Δημόσια υιοθεσία ανηλίκου - Αναπλήρωση της συναίνεσης της φυσικής μητέρας του τέκνου

 

 

Παρατίθεται κατωτέρω απόσπασμα της υπ.αρ. 725/2015 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, δημοσιευμένης στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.  

 

"… Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1549, 1550, 1552 του ΑΚ και 800 του ΚΠολΔ για την υιοθεσία ανηλίκου, η οποία τελείται με δικαστική απόφαση, ύστερα από αίτηση του υποψήφιου θετού γονέα, απαιτείται να συναινέσουν αυτοπροσώπως ενώπιον του δικαστηρίου οι φυσικοί γονείς του. Η συναίνεση αυτή αναπληρώνεται από το δικαστήριο, μόνο εάν συντρέχει κάποια από τις προϋποθέσεις του άρθρου 1552 του ΑΚ. Κατά τη διάταξη του άρθρου 1552 παρ. 1 περ. δ' του ΑΚ, η συναίνεση των φυσικών γονέων μπορεί να αναπληρωθεί με απόφαση του δικαστηρίου, εάν το τέκνο προστατεύεται από αναγνωρισμένη κοινωνική οργάνωση, έχει αφαιρεθεί από τους γονείς η άσκηση της επιμέλειας σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1532 και 1533 του ΑΚ και αυτοί αρνούνται καταχρηστικά να συναινέσουν. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την αναπλήρωση της συναίνεσης του φυσικού γονέα με δικαστική απόφαση είναι η σωρευτική ύπαρξη άρνησης συναίνεσης και καταχρηστικότητα αυτής (Βλ. ΠΠρΘεσ 6446/2013, δημοσίευση σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΠΠρΑθ 2021/2000, αδημοσίευτη στο νομικό τύπο). Η καταχρηστικότητα κρίνεται με βάση το σύνολο των ειδικών συνθηκών κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης, με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού, αλλά και με συνεκτίμηση του συμφέροντος των φυσικών γονέων, που παρά την προηγηθείσα από μέρους τους κακή άσκηση της επιμέλειας, που είχε σαν συνέπεια την αφαίρεσή της με δικαστική απόφαση, μπορεί να αρνούνται δικαιολογημένα να συναινέσουν στην υιοθεσία του τέκνου τους (βλ. Θ. Παπαχρίστου σε Γεωργιάδη - Σταθόπουλου, Ερμηνεία Αστικού Κώδικα, υπό άρθρα 1550 - 1553, αρ. 30 και Κ. Παντελίδου, Οι τελευταίες αλλαγές στο δίκαιο της υιοθεσίας που επέφερε ο Ν. 2915/2001, Αρμ. 2002, σελ 833 επ). Η στείρα άρνηση του φυσικού γονέα, δίχως να προβάλλονται βάσιμοι λόγοι για την άρνηση του, ή δίχως να παρέχει τα εχέγγυα ότι είναι ικανός να αναθρέψει το παιδί του, τουλάχιστον υπό καλές συνθήκες διαβίωσης, πρέπει να οδηγεί αναμφίβολα στην κατάφαση της καταχρηστικότητας (βλ. Σχ. Πανταζόπουλου, Σκέψεις για την αναπλήρωση της συναίνεσης του φυσικού γονέα με δικαστική απόφαση, λόγω καταχρηστικής άρνησης παροχής, ΈλλΔνη 1990, 738). Στην περίπτωση που εξετάζεται αίτημα αναπλήρωσης συναίνεσης φυσικού γονέα κατά το άρθρο 1552 παρ. 1 περ. δ' του ΑΚ, το δικαστήριο αποφασίζει, αφού ακούσει τους πλησιέστερους συγγενείς, αν η ακρόασή τους είναι εφικτή κατ’ άρθρο 1553 του ΑΚ (βλ. ΠΠρΘεσ 2572/2010, δημοσίευση σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

 

