Συνέντευξη στη δημοσιογράφο Γεωργία Κουμπούνη για το ένθετο "Ο ψυχολόγος δίπλα σας " { Ενδοoικογενειακή βία, Η γνώμη των ειδικών} στο φύλλο της εφημερίδας ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ, Σάββατο 18η Φεβρουαρίου του 2017.
ΓΚ: Στα χρόνια της κρίσης, η ενδοοικογενειακή βία έχει αυξηθεί. Πιστεύετε πως η συμβουλευτική και η ψυχολογία μπορούν να προσφέρουν λύσεις ;
ΣΣ: Στα χρόνια της κρίσης «φαίνεται» να έχει αυξηθεί η ενδοοικογενειακή βία. Η εμπειρία καταδεικνύει ότι η οικονομική κρίση ούτε γέννησε, ούτε δημιούργησε βίαιους άνδρες. Η οικονομική κρίση απλώς επιδείνωσε τα περιστατικά βίας εκεί που ήδη υπήρχαν, και έσπρωξε τα θύματα να μιλήσουν. Πάντα μπορούν να βοηθήσουν. Τόσο η συμβουλευτική, όσο και η ψυχολογία. Το ίδιο το θύμα, ή και το περιβάλλον του, που ενίοτε δεν είναι και υποστηρικτικό. Να μάθει το θύμα γιατί παραμένει σε μία τοξική σχέση. Να συνειδητοποιήσει τι είναι αυτό που πραγματικά το φοβίζει και δεν αποτολμά να απεγκλωβιστεί. Να μάθει να προστατεύει τα παιδιά του.
ΓΚ: Πότε πρέπει να λέει το θύμα της βίας "φτάνει πια" και να φεύγει;
ΣΣ: Από το πρώτο περιστατικό πρέπει να αντιδράσει. Να θέσει θέμα. Να βάλει όρια στο σύντροφο/σύζυγο και να μη το ξαναδεχτεί. Επίσης να δηλώσει κατηγορηματικά ότι δεν θα το ξαναδεχτεί. Στην αρχή είναι πιο εύκολο. Είναι και θέμα αυτοσεβασμού.
ΓΚ: Που βρίσκει καταφύγιο μια γυναίκα που κακοποιείται και που ένα παιδί και πώς διασφαλίζει την επιβίωσή της, ειδικά αν ο σύντροφος είναι πολύ βίαιος ή ψυχοπαθής ή ισχυρό μέλος της κοινωνίας;
ΣΣ: Υπάρχουν κρατικοί φορείς και ξενώνες που μπορεί να απευθυνθεί μαζί με τα παιδιά της. Περαιτέρω, εάν δεν έχει χρήματα μπορεί να ζητήσει από το Κράτος να της διορίσει δωρεάν δικηγόρο, να προχωρήσει τις νομικές διαδικασίες (π.χ άδεια μετοίκησης από την οικογενειακή στέγη, ανάληψη επιμέλειας τέκνων, διατροφή για την ίδια και για τα τέκνα, περιοριστικοί όροι κατά του δράστη κ.α )
ΓΚ: Ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσει το άτομο που κακοποιείται ψυχολογικά ή σωματικά;
ΣΣ: Η ψυχολογική βία είναι «ύπουλη». Δεν αποδεικνύεται εύκολα γιατί συνήθως ασκείται χωρίς μάρτυρες - πολλές φορές χωρίς να είναι τα παιδιά μπροστά. Όσο μένει το θύμα, τραυματίζεται. Ροκανίζεται αργά και σταθερά η αυτοεκτίμηση, ο αυτοσεβασμός, η συναισθηματική ισορροπία, ο υγιής ναρκισσισμός του. Η ψυχολογική βία έχει πολλές μορφές έκφρασης και εκδήλωσης. Τις περισσότερες φορές το ίδιο το πρόσωπο που βιώνει υποτιