Ανάκληση συναίνεσης των φυσικών γονέων για υιοθεσία ανηλίκου

 

Κατά το άρθρο 1550 εδ α' ΑΚ για να υιοθετηθεί ένα ανήλικος χρειάζεται να συναινέσουν ενώπιον του δικαστηρίου οι γονείς ή ο ένας τους μόνο, αν ο άλλος έχει εκπέσει από τη γονική μέριμνα κατά το άρθρο 1537 ή η συναίνεσή του είναι αδύνατη γιατί έχει τεθεί σε στερητική δικαστική συμπαράσταση, που περιλαμβάνει και τη στέρηση της ικανότητας να συναινεί για την υιοθεσία του παιδιού του. Εξάλλου κατά το άρθρο 1552 περ. ε' εδ α' ΑΚ η συναίνεση των γονέων για υιοθεσία του τέκνου τους αναπληρώνεται με απόφαση του δικαστηρίου αν το τέκνο έχει παραδοθεί με τη συναίνεση των γονέων σε οικογένεια για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία και έχει ενταχθεί σ' αυτήν επί χρονικό διάστημα ενός τουλάχιστον έτους, οι δε γονείς εκ των υστέρων αρνούνται καταχρηστικά να συναινέσουν. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 5 παρ. 1α της Ευρωπαϊκής Σύμβασης περί της Υιοθεσίας παιδιών, η οποία κυρώθηκε με το Ν 1049/1980, "υπό την επιφύλαξιν των παραγράφων 2 και 4 του παρόντος άρθρου, υιοθεσία δεν χορηγείται ειμή εφόσον δοθώσι και δεν ανακληθώσιν αι κάτωθι συναινέσεις προς υιοθεσίαν: α) η συναίνεσις της μητρός και προκειμένου δε περί νομίμου τέκνου του πατρός, μη υπαρχόντων πατρός και μητρός δια να δώσωσι την συναίνεσίν των, η συναίνεσις οιουδήποτε προσώπου ή συμβουλίου δικαιουμένου αντ' αυτών να ασκή εν προκειμένω την πατρικήν ή μητρικήν εξουσίαν. Κατά την παράγραφο 2 δε του ίδιου άρθρου "η αρμοδία αρχή δεν δικαιούται α) να παραλείψη την λήψιν συναινέσεως ενός εκ των προβλεπομένων εις την ως άνω παράγραφον 1 προσώπων, β) να παρίδη την άρνησιν συναινέσεως εκ μέρους οιουδήποτε των προσώπων ή συμβουλίου, ως προβλέπεται υπό της ρηθείσης παραγράφου 1 εκτός εάν συντρέχωσιν εξαιρετικοί λόγοι, καθοριζόμενοι υπό της υιοθεσίας".

Από τις διατάξεις αυτές, και λαμβανομένου υπόψη ότι οι περιπτώσεις δικαστικής αναπλήρωσης της συναίνεσης των φυσικών γονέων αναγράφονται περιοριστικά στο νόμο, προκειμένου να αποφεύγονται κίνδυνοι παράκαμψης της θέλησης αυτών χωρίς να συντρέχουν ιδιαίτερα σοβαροί λόγοι, προκύπτει ότι οι φυσικοί γονείς που έχουν οι ίδιοι παραδώσει το τέκνο τους σε άλλους για φροντίδα και με σκοπό την υιοθεσία, διατηρούν το δικαίωμά τους να συναινέσουν ή να μη συναινέσουν ειδικά για τη νομική πράξη της υιοθεσίας στο δικαστήριο, και η τυχόν άρνησή τους εξετάζεται αν είναι καταχρηστική, η αλλαγή δε της γνώμης τους που στηρίζεται στη μεταβολή κάποιων συνθηκών θα πρέπει να γίνει σεβαστή και να μη χαρακτηριστεί καταχρηστική η άρνησή τους να συναινέσουν για μόνο το λόγο ότι οι ίδιοι είχαν προηγουμένως δεχθεί την ιδέα της υιοθεσίας. Η καταχρηστικότητα θα κριθεί με βάση το σύνολο των ειδικών συνθηκών κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης, με γνώμονα το συμφέρον του τέκνου, αλλά και με συνεκτίμηση του συμφέροντος των φυσικών γονέων. Έτσι δεν μπορεί να θεωρηθεί καταχρηστική η άρνηση, αν δεν συνδυάζεται με παράβαση των γονεϊκών καθηκόντων, αν υπάρχει μεταμέλεια των γονέων και αλλαγή του τρόπου ζωής, αν η άρνηση δεν υποκρύπτει οικονομικούς εκβιασμούς σε βάρος των υποψηφίων θετών γονέων, συνυπολογιζομένης πάντοτε της ένταξης του ανηλίκου στην υποψήφια θετή οικογένεια. (σκεπτικό της υπ.αρ. 1683/2009 απόφασης του Αρείου Πάγου)

Πηγή: www.dsanet.gr

 

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος
http://www.stefaniasouli.gr/prophil