστης διάρκειας, δεδομένου ότι ο δράστης  μαθητής  είχε σηκωθεί από την θέση του, περιεφέρετο στην αίθουσα και επιστρέφοντας, επιτέθηκε στον υιό των εκκαλούντων και από το ότι ο δάσκαλος  αμέσως μετά το ζημιογόνο συμβάν προσέτρεξε και συνέστησε στα παιδιά να μη μαλώνουν. Εξάλλου, ο δάσκαλος  και ο Διευθυντής του σχολείου που ενημερώθηκε για το συμβάν δεν ειδοποίησαν τους εκκαλούντες σχετικά με αυτό και δεν φρόντισαν να μεταφερθεί ο παθών μαθητής άμεσα στο νοσοκομείο με τις όποιες συνέπειες θα μπορούσε να είχε αυτό για την υγεία και τη ζωή του. Ο πρώτος ισχυρισμός των εκκαλούντων πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, για τον παρακάτω λόγο: Εφόσον όπως προκύπτει από τα έγγραφα στοιχεία του φακέλου (Με αριθ. .../2007 πρακτικά και απόφαση του Μονομελούς Δικαστηρίου Ανηλίκων Βόλου) ο δάσκαλος της τάξης ήταν παρών εντός της αίθουσας, η διδακτική ώρα σύμφωνα με τις καταθέσεις δασκάλου και μαθητών προχωρούσε κανονικά και δεν είχε δημιουργηθεί κατά την διάρκειά της κάποιο πρόβλημα μεταξύ των μαθητών ώστε να υπάρξει, πέραν της συνήθους, ανάγκη επιτήρησης των μαθητών από το δάσκαλο, ούτε οι γονείς του παθόντος είχαν ενημερώσει στο παρελθόν τον δάσκαλο της τάξης και το Διευθυντή του σχολείου για άλλες πράξεις βίας (πέτρες εναντίον του, κτυπήματα στα δάκτυλα κλπ) του ανωτέρω συμμαθητή σε βάρος του τελευταίου, ώστε να ληφθούν από αυτούς ιδιαίτερα μέτρα επιτήρησής του και ελέγχου των κινήσεων αυτού προς τον παθόντα, ότι όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου τα δύο παιδιά ήταν καλοί μαθητές, έκαναν παρέα μεταξύ τους και την ημέρα εκείνη κάθονταν στο ίδιο θρανίο, ο άνω δάσκαλος ενήργησε εντός των υποχρεώσεων του που απορρέουν από την συνήθη άσκηση των καθηκόντων του κατά την διάρκεια της διδακτικής ώρας ως υπευθύνου δασκάλου της εν λόγω τάξης, η δε παραπάνω ενέργεια του εν λόγω μαθητή όπως την αναφέρει ο υιός των εκκαλούντων στην κατάθεσή του ενώπιον του Δικαστή Ανηλίκων ότι δηλαδή είδε τον μαθητή …. «να έρχεται προς το μέρος του, να πιάνει το κεφάλι του και να το χτυπά πάνω στο θρανίο με δύναμη», ήταν αιφνίδια, διήρκεσε μικρό χρονικό διάστημα και δεν μπορούσε να προβλεφθεί από αυτόν ώστε να προλάβει άμεσα να σπεύσει προς το θρανίο των δύο παιδιών και να αποτρέψει την εκτέλεσή της προαναφερόμενης βλαπτικής πράξης προς τον υιό των εκκαλούντων και συνεπώς δεν υφίσταται εν προκειμένω παράλειψη εκ μέρους αυτού προς εκτέλεση του ιδιαίτερου καθήκοντός του για συνεχή εποπτεία και επιτήρηση των μαθητών μέσα στην τάξη. Περαιτέρω και ο δεύτερος ισχυρισμός των εκκαλούντων πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, ενόψει των προαναφερόμενων καταθέσεων ενώπιον του Δικαστή Ανηλίκων σύμφωνα με τις οποίες ο δάσκαλος επενέβη ευθύς μόλις αντιλήφθηκε το περιστατικό, τους συνέστησε να μη μαλώνουν και, αφού δόθηκαν οι αμοιβαίες, μεταξύ των παιδιών εξηγήσεις, χωρίς ιδιαίτερη διαμαρτυρία στο δάσκαλο από μέρους του παθόντος, ο τελευταίος αναχώρησε για το σπίτι του, όπως καταθέτει ο Διευθυντής του Σχολείου ο οποίος ενημερώθηκε από τον δάσκαλο για το περιστατικό και χωρίς συνεπώς να παρουσιάζεται θέμα άμεσης μεταφοράς του από τους παραπάνω εκπαιδευτικούς στο Νοσοκομείο ή ανάγκη ενημέρωσης των γονέων του, οι οποίοι άλλωστε δεν προσκομίζουν έγγραφο του Νοσοκομείου Βόλου από το οποίο να προκύπτει η μεταφορά του στα επείγοντα περιστατικά εκείνης της ημέρας, ενώ η μητέρα του στην κατάθεσή της ενώπιον του Δικαστή Ανηλίκων αναφέρει ότι «το παιδί δεν μιλούσε και είδε τον ώμο του χτυπημένο» και δεν παρέλειψαν να παράσχουν τη δέουσα αρωγή τους στον παθόντα μαθητή υιό των εκκαλούντων μετά από περιστατικό. Μετά τα παραπάνω, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν ευθύνεται το Δημόσιο προς αποζημίωση των εκκαλούντων, αφού δεν αποδείχθηκε ότι η ζημία που υπέστησαν οι εκκαλούντες από την σωματική βλάβη που προκλήθηκε στον υιό τους από συμμαθητή του κατά την διάρκεια μαθήματος στο Σχολείο που φοιτούσε οφείλεται στην παράλειψη των ανωτέρω δασκάλων του εν λόγω Σχολείου ως οργάνων του Δημοσίου να λάβουν τα απαραίτητα και ενδεδειγμένα μέτρα κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους ως εκπαιδευτικών και συνεπώς δεν υφίσταται αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της επελθούσας άνω ζημίας στους εκκαλούντες και της επικαλούμενης από αυτούς συμπεριφοράς των εν λόγω Οργάνων του Δημοσίου όπως άλλωστε ορθά έκρινε το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλούμενη απόφασή του, οι δε περί του αντιθέτου σχετικοί ισχυρισμοί των εκκαλούντων πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι.

Επειδή, μετά τα παραπάνω, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη έφεση και να διαταχθεί η κατάπτωση του καταβληθέντος από τους εκκαλούντες παράβολου υπέρ του Δημοσίου, περαιτέρω όμως το Δικαστήριο εκτιμώντας τις περιστάσεις, κρίνει ότι πρέπει να απαλλάξει τους ηττώμενους διαδίκους από την καταβολή δικαστικών εξόδων (άρθρο 275 παρ. 1 του ΚΔΔ)….»  

 




Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/

 

Ανάθεση επιμέλειας παιδιού με σύνδρομο DOWN σε ανάδοχους γονείς

Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ 7309/2013 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (Εκούσια Δικαιοδοσία) , δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ..  