…Στην προκειμένη περίπτωση, με την υπό κρίση αίτησή τους, κατά την προσήκουσα εκτίμηση του δικογράφου της από το Δικαστήριο, οι αιτούντες σύζυγοι, αμφότεροι ελληνικής ιθαγένειας, ζητούν να κηρυχθεί θετό τέκνο τους το ανήλικο αβάπτιστο άρρεν τέκνο, που γεννήθηκε στο ….. στις …… 2012, από την ελληνικής ιθαγενείας … …., χωρίς γάμο της μητέρας του, με την αναπλήρωση της συναίνεσης της φυσικής μητέρας του τέκνου, όπως παραδεκτά διόρθωσαν κατ’ άρθρο 224 του ΚΠολΔ την αίτησή τους, με δήλωση της πληρεξούσιας δικηγόρου τους που καταχωρήθηκε στα πρακτικά συνεδρίασης του Δικαστηρίου αυτού και με τις νομότυπα κατατεθείσες στο ακροατήριο έγγραφες προτάσεις τους, ισχυριζόμενοι ότι με δικαστική απόφαση αφαιρέθηκε η άσκηση της γονικής μέριμνας του ανηλίκου από τη φυσική μητέρα του και ανατέθηκε στο κέντρο παιδικής προστασίας με την επωνυμία «Η ΜΗΤΕΡΑ», από το οποίο και προστατεύεται, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα. Με αυτό το περιεχόμενο και αίτημα, η υπό κρίση αίτηση κατά τρόπο παραδεκτό εισάγεται για να συζητηθεί ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού, που είναι καθ’ ύλην και κατά τόπο αρμόδιο να τη δικάσει κατά την προκείμενη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 121 χου ΕισΝΑΚ, 3, 739, 740 παρ. 1 περ. α' και 800 παρ. 1 του ΚΠολΔ), δεδομένου ότι για το παραδεκτό της συζήτησής της έχει τηρηθεί η προβλεπόμενη από τη διάταξη του άρθρου 748 παρ. 2 του ΚΠολΔ νόμιμη προδικασία με την επίδοση αντιγράφου της αίτησης στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών (βλ. τη με αριθμό 9089Ε/7.11.2014 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή του Πρωτοδικείου Αθηνών …). Είναι δε νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 23, 1542, 1543, 1544, 1545, 1546, 1549, 1550, 1551, 1552, 1557 και 1558 του ΑΚ, 4, 7 παρ. 1, 3 του Ν. 2447/1996, 2 παρ. 3 του Π.Δ. 226/1999. Επομένως, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να ερευνηθεί περαιτέρω και ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα, δοθέντος ότι προσκομίζεται εμπρόθεσμα η προβλεπόμενη από τη διάταξη του άρθρου 1557 του ΑΚ σε συνδυασμό με το άρθρο 7 παρ. 1 και 3 του Ν. 2447/1996, από 11.7.2014 έκθεση κοινωνικής έρευνας, η οποία διενεργήθηκε από την αρμόδια κοινωνική λειτουργό … της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, για τους υποψήφιους θετούς γονείς, καθώς και η από 14.11.2014 αντίστοιχη έκθεση κοινωνικής έρευνας για τη φυσική μητέρα του προς υιοθεσία τέκνου, που διενεργήθηκε από την αρμόδια κοινωνική λειτουργό ... του Παραρτήματος Προστασίας Παιδιού Αττικής «Η ΜΗΤΕΡΑ» του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Αττικής του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Εξάλλου, οι αιτούντες σύζυγοι - υποψήφιοι θετοί γονείς, συναίνεσαν αυτοπροσώπως, ο καθένας για τον εαυτό του και για τον άλλο, για την προκείμενη υιοθεσία ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού, σε ιδιαίτερο γραφείο και χωρίς δημοσιότητα, κατ’ άρθρα 800 παρ. 2 του ΚΠολΔ και 1549 του ΑΚ. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τα με αριθμό 48/2014 πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η φυσική μητέρα του προς υιοθεσία ανήλικου τέκνου, προσερχόμενη ενώπιον του Δικαστηρίου κατά τη συνεδρίαση της 6.10.2014, αρνήθηκε να παράσχει τη συναίνεσή της για την υιοθεσία του τέκνου της κατ’ άρθρα 1550 και 1551 του ΑΚ. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο πρέπει να κρίνει, κατά την εξέταση της ουσίας της υπόθεσης, αν η συναίνεση της φυσικής μητέρας του τέκνου θα πρέπει να αναπληρωθεί. Επιπλέον, λαμβανομένου υπόψη ότι το προς υιοθεσία ανήλικο, όπως φέρεται, γεννήθηκε χωρίς γάμο των φυσικών του γονέων, το οποίο δεν έχει αναγνωρισθεί από τον πατέρα του, δεν απαιτείται η συναίνεση του φυσικού του πατέρα και ως εκ τούτου δεν τίθεται ζήτημα συναίνεσής του στην αιτούμενη υιοθεσία (Βλ. ΠΠρΚοζ 186/2012, αδημοσίευτη στο νομικό τύπο, ΠΠρΘεσ 10204/2010, Αρμ 2010, 1833, ΠΠρθεσ 1453/2007, Αρμ 2008, 231, ΠΠρθεσ 8320/2007, Αρμ 2008, 61, ΠΠρθεσ 9852/2001, Αρμ 2001, 965, Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη, Οικογενειακό Δίκαιο, τ. II, τευχ. Β', εκδ 1998, σελ. 287, Β. Βαθρακοκοίλη, Τo νέο Οικογενειακό Δίκαιο, εκδ. 2000, σελ. 1099). Επομένως, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να ερευνηθεί περαιτέρω και ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα…"

 

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος - Διαμεσολαβήτρια
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/