«… Η σύσταση της αναδοχής ανηλίκου ρυθμίζεται από το άρθρο 1655 ΑΚ σε συνδυασμό με τα άρθρα 9 παρ. 1 και 2 Ν. 2082/1992 και 2 π.δ. 86/2009 και πραγματοποιείται είτε με άτυπη σύμβαση που καταρτίζουν οι φυσικοί γονείς ή ο επίτροπος του ανηλίκου με τους ανάδοχους γονείς είτε με δικαστική απόφαση. Ειδικότερα, οι περιπτώσεις της επέμβασης του δικαστηρίου για τη σύσταση αναδοχής, όταν ο ανήλικος βρίσκεται υπό γονική μέριμνα ή και υπό την επιμέλεια ενός μόνο των γονέων του, εντοπίζονται στο άρθρο 1532 του ΑΚ σε συνδυασμό ήδη και με το άρθρο 2 παρ. 3 π.δ. 86/2009, αφού το άρθρο 1655 ΑΚ δεν περιέχει ανάλογη εξειδίκευση. Πρόκειται έτσι για τις περιπτώσεις εκείνες όπου οι γονείς παραβαίνουν ή ασκούν καταχρηστικά τα σχετικά με την επιμέλεια του ανηλίκου καθήκοντά τους ή αδυνατούν να ανταποκριθούν σε αυτά κατά τρόπο ικανοποιητικό. Από το ίδιο άρθρο 1532 ΑΚ προκύπτει, επίσης, ότι το δικαστήριο ενεργεί σε σχέση με τον ανήλικο αυτεπαγγέλτως ή εφόσον ζητηθεί από οποιονδήποτε από τους γονείς του ή τους πλησιέστερους συγγενείς του ή τον εισαγγελέα, ο οποίος μάλιστα σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις, που εγκυμονούν άμεσο κίνδυνο για τη σωματική ή ψυχική υγεία του ανηλίκου, μπορεί και με διάταξή του να αναθέσει προσωρινά την πραγματική φροντίδα του ανηλίκου σε ανάδοχο γονέα (άρθρο 1532 παρ. 3 ΑΚ, που προστέθηκε με το άρθρο 22 Ν 3346/2005). Όμοια είναι και η ρύθμιση του άρθρου 1607 παρ. 2 του ΑΚ, προκειμένου για ανήλικο υπό επιτροπεία, σύμφωνα με την οποία το δικαστήριο μπορεί και χωρίς αίτηση του επιτρόπου να εμπιστευθεί τη διαβίωση και την πραγματική φροντίδα του ανηλίκου σε ανάδοχη οικογένεια, ενεργώντας και πάλι αυτεπαγγέλτως ή με αίτηση του αρμόδιου εισαγγελέα ή οποιουδήποτε άλλου έχει έννομο συμφέρον, ύστερα από γνώμη του εποπτικού συμβουλίου (Δ. Κράνης Η αναδοχή ανηλίκου ΕφΑΔ 2012.223). Εξάλλου, πέραν των περιπτώσεων της σύστασης της αναδοχής ανηλίκου με δικαστική απόφαση και με σύμβαση μεταξύ των φυσικών γονέων ή του επιτρόπου με την ανάδοχη οικογένεια, αναγνωρίζεται και η περίπτωση της τοποθέτησης σε ανάδοχες οικογένειες και ανηλίκων που προέρχονται από ιδρύματα, συμπέρασμα που απορρέει από τη διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 4 π.δ. 86/2009. Περαιτέρω, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1660 ΑΚ «όταν η ένταξη του ανηλίκου στην ανάδοχη οικογένεια γίνεται διαρκέστερη, ενώ παράλληλα εξασθενούν οι δεσμοί του με τους φυσικούς γονείς του, οι ανάδοχοι γονείς έχουν το δικαίωμα να ζητούν από το δικαστήριο να αφαιρεί από τους φυσικούς γονείς εν μέρει ή εν όλω την επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου ή και τη διοίκηση της περιουσίας του. Στην τελευταία περίπτωση οι ανάδοχοι γονείς καθίστανται επίτροποι, ενώ σύμφωνα με αυτήν του άρθρου 1661 ΑΚ «αν ο ανήλικος τελεί υπό επιτροπεία και συντρέχουν προϋποθέσεις ανάλογες με αυτές του προηγούμενου άρθρου, οι ανάδοχοι γονείς μπορούν να ζητήσουν από το δικαστήριο είτε να διοριστούν συνεπίτροποι είτε να ανατεθεί σε αυτούς ολόκληρη η επιτροπεία. Οι ανωτέρω διατάξεις δίνουν τη δυνατότητα της μεταβολής των έννομων σχέσεων του ανηλίκου και της φυσικής οικογένειας ή του προσώπου (φυσικού ή νομικού) στο οποίο έχει ανατεθεί η επιμέλεια του ανηλίκου, υπό την έννοια της διεύρυνσης των αρμοδιοτήτων των ανάδοχων γονέων, οπότε η αναδοχή αποκτά καθ` ολοκληρία νομικό περιεχόμενο. Αυτή η μεταβολή σημαίνει, κατ` ουσία, ότι η ανάθεση της πραγματικής φροντίδας του ανηλίκου ήταν ανεπαρκής, ενώ, αντίθετα, υπήρξε θετικός ο ρόλος της ανάδοχης οικογένειας. Προϋποθέσεις για την εφαρμογή των ανωτέρω άρθρων είναι αφενός η διαρκέστερη ένταξη του ανηλίκου στην ανάδοχη οικογένεια, με βαρύνον στοιχείο, για την κρίση του δικαστηρίου, τον βαθμό και την ποιότητα της ένταξης αυτής και αφετέρου η εξασθένηση των δεσμών με τον φυσικό γονέα ή με τον επίτροπο, η τελευταία δε προϋπόθεση πρέπει να κριθεί σύμφωνα με τους όρους των άρθρων 1532 παρ.2 και 1533 παρ.1 ΑΚ, δηλαδή της κακής άσκησης γονικής μέριμνας (Φ.Σκορίνη-Παπαρρηγοπούλου Η νέα αναδοχή ανηλίκου. Σύντομη θεώρηση και ανάλυση του θεσμού ΧρΙΔ 2001.684 επ.). Το δικαστήριο έχει τη δυνατότητα ανάθεσης στον ανάδοχο γονέα είτε της εν μέρει ή εν όλω επιμέλειας είτε και της διοίκησης της περιουσίας του ανηλίκου. Εάν συμβεί το δεύτερο, ο ανάδοχος γονέας καθίσταται επίτροπος και ενεργεί εφεξής σύμφωνα με τις διατάξεις για την επιτροπεία (βλ. Βαθρακοκοίλη ΕΡΝΟΜΑΚ (2004) 1660 αριθ.1, Κ. Παπαδόπουλου Αγωγές Οικογενειακού Δικαίου (2003) τόμος Β΄ σελ.691), όπως εξάλλου ορίζει και το άρθρο 1589 ΑΚ κατά το οποίο «ο ανήλικος τελεί υπό επιτροπεία και όταν συντρέχουν οι περιπτώσεις των άρθρων 1660 και 1661» (ΜΠρΘεσ 36741/2008 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), ενώ λήγει ταυτόχρονα και η σχέση αναδοχής. Η κατάσταση, όμως, από πλευράς εφαρμοστέων διατάξεων δυσχεραίνεται, όταν στους ανάδοχους γονείς ανατίθεται μόνο η επιμέλεια, εν όλω ή εν μέρει, αναφορικά με την ιδιότητα υπό την οποία αυτοί θα ασκούν την επιμέλεια και με τους κανόνες υπό τους οποίους θα ελέγχεται αυτή η σχέση με τον ανήλικο. Πρόκειται για νόθα κατάσταση, όμοια με εκείνη που απορρέει από τις διατάξεις των άρθρων 1532 παρ. 2 και 1533 παρ. 1 και 2, σύμφωνα με τις οποίες η επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου μπορεί να ανατεθεί εξ αρχής σε ανάδοχη οικογένεια. Θεωρητικά, αλλά και πρακτικά, παρ’ όλες τις δυσχέρειες εφαρμογής της, η μόνη λύση που εξασφαλίζει τα συμφέροντα του ανηλίκου είναι και εδώ, όπως και στην αρχική μετάθεση της επιμέλειας σε τρίτο, η υπαγωγή της σχέσης στις διατάξεις της επιτροπείας, αναλογικά εφαρμοζόμενες. Χρέη εποπτικού συμβουλίου σε αυτήν την περίπτωση θα ασκεί ένα όργανο της κοινωνικής υπηρεσίας, αφού πρόκειται για εξαιρετική περίπτωση, όπως προβλέπει η ΑΚ 1634 παρ. 2 (Φ. Σκορίνη-Παπαρρηγοπούλου σε Γεωργιάδη-Σταθόπουλο Αστικός Κώδικας VIII Οικογενειακό Δίκαιο 1660-1661).

Στην προκείμενη περίπτωση, με την υπό κρίση αίτησή τους, κατ' ορθή εκτίμηση του δικογράφου, οι αιτούντες ζητούν να τους ανατεθεί το σύνολο της επιμέλειας του ανήλικου, άρρενος τέκνου…. γεννηθέντος στις ….2003, για του λόγους που αναλυτικά στην αίτηση εκθέτουν. Με το περιεχόμενο αυτό, η υπό κρίση αίτηση παραδεκτά εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού, το οποίο είναι καθ' ύλη και κατά τόπο αρμόδιο, κατά την προκείμενη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 121 ΕισΝΑΚ, 739, 740 ΚΠολΔ) και είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1660, 1661 και 1664 ΑΚ, σύμφωνα και με όσα στη μείζονα σκέψη της παρούσας αναφέρθηκαν, και πρέπει να εξετασθεί περαιτέρω και ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα, δεδομένου ότι για το παραδεκτό της συζήτησης έχει τηρηθεί η προβλεπόμενη από τις διατάξεις του άρθρου 748 παρ. 2, 3 και 4 ΚΠολΔ προδικασία με την επίδοση αντιγράφου της αίτησης στον Εισαγγελέα και στο δημοτικό βρεφοκομείο Θεσσαλονίκης ….., στο οποίο έχει ανατεθεί το σύνολο της επιμέλειας του ανηλίκου, δυνάμει της με αριθμό …..2009 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Δράμας (βλ. τις με αριθμούς …, και…., εκθέσεις επίδοσης του δικαστικού επιμελητή του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης…..). Περαιτέρω, ασκήθηκε κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο (άρθρο 752 παρ. 2 ΚΠολΔ) πρόσθετη παρέμβαση από το δημοτικό βρεφοκομείο Θεσσαλονίκης ….. με την οποία ζητά να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση, για τους λόγους που αναλυτικά εκθέτει. Η πρόσθετη παρέμβαση αρμοδίως εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού. Ήδη, όμως, δυνάμει της, κατά άρθρο 748 παρ.3 ΚΠολΔ, διαταγής του Δικαστή για κλήτευση του ως άνω βρεφοκομείου, αυτό έχει καταστεί διάδικος και δεν είναι πλέον τρίτος. Επομένως, επειδή είναι απαράδεκτη η παρέμβαση εκείνου την κλήτευση του οποίου διέταξε ο Δικαστής κατά την κατάθεση της αρχικής αίτησης, καθόσον αυτός ήταν έκτοτε διάδικος της δίκης της αρχικής, εκκρεμούσας ενώπιον του Δικαστηρίου, κύριας αίτησης και όχι τρίτος σε σχέση με αυτήν, ώστε να μην υπάρχει περιθώριο προς άσκηση από αυτόν κύριας ή πρόσθετης παρέμβασης (βλ. ΜΠρΑθ 6664/2009 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, 11439/2001 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), πρέπει αυτή να απορριφθεί, το βρεφοκομείο, όμως, μετέχει κανονικά στη δίκη, ως διάδικος πλέον, καθώς παραστάθηκε νόμιμα με πληρεξούσιο δικηγόρο κατά την εκφώνηση της υπόθεσης και κατέθεσε έγγραφες προτάσεις.

Από την εκτίμηση της ένορκης κατάθεσης της μάρτυρα που εξετάσθηκε νόμιμα στο ακροατήριο, η οποία (κατάθεση) περιέχεται στα ταυτάριθμα με την παρούσα απόφαση πρακτικά της δημόσιας συνεδρίασης του Δικαστηρίου αυτού, σε συνδυασμό με όλα ανεξαιρέτως τα έγγραφα που οι διάδικοι νόμιμα επικαλούνται και προσκομίζουν, για μερικά από τα οποία γίνεται ειδικότερη αναφορά, χωρίς ωστόσο να παραλείπεται κανένα για την ουσιαστική εκτίμηση της υπόθεσης, ανάμεσα στα οποία και η από 14-02-2012 έκθεση κοινωνικής υπηρεσίας, κατ' άρθρο 1664 ΑΚ, από την προσωπική επικοινωνία που είχε το Δικαστήριο με τον ανήλικο (άρθρα 1664 ΑΚ και 681 Γ ΚΠολΔ), καθώς και από όλα τα αποδεικτικά μέσα, τα οποία λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο της αρχής της ελεύθερης απόδειξης και του ανακριτικού συστήματος που εφαρμόζεται στην παρούσα διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Στις …. στη Δράμα, η ….., απέκτησε το δεύτερο εκτός γάμου τέκνο της, τον…….. ηλικίας σήμερα 9 ½ ετών περίπου (βλ. τη με αριθμό ….. ληξιαρχική πράξη γέννησης του Ληξιαρχείου Δήμου Δράμας και το με αριθμό πρωτ. …., πιστοποιητικό γέννησης του Δήμου ……). Δυνάμει της με αριθμό …./2004 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Δράμας (διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων), αφαιρέθηκε προσωρινά από την προαναφερθείσα η άσκηση της επιμέλειας του ως ανωτέρω τέκνου της, του οποίου η φροντίδα και επιμέλεια ανατέθηκαν στο δημοτικό βρεφοκομείο Θεσσαλονίκης ….., λόγω παράβασης των καθηκόντων που επέβαλλε το λειτούργημά της, ως ασκούσας τη γονική μέριμνα. Στη συνέχεια, με τη με αριθμό ….. απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ως άνω βρεφοκομείου εγκρίθηκε ομόφωνα η βραχυπρόθεσμη αναδοχή του τροφίμου του βρεφοκομείου, ….., στην οικογένεια των αιτούντων ….., και……., απόφαση η οποία τροποποιήθηκε με τη μεταγενέστερη, με αριθμό…….., ως προς τον όρο «βραχυπρόθεσμη».

Επομένως, σύμφωνα και με όσα διαλαμβάνονται στη νομική σκέψη της παρούσας, ο ….., τοποθετήθηκε νομίμως (άρθρο 4 παρ. 3 π.δ. 86/2009) στην ανάδοχη οικογένεια των αιτούντων από το ίδρυμα στο οποίο, δυνάμει δικαστικής απόφασης, είχε ανατεθεί η επιμέλειά του. Από το έτος 2004 και έπειτα, ο ανήλικος διαμένει με τους αιτούντες, οι οποίοι έχουν αναλάβει την πραγματική του φροντίδα. Ο ….., πάσχει από σύνδρομο DOWN, υπερκινητικότητα, έλλειψη προσοχής -  συγκέντρωσης και νοητική υστέρηση με δείκτη νοημοσύνης κάτω του 30 (βλ. την με αριθμό πρωτ…., ιατρική βεβαίωση-γνωμάτευση του Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο», που υπογράφει ο….., Διευθυντής Ε.Σ.Υ. Παιδοψυχιατρικής Κλινικής και τη με αριθμό πρωτ….., γνωμάτευση της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής Θεσσαλονίκης) και χρήζει ειδικής μεταχείρισης και διαρκούς ιατρικής παρακολούθησης. Ο ….., φοίτησε επί δύο έτη στο ….., Νηπιαγωγείο, στο τμήμα ένταξης, και, πλέον, παρακολουθεί τα μαθήματα της Γ΄ τάξης του ……, Δημοτικού Σχολείου Ειδικής Αγωγής Θεσσαλονίκης (βλ. την από ……2012 έκθεση κοινωνικής υπηρεσίας και την από …….2013 βεβαίωση φοίτησης). Ήδη, κατόπιν ψυχολογικής αξιολόγησης, ο ….., παρουσιάζει βελτιωμένη εικόνα μαθητή, καθώς, μολονότι υστερεί σε όλους τους τομείς γνωστικής και κοινωνικής ανάπτυξης, συνεργάζεται στην εκτέλεση απλών εντολών, δοκιμάζοντας διαρκώς τα όριά του, ενώ είναι σε θέση να δείξει και να κατονομάσει κάποια αντικείμενα (βλ. τη με αριθμό πρωτ……, γνωμάτευση Κ.Δ.Α.Υ. και πρβλ. τη με αριθμό πρωτ……, γνωμάτευση). Αποδεικνύεται ακόμα ότι ο ανήλικος παρακολουθεί στο κέντρο ΑΜΕΑ «…..» τρεις φορές την εβδομάδα πρόγραμμα εργοθεραπείας, λογοθεραπείας, μουσικής-ψυχοκινητικής, όπου λαμβάνει και ψυχολογική υποστήριξη, μία φορά την εβδομάδα είναι σε θεατρική ομάδα στο ...... και μία φορά ανά δεκαπενθήμερο κάνει μαθήματα κολύμβησης. Εν γένει, ο ….., μεγαλώνει σε ένα ήρεμο και υγιές οικογενειακό περιβάλλον, μέσα στο οποίο χαίρει προσοχής, φροντίδας, στοργής και αγάπης, και, εκ του λόγου αυτού, έχει σημειώσει εντυπωσιακή εξέλιξη στην κοινωνικοσυναισθηματική, διανοητική, αλλά και σωματική ανάπτυξή του, δεδομένης της πάθησής του. Από την πλευρά τους, οι αιτούντες….. και…….., διατηρούν αρμονικές σχέσεις μεταξύ τους και αποτελούν ένα ζευγάρι που διακρίνεται από την αγάπη του για τα παιδιά και από το έντονο συναίσθημα προσφοράς μέσω του εθελοντισμού. Η δεύτερη των αιτούντων, συγκεκριμένα, ήταν ενεργό μέλος σε συλλόγους γονέων, στην παιδόπολη …………και επί .... χρόνια ήταν εθελόντρια στο βρεφοκομείο ……..μέσω του οποίου φιλοξένησε αρκετά παιδιά. Οι αιτούντες έχουν δύο τέκνα, ........, οι οποίες έχουν, επίσης, συνδεθεί με τον ανήλικο και τον έχουν δεχθεί με τρυφερότητα και αγάπη, σαν αδελφό τους. Είναι συνταξιούχοι και έχουν πολύ καλή οικονομική κατάσταση, η οποία τους παρέχει τη δυνατότητα να ανταποκριθούν με επάρκεια στις ανάγκες διατροφής και συντήρησης του ανήλικου, αποκερδαίνοντας περίπου το ποσό των ………... Οι ίδιοι μαζί με τον ……………… μένουν σε ένα διαμέρισμα …….. στην περιοχή ………….. Πέραν δε αυτού, είναι μορφωμένοι και διαθέτουν την απαιτούμενη κοινωνική εμπειρία, γνώση και σύνεση, αρετές οι οποίες εγγυώνται την ασφαλή και υπεύθυνη ανατροφή του ανηλίκου. Καθ' όλο αυτό το διάστημα των εννέα ετών που ο ……, διαμένει με την ανάδοχη οικογένεια, έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερος ψυχικός και συναισθηματικός δεσμός μεταξύ αυτού και των αιτούντων, οι οποίοι δείχνουν το ενδιαφέρον τους προς το παιδί ποικιλοτρόπως, συμμετέχουν σε προγράμματα που πραγματοποιούνται εντός και εκτός σχολείου, στα οποία είναι συνεπείς και συνεργάσιμοι και φροντίζουν για την υγεία του και την ατομική του υγιεινή. Ο ….., εκφράζει τα συναισθήματά του με λεκτικούς και μη τρόπους προς τους ανάδοχους γονείς του, τους οποίους αποκαλεί «μπαμπά» και «μαμά», μιλάει στην τάξη του σχολείου του με χαρά και ενθουσιασμό για αυτούς και αντιδρά πάντα θετικά και εγκάρδια όταν αυτοί πηγαίνουν να τον παραλάβουν από το σχολείο (βλ. τη σχετική έκθεση της εκπαιδευτικού………). Αποδεικνύεται, κατ' επέκταση, ότι ο ανήλικος μεγαλώνει σε ένα φυσιολογικό περιβάλλον, στο οποίο περιβάλλεται με αγάπη, εφόσον εμφανίζει μία άριστη εικόνα καθαρού, περιποιημένου και κατάλληλα ενδεδυμένου παιδιού, το οποίο, άλλωστε, φαίνεται χαρούμενο, ζωηρό, κοινωνικό, με αυτοπεποίθηση, θετική στάση και διάθεση συνεργασίας. Περαιτέρω, αποδεικνύεται ότι στο μεταξύ, και ενώ καθ' όλο αυτό το χρονικό διάστημα των εννέα ετών ο ……, διαβιεί με τους αιτούντες αδιαλείπτως, εκδόθηκε η με αριθμό …./2009 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Δράμας επί της με αριθμό …… αίτησης της Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Δράμας, δυνάμει της οποίας αφαιρέθηκε η γονική μέριμνα του ….., από τη μητέρα του …….και ανατέθηκε η επιμέλειά του στο δημοτικό βρεφοκομείο Θεσσαλονίκης …… λόγω επίδειξης πλήρους αδιαφορίας από την πλευρά της προς το τέκνο της και, γενικά, απροθυμίας και αδυναμίας της να ανταποκριθεί στα καθήκοντα που της επέβαλλε η άσκηση της γονικής μέριμνας. Από όλα τα ανωτέρω αποδεικνύεται η διαρκέστερη ένταξη του ανηλίκου στην οικογένεια των αιτούντων, ανάδοχων γονέων, ενώ είναι δεδομένη η εξασθένηση των δεσμών του με τη φυσική του μητέρα, από την οποία, άλλωστε, αφαιρέθηκε η άσκηση της γονικής μέριμνας με την προμνησθείσα απόφαση. Επιπλέον, το δημοτικό βρεφοκομείο ……το οποίο έχει την επιμέλεια του τέκνου, απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας μέχρι 4-5 ετών, και δεν μπορεί να του παρέχει την ειδική εκπαιδευτική αγωγή και φροντίδα που αυτό χρειάζεται, η δε συνέχιση της παραμονής του τελευταίου σε αυτό ενέχει την προοπτική ιδρυματοποίησής του και δε συγκρίνεται με την ανατροφή που το τέκνο λαμβάνει στην ανάδοχη οικογένεια των αιτούντων. Εξάλλου, το Δικαστήριο σχημάτισε άμεση αντίληψη περί της σχέσης του ανηλίκου με τους αιτούντες από την προσωπική επικοινωνία που είχε με τον ίδιο. Από όλα τα ανωτέρω και εφόσον αποδεικνύεται η αμοιβαιότητα των συναισθημάτων μεταξύ του ανηλίκου και των ανάδοχων γονέων, ήδη αιτούντων, και δε συντρέχει λόγος αποκλεισμού των τελευταίων, συνάγεται ότι η ανάθεση της επιμέλειας του ανήλικου ….., σε αυτούς είναι απολύτως σύμφωνη με το συμφέρον του (άρθρο 1664 ΑΚ). Η κρίση αυτή του Δικαστηρίου επιρρωνύεται από το γεγονός ότι ο ανήλικος διαμένει στην ιδιόκτητη οικία των αιτούντων, όπως προεκτέθηκε, η οποία ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις ασφαλούς και άνετης διαβίωσης σε ένα ήρεμο και αρμονικό περιβάλλον, που διασφαλίζει τη σταθερότητα και τη συνέχεια των συνθηκών ανάπτυξής του. Συγχρόνως με την ανάθεση της επιμέλειας του ………, στους ανάδοχους γονείς, ήδη αιτούντες, ανατίθεται το έργο της εποπτείας αυτής στο δημοτικό βρεφοκομείο Θεσσαλονίκης ……. Κατ` ακολουθία όλων των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και ως ουσιαστικά βάσιμη και να ανατεθεί η επιμέλεια του ανήλικου ……. στους ανάδοχους γονείς καθώς και να ανατεθεί η εποπτεία άσκησης της επιμέλειας στο δημοτικό βρεφοκομείο Θεσσαλονίκης …… όπως ορίζεται ειδικότερα στο διατακτικό….»  






Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/

Δεκτή αίτηση ακύρωσης της απόφασης της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης και του πρακτικού συνεδρίασης της Δευτεροβάθμιας Ειδικής Διαγνωστικής Επιτροπής Αξιολόγησης, με τα οποία κρίθηκε ότι μαθητής Λυκείου δεν παρουσιάζει στοιχεία δυσλεξίας

 

Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ. 151/2010 απόφασης του Τριμελούς Διοικητικού Εφετείου Λαρίσης, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.   

 

«…Επειδή με την κρινόμενη αίτηση για την οποία έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (Σχ το με αριθ …. ειδικό έντυπο παραβόλου Σειράς Α΄) οι αιτούντες, ως ασκούντες από κοινού την γονική μέριμνα και επιμέλεια του ανηλίκου υιού τους  …. ζητούν παραδεκτώς να ακυρωθούν η …. 2009 απόφαση της Περιφερειακής Δ/νσης Εκπαίδευσης Θεσσαλίας και το ……2009 πρακτικό συνεδρίασης της Δευτεροβάθμιας Ειδικής Διαγνωστικής Επιτροπής Αξιολόγησης της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Θεσσαλίας, με τα οποία κρίθηκε ότι ο υιός τους, μαθητής του ….. Λυκείου Τρικάλων, «δεν παρουσιάζει στοιχεία δυσλεξίας» και ως εκ τούτου δεν πρέπει να εξετάζεται προφορικά τόσο στις ενδοσχολικές δοκιμασίες όσο και στις πανελλαδικές εξετάσεις.

2.Επειδή, ο Ν.3699/2008 (ΦΕΚ 199/Α/2.10.2008) «Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες», στο άρθρο 2 αυτού ορίζει ότι: 1. Η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση επιδιώκει….. 6. Οι ανωτέρω στόχοι επιτυγχάνονται με: α) την έγκαιρη ιατρική διάγνωση, β) τη διάγνωση και αξιολόγηση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών τους στα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης και υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕΔΔΥ) και στα δημόσια Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα (ΙΠΔ),στο άρθρο 3 αυτού ορίζει ότι: Μαθητές με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες 1. Μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θεωρούνται όσοι για ολόκληρη ή ορισμένη περίοδο της σχολικής τους ζωής εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης εξαιτίας αισθητηριακών, νοητικών, γνωστικών, αναπτυξιακών προβλημάτων, ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών οι οποίες, σύμφωνα με τη διεπιστημονική αξιολόγηση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρμογής και μάθησης. Στους μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συγκαταλέγονται ιδίως όσοι παρουσιάζουν νοητική αναπηρία, αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι), κινητικές αναπηρίες, χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα, διαταραχές ομιλίας-λόγου, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς  υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού), ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες. Στην κατηγορία μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δεν εμπίπτουν οι μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση που συνδέεται αιτιωδώς με εξωγενείς παράγοντες, όπως γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες. 2. Οι μαθητές με σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας, ανήκουν στα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. 3. Μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι και οι μαθητές που έχουν μία ή περισσότερες νοητικές ικανότητες και ταλέντα ανεπτυγμένα σε βαθμό που υπερβαίνει κατά πολύ τα προσδοκώμενα για την ηλικιακή τους ομάδα. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κατόπιν εισήγησης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ανατίθεται η ανάπτυξη προτύπων αξιολόγησης και ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τους μαθητές αυτούς σε Σχολές ή Τμήματα Α.Ε.Ι. που, κατόπιν πρόσκλησης που τους απευθύνει το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, εκδηλώνουν ενδιαφέρον. Στους μαθητές αυτούς δεν έχουν εφαρμογή οι λοιπές διατάξεις του παρόντος νόμου. Στο άρθρο 4 ορίζει ότι: Διαγνωστικοί, αξιολογικοί και υποστηρικτικοί φορείς. Οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες διερευνώνται και διαπιστώνονται από τα ΚΕΔΔΥ, την Ειδική Διαγνωστική Επιτροπή Αξιολόγησης (ΕΔΕΛ) και τα πιστοποιημένα από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα (ΙΠΔ) άλλων Υπουργείων. 1. Τα ΚΕΔΔΥ αξιολογούν μαθητές που δεν έχουν συμπληρώσει το εικοστό δεύτερο (22ο) έτος της ηλικίας τους. Η αξιολόγηση πραγματοποιείται από πενταμελή διεπιστημονική ομάδα, που απαρτίζεται από έναν εκπαιδευτικό ΕΑΕ (προσχολικής ή πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης), έναν παιδοψυχίατρο ή παιδίατρο με εξειδίκευση στην παιδονευρολογία ή νευρολόγο με εξειδίκευση στην παιδονευρολογία, έναν κοινωνικό λειτουργό, έναν ψυχολόγο και έναν λογοθεραπευτή. Στη διεπιστημονική ομάδα δύναται να συμμετέχει και εργοθεραπευτής ή μέλος του εξειδικευμένου Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) του κλάδου ΠΕ 31 κατά περίπτωση, κατόπιν εισήγησης του Προϊσταμένου του οικείου ΚΕΔΔΥ. Οι απόφοιτοι άνω των δεκαοκτώ (18) ετών, που δεν έχουν αξιολογηθεί ως άτομα με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ΚΕΔΔΥ. Τα ΚΕΔΔΥ έχουν τις εξής αρμοδιότητες: α) Την ανίχνευση και τη διαπίστωση του είδους και του βαθμού των δυσκολιών των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο σύνολο των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, τα ΚΕΔΔΥ συνεργάζονται με τις διευθύνσεις Υγείας και Πρόνοιας των Περιφερειών. β)...γ)... στ) Την εισήγηση για την αντικατάσταση των γραπτών δοκιμασιών των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες με προφορικές ή άλλης μορφής δοκιμασίες, στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και στις εισαγωγικές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι εισηγήσεις αφορούν, εκτός των μαθητών που φοιτούν σε ΣΜΕΑΕ και μαθητές που φοιτούν σε σχολεία της γενικής εκπαίδευσης. Ειδικότερα για τους μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, όπως δυσλεξία, δυσαριθμησία, δυσγραφία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, εισηγείται τη μέθοδο διδασκαλίας και αξιολόγησης για τον έλεγχο και πιστοποίηση των γνώσεων του μαθητή στα μαθήματα που εξετάζεται, σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Επίσης….. 2. Η Ειδική Διαγνωστική Επιτροπή Αξιολόγησης (ΕΔΕΑ) λειτουργεί στα ειδικά σχολεία για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της προόδου των μαθητών που φοιτούν σε αυτά. Συγκροτείται με απόφαση του Διευθυντή της Σχολικής Μονάδας, μετά από σύμφωνη γνώμη του συλλόγου διδακτικού προσωπικού του σχολείου και περιλαμβάνει τουλάχιστον έναν (1) ψυχολόγο, έναν (1) εκπαιδευτικό ΕΑΕ και έναν (1) κοινωνικό λειτουργό. Η Επιτροπή μπορεί να καλεί και πρόσωπα άλλων ειδικοτήτων, ανάλογα με τις προς αξιολόγηση περιπτώσεις και συνεργάζεται στενά με το σύλλογο διδακτικού προσωπικού, το ΕΕΠ και το ΕΒΠ του σχολείου. Για τη συμμετοχή στις συνεδριάσεις της ανωτέρω ΕΔΕΑ, δεν καταβάλλεται αποζημίωση στα μέλη της 3. Τα ΙΠΔ άλλων Υπουργείων συνιστούν αναγνωρισμένο διαγνωστικό και αξιολογικό φορέα στο πλαίσιο του παρόντος νόμου, στον οποίο συμμετέχει εκπαιδευτικός ΕΑΕ. Για τους μαθητές για τους οποίους υπάρχει ανάγκη εφαρμογής Εξατομικευμένου Προγράμματος Εκπαίδευσης (ΕΠΕ) με βάση την εισήγηση των ΙΠΔ, το πρόγραμμα αυτό εκπονείται από το οικείο ΚΕΔΔΥ. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομίας και Οικονομικών, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, καθορίζονται τα κριτήρια, σι διαδικασίες και τα όργανα αξιολόγησης και επαναξιολόγησης όλων των ΙΠΔ που αναγνωρίζονται επίσημα από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Βάσει αυτής της απόφασης προσδιορίζονται σι συνθήκες λειτουργίας τους, η στελέχωσή τους και ο αριθμός τους. Η αξιολόγηση των ΙΠΔ γίνεται κάθε πέντε ημερολογιακά έτη από τα Υπουργεία Εσωτερικών, Οικονομίας και Οικονομικών, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Στο άρθρο 5, Διαδικασία διάγνωσης, ορίζει ότι: 1....2….3. Για τη διαμόρφωση του ΕΠΕ διατυπώνει τις απόψεις του και ο γονέας ή ο κηδεμόνας του μαθητή με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, που προσκαλείται για το σκοπό αυτόν από τις κατά περίπτωση αρμόδιες υπηρεσίες ή φορείς. Η άποψη του γονέα ή κηδεμόνα δεν είναι δεσμευτική. 4. Όταν υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ των γνωματεύσεων των ΚΕΔΔΥ και των ΙΠΔ για τον ίδιο μαθητή, οι γονείς έχουν δικαίωμα προσφυγής σε πενταμελή Δευτεροβάθμια ΕΔΕΑ, πού συγκροτείται με απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης. Η Επιτροπή αυτή αποτελείται από: έναν σχολικό σύμβουλο ΕΑΕ της αντίστοιχης βαθμίδας ως συντονιστή, έναν σχολικό σύμβουλο γενικής εκπαίδευσης της αντίστοιχης βαθμίδας (για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ειδικότητας Φιλολόγων), έναν ψυχολόγο του κλάδου ΠΕ 23, έναν λογοθεραπευτή του κλάδου ΠΕ 21 ή ΠΕ 26 και έναν εκπαιδευτικό ΕΑΕ για μαθητές προσχολικής ή πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κατά περίπτωση. Η οικογένεια του μαθητή μπορεί να επιλέξει και έναν εμπειρογνώμονα, ο οποίος γνωμοδοτεί ενώπιον της πενταμελούς ΕΔΕΑ χωρίς δικαίωμα ψήφου με αμοιβή που καταβάλλεται από το Δημόσιο και είναι ίση με την αμοιβή του εκάστοτε μέλους της πενταμελούς δευτεροβάθμιας ΕΔΕΑ, όπως αυτή ορίζεται από την ισχύουσα νομοθεσία. Η απόφαση της δευτεροβάθμιας ΕΔΕΑ είναι οριστική. Στην περίπτωση που υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ των γνωματεύσεων των ΚΕΔΔΥ και των ΙΠΔ για τον ίδιο μαθητή και οι γονείς δεν προσφύγουν στην πενταμελή Δευτεροβάθμια ΕΔΕΑ, υπερισχύει η γνωμάτευση των ΚΕΔΔΥ. 5.Οι σχολικές μονάδες και οι επιτροπές εξετάσεων των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες υποχρεούνται να εφαρμόζουν τις εισηγήσεις και τις προτάσεις, οι οποίες αναφέρονται στις αξιολογικές εκθέσεις, που συντάσσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες. Τα ΚΕΔΔΥ, ανάλογα με το είδος και το βαθμό των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών και των μαθησιακών δυσκολιών, προσδιορίζουν το χρόνο επαναξιολόγησης, ο οποίος αναγράφεται στην εκδοθείσα γνωμάτευση. Όταν η αξιολόγηση αφορά σε μαθητές που φοιτούν στα Λύκεια, οι εισηγήσεις ισχύουν μέχρι την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι απόφοιτοι Λυκείου με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που επιθυμούν να λάβουν μέρος στις εισαγωγικές εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση των οποίων οι γνωματεύσεις έχουν λήξει, επαναξιολογούνται από τα οικεία ΚΕΔΔΥ.6. Στις επιτροπές που συγκροτούνται για την εξέταση των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για τις εισαγωγικές πανελλαδικές εξετάσεις, σύμφωνα με το εδάφιο α΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 27 του π.δ. 60/2006 (ΦΕΚ 65 Α΄), παρίσταται ο Σύμβουλος ΕΑΕ ή ο Προϊστάμενος του οικείου ΚΕΔΔΥ ή οι εκπαιδευτικοί δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που υπηρετούν σε αυτό, για την παροχή διευκρινίσεων ή επεξηγήσεων.

3.Επειδή, περαιτέρω, το Π.Δ. 60/2006 (ΦΕΚ Α΄ 65), που αφορά την Αξιολόγηση των Μαθητών του Ενιαίου Λυκείου, στο άρθρο 27, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 2 του ΠΔ 12/2009» (ΦΕΚ 22 Α΄) και πριν την κατάργησή του με το άρθρο μόνο της ν.Α. Φ. 235/155439/Β6/16-12-2009 (Β΄ 2544/2009) απόφασης της Υπουργού Παιδείας , Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, ως εκ του χρόνου εκδόσεων των προβαλλόμενων πράξεων, ορίζει τα εξής:1. Εξέταση των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. 1. Οι μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που αναφέρονται στον Ν. 3699/2008 (ΦΕΚ 199 τ. Α΄ ) εξετάζονται προφορικά ή γραπτά, κατά περίπτωση, ανάλογα με τις δυνατότητές τους και αξιολογούνται με βάση το ένα (1) από τα δύο (2) προβλεπόμενα είδη εξέτασης και μόνο. Ειδικότερα :α) Εξετάζονται προφορικά κατόπιν αίτησής τους οι μαθητές που αδυνατούν να υποστούν γραπτή εξέταση επειδή: ι) είναι τυφλοί..ιι)... ιιι)...., ιν)….,ν) παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία….. Η σχετική αίτηση υποβάλλεται στο Λύκειό τους συνοδευόμενη από τη γνωμάτευση σύμφωνα με το ισχύον κάθε φορά σύστημα πιστοποίησης αναπηρίας της οικείας υγειονομικής επιτροπής για τις περιπτώσεις ι έως ιν, από την οποία να προκύπτει ότι η επίδοσή τους στα μαθήματα δεν είναι δυνατόν να ελεγχθεί με γραπτές εξετάσεις. Για την περίπτωση -ν. απαιτείται γνωμάτευση από τα οικεία Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕ-ΔΔΥ), που λειτουργούν στις έδρες των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και των Νομαρχιακών Διαμερισμάτων της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του ν. 3699/2008 ή από τα πιστοποιημένα από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα (ΙΠΔ), στην οποία θα αναγράφεται η ειδική μαθησιακή δυσκολία του μαθητή καθώς και ο χρόνος επαναξιολόγησης του…. ε) Όταν υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ των γνωματεύσεων των ΚΕΔΔΥ και ΙΠΔ για τον ίδιο μαθητή, δίδεται το δικαίωμα προσφυγής σε πενταμελή Δευτεροβάθμια Ειδική Διαγνωστική Επιτροπή Αξιολόγησης (ΕΔΕΑ), η οποία συγκροτείται με απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης. Η απόφαση της δευτεροβάθμιας ΕΔΕΑ είναι οριστική. Στην περίπτωση που υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ των γνωματεύσεων των ΚΕΔΔΥ και των ΙΠΔ για τον ίδιο μαθητή και δεν έχει γίνει προσφυγή στην πενταμελή Δευτεροβάθμια ΕΔΕΑ, υπερισχύει η γνωμάτευση του ΚΕΔΔΥ. Σε περίπτωση προσφυγής στην ΕΔΕΑ η σχετική αίτηση και η γνωμάτευση υποβάλλεται στο Διευθυντή του οικείου Λυκείου το αργότερο μέχρι 31 Μαρτίου εκάστου έτους. στ) Τυχόν γνωματεύσεις ή διαγνωστικές εκθέσεις των ΚΔΑΥ ή των Ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων, που έχουν εκδοθεί πριν από την ισχύ του παρόντος Διατάγματος, εξακολουθούν να ισχύουν, εφόσον μέχρι την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής της σχετικής αίτησης δεν έχει παρέλθει τριετία από την έκδοσή τους. ζ) Δεν γίνονται δεκτές οι γνωματεύσεις οι οποίες αναφέρουν αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες διαφορετικές από εκείνες που αναγράφονται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου. Οι γνωματεύσεις των υγειονομικών επιτροπών, των ΚΕΔΔΥ, των Ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων (ΙΠΔ) εκδίδονται κατά προτεραιότητα μετά από σχετική αίτηση του ενδιαφερομένου. 2…..».

4.Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, οι αιτούντες γονείς του ανήλικου ….., μαθητή σήμερα της Γ΄ Λυκείου, που γεννήθηκε στις …….1992 στα Τρίκαλα ως ασκούντες νόμιμα από κοινού την γονική μέριμνα και επιμέλεια αυτού, ζήτησαν από το Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. ΑΧΕΠΑ να εξετασθεί το παιδί τους προκειμένου να διαπιστωθούν οι διαταραχές μάθησης (δυσλεξίας) του. Με την ……2007 γνωμάτευση της η Γ΄ Ψυχιατρική Κλινική του Π.Γ.Ν Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ, αποφάνθηκε ότι ο άνω μαθητής «εμφανίζει στοιχεία που συνηγορούν για την ύπαρξη διαταραχών της μάθησης κατά DSM-IV». Φοιτώντας πλέον το ανήλικο τέκνο τους στην Α΄ Λυκείου του …… Λυκείου Τρικάλων., κατά το σχολικό έτος 2007- 2008 οι αιτούντες ζήτησαν διάγνωση από το ΚΕ-ΔΔΥ Τρικάλων, το οποίο ονομαζόταν τότε Κ.Δ.Α.Υ Τρικάλων (Κέντρο Διάγνωσης Αξιολόγησης και Υποστήριξης Τρικάλων), του οποίου η αρμόδια επιτροπή αποφάνθηκε μετά από εξέταση του τέκνου τους, με την …… 2008 γνωμάτευση της ότι αυτός έπασχε «από μαθησιακές δυσκολίες». Το σχολικό έτος 2008-2009, οι αιτούντες ζήτησαν από την Διεύθυνση του ……. Λυκείου Τρικάλων, σύμφωνα με την άνω γνωμάτευση του Κ.Δ.Α.Υ Τρικάλων, όπου ο υιός τους φοιτούσε στην Β΄ Λυκείου, να αντιμετωπιστεί κατ’ εφαρμογή του Ν. 3699/2008 στην εξέταση των μαθημάτων του με προφορική διαδικασία, αντί γραπτής εξέτασης εξαιτίας των μαθησιακών του δυσκολιών. Η Διεύθυνση του ….. Λυκείου Τρικάλων τους ενημέρωσε ότι υπάρχει διάσταση μεταξύ της ….. 2007 ψυχιατρικής γνωμάτευσης της Γ΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του Π.Γ.Ν.Θ ΑΧΕΠΑ και της …… 2008 γνωμάτευσης του Κ.Δ.Α.Υ Τρικάλων (Κέντρο Διάγνωσης Αξιολόγησης και Υποστήριξης Τρικάλων) και τους συνέστησε να προβούν στις ενέργειες των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 5 του Ν 3699/2008. Σύμφωνα λοιπόν με τα ανωτέρω υπέβαλαν αίτηση-ένσταση προς τον Περιφερειακό Διευθυντή Εκπαίδευσης Θεσσαλίας, προκειμένου να συγκροτηθεί η αρμόδια Δευτεροβάθμια Επιτροπή της Περιφερειακής Διεύθυνσης Θεσσαλίας για να αποφανθεί επί της διαστάσεως των δύο ανωτέρω γνωματεύσεων. Στις …..2009 η Β/θμια Ειδική Διαγνωστική Επιτροπή Αξιολόγησης (ΕΔΕΑ), η οποία συγκροτήθηκε με την …… 2009 απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπ/σης Θεσσαλίας αποτελούμενη από πέντε μέλη, με την ……2009 απόφαση της και το 2/10-4-2009 πρακτικό αποφάσισαν κατά πλειοψηφία 3-2, ότι ο υιός των αιτούντων «δεν παρουσιάζει στοιχεία δυσλεξίας». Με την κρινόμενη αίτηση οι αιτούντες στρέφονται κατά των άνω πράξεων και ζητούν την ακύρωση για τους παρακάτω αναφερόμενους λόγους.

5. Επειδή με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται ότι: Α) Η απόφαση της Β/θμιας Ειδικής Διαγνωστικής Επιτροπής Αξιολόγησης είναι μη νόμιμη, διότι υπερέβη την κατά τον νόμο ορισθείσα εξουσία της, η οποία συνίστατο στο να αποφανθεί επί της διάστασης απόψεων μεταξύ των εν λόγω γνωματεύσεων για τον ίδιο μαθητή οι οποίες διίσταντο ως προς την φύση της μαθησιακής δυσκολίας και όχι την ύπαρξη της. Αυτή μη νόμιμα, δεν αρκέστηκε στις προσκομισθείσες γνωματεύσεις που αποδεικνύουν την ύπαρξη των μαθησιακών δυσκολιών στον ανήλικο υιό τους αλλά προέβη σε μία νέα γνωμάτευση, καταλήγοντας στην αξιολόγηση και διάγνωση ότι ο άνω μαθητής δεν παρουσιάζει στοιχεία δυσλεξίας. Αν γίνει δεκτό ότι η Δευτεροβάθμια ΕΔΕΑ είχε δικαίωμα να προβεί σε νέα αξιολόγηση για την ύπαρξη οποιαδήποτε μαθησιακής δυσκολίας στον υιό τους θα έπρεπε να τους ζητηθεί να εξεταστεί αυτός ενώπιον της, όπως έπραξαν οι δύο άλλοι αρμόδιοι φορείς. Β) Το προσβαλλόμενο πρακτικό της Δευτεροβάθμιας ΕΔΕΑ πρέπει να ακυρωθεί γιατί στερείται την απαιτούμενη ειδική αιτιολογία λόγω της δυσμενούς φύσεώς του και δεν αναφέρονται σε αυτό με πληρότητα και σαφήνεια τα διαπιστωθέντα πραγματικά περιστατικά που οδήγησαν τα μέλη της στην κρίση για ανυπαρξία οποιασδήποτε μαθησιακής δυσκολίας ούτε διευκρινίζει πως κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα, ποια είναι η άποψη της επιτροπής επί των εγγράφων που κλήθηκε να γνωματεύσει και οι μεταξύ τους διαφορές. Ειδικότερα ενώ απορρίπτει κατά πλειοψηφία τον ισχυρισμό περί υπάρξεως δυσλεξίας, δεν αιτιολογεί επαρκώς ποια είναι τα στοιχεία που αναφέρει το μέλος αυτής κα ……  που συνηγορούν ότι ο μαθητής δεν παρουσιάζει ειδική μαθησιακή δυσκολία, πως εκτίμησε ο συντονιστής ….. ότι δεν υπάρχει πρόβλημα στον γραπτό λόγο μετά από αξιολόγηση των δυσκολιών στην γνωμάτευση του ΑΧΕΠΑ, ενώ δεν λαμβάνει υπόψη του την γνωμάτευση του Κ.Δ.Α.Υ Τρικάλων, ενώ η πλέον αρμόδια για το θέμα ψυχολόγος και μέλος της επιτροπής κα ….. θεώρησε ότι δεν υπάρχει εγγενή ή επίκτητη διαταραχή γραπτού λόγου, χωρίς να αναφέρει πως κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα της Γ) Το προσβαλλόμενο πρακτικό της Δευτεροβάθμιας ΕΔΕΑ πρέπει να ακυρωθεί κατά κακή χρήση των ορίων της διακριτικής ευχέρειας του οργάνου που το εξέδωσε, αφού δεν αποφάνθηκε για την ύπαρξη μαθησιακής δυσκολίας στον ανήλικο υιό τους ενόψει του ότι κατά την άποψη του ΑΧΕΠΑ «εμφανίζει στοιχεία που συνηγορούν για την ύπαρξη διαταραχών της μάθησης» και κατά την άποψη του Κ.Δ.Α.Υ Τρικάλων πάσχει «από μαθησιακές δυσκολίες», ενώ διαπιστώθηκαν δυσκολίες στην γραφοκινητική του δεξιότητα (δυσγραφία), κατά την άποψη της κ. ….., μέλους της Δευτεροβάθμιας ΕΔΕΑ, με την οποία συμφώνησε και ο κ. ……μέλος της ίδιας επιτροπής προσθέτοντας και το πρόβλημα της δυσορθογραφίας. Δ) Το προσβαλλόμενο πρακτικό της Δευτεροβάθμιας ΕΔΕΑ είναι ακυρωτέο κατά παράβαση των αρχών της ισότητας ως ίσης μεταχείρισης ομοειδών καταστάσεων (ΣτΕ 3254/1982) και της χρηστής Διοίκησης (ΣτΕ 3298/1992) που εξειδικεύονται ως αρχές της αναλογικότητας ή αναλογίας, καθώς το επαχθές μέτρο που επιβάλλεται στον διοικούμενο πρέπει να είναι ανάλογο προς το εξυπηρετούμενο δημόσιο ή προστατευόμενο ιδιωτικό συμφέρον και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του διοικούμενου (ΣτΕ 9012/1999), η Β/θμια Ειδική Διαγνωστική Επιτροπή Αξιολόγησης (ΕΔΕΑ)της Περιφερειακής Δ/νσης Θεσσαλίας με την προσβαλλόμενη απόφασή της δεν αποφαίνεται επί της διάστασης των δύο γνωματεύσεων, για τις οποίες εκλήθη να αποφανθεί, οι οποίες αποδέχονταν την ύπαρξη της μαθησιακής δυσκολίας στον ανήλικο υιό τους με διαφοροποίηση ως προς την μορφή αυτής αλλά προέβη σε μία νέα τρίτη γνωμάτευση, η οποία κατά πλειοψηφία δέχεται ότι δεν υφίσταται δυσλεξία στον ανήλικο υιό τους, χωρίς να αποφαίνεται καθόλου αν υπάρχει μαθησιακή δυσκολία άλλης φύσεως.

6.Επειδή, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις του άρθρου 3 παρ. 1 του ν. 3699/2008, ως μαθητές με αναπηρία θεωρούνται όσοι εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης, σ’ αυτούς δε συγκαταλέγονται ιδίως όσοι παρουσιάζουν, μεταξύ άλλων, και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, οι οποίες εξειδικεύονται ως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα  κλπ, ενώ προϋπόθεση για την προσφυγή στην Δευτεροβάθμια ΕΔΕΑ, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 4 του ίδιου νόμου, είναι η διάσταση μεταξύ των γνωματεύσεων των αρμοδίων να αξιολογήσουν ΚΕΔΔΥ και ΙΠΔ ως προς τις μαθησιακές δυσκολίες του μαθητή. Εν προκειμένω, ο πρώτος των αιτούντων με την ένστασή του ενώπιον της Δευτεροβάθμιας Ειδικής Διαγνωστικής Επιτροπής Αξιολόγησης (ΕΔΕΑ) της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Θεσσαλίας, ζήτησε να ορισθεί σαφώς κατά το άρθρο 3 του ν. 3699/2008, η ειδική εκπαιδευτική ανάγκη του άνω μαθητή που είχε ήδη διαγνωσθεί από τις προαναφερόμενες επιτροπές και συγκεκριμένα από την …… 2008 γνωμάτευση του Κέντρου Διάγνωσης Αξιολόγησης και Υποστήριξης (ΚΔΑΥ) Τρικάλων ως «μαθησιακές δυσκολίες», από δε την από ……. 2007 γνωμάτευση της Γ΄ Ψυχιατρικής Κλινικής ΑΧΕΠΑ, πιστοποιημένου από το ΥΕΠΘΙ Ιατροπαιδαγωγικού Κέντρου (ΙΠΔ) ως «εμφάνιση στοιχείων που συνηγορούν για την ύπαρξη διαταραχών της μάθησης κατά DSM-I» χωρίς περαιτέρω εξειδίκευση. Ενόψει τούτων, η προσβαλλόμενη απόφαση της Δευτεροβάθμιας Επιτροπής Αξιολόγησης, η οποία έκρινε για τον ως άνω μαθητή ότι δεν παρουσιάζει στοιχεία δυσλεξίας, είναι μη νόμιμη, δοθέντος ότι μεταξύ των γνωματεύσεων του ΚΕΔΔΥ και ΙΠΔ δεν υπήρχε διάσταση απόψεων, αλλά όφειλε μόνο να εξειδικεύσει τις διαπιστωθείσες μαθησιακές δυσκολίες από το ΚΔΑΥ Τρικάλων όπως αυτές αναφέρονται στο ανωτέρω άρθρο 3 παρ. 1 του ν. 3699/2008 και περιγράφονται στις επίδικες γνωματεύσεις και να μη προβεί στην διαπίστωση ή όχι της δυσλεξίας , εφόσον και οι δύο ως άνω Επιτροπές γνωμάτευσαν για την ύπαρξη μαθησιακής δυσκολίας.

Συνεπώς, οι προσβαλλόμενες αποφάσεις είναι νομικώς πλημμελείς, κατά παραδοχή ως βασίμου του σχετικού λόγου της κρινόμενης αίτησης. Ο δε περί του αντιθέτου σχετικός λόγος της καθής Διεύθυνσης ότι η ένδικη Επιτροπή έχει αρμοδιότητα να αποφασίσει οριστικά σχηματίζοντας τεκμηριωμένη κρίση για την εκπαιδευτική κατάσταση του μαθητή και όχι μόνον να προκρίνει μια από τις αντίθετες γνωματεύσεις πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Συνεπώς πρέπει να ακυρωθούν η ……. 2009 απόφαση της Περ/κής Δ/νσης Εκπαίδευσης Θεσσαλίας και το …… 2009 πρακτικό συνεδρίασης της Δευτεροβάθμιας Ειδικής Διαγνωστικής Επιτροπής Αξιολόγησης της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Θεσσαλίας, με τα οποία κρίθηκε ότι ο μαθητής του ….. Λυκείου Τρικάλων, υιός των αιτούντων «δεν παρουσιάζει στοιχεία δυσλεξίας», και ως εκ τούτου δεν πρέπει να εξετάζεται προφορικά τόσο στις ενδοσχολικές δοκιμασίες όσο και στις πανελλαδικές εξετάσεις, παρελκομένης της εξέτασης των λοιπών λόγων της κρινόμενης αίτησης. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή, περαιτέρω δε να αποδοθεί στους διαδίκους το καταβληθέν παράβολο (άρθρο 36 παρ. 4 του π.δ. 18/1989) και να μην επιδικασθεί δικαστική δαπάνη (άρθρο 39 παρ. 1 του ίδιου π.δ/τος) σε βάρος της καθής Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Θεσσαλίας …» .

 

 

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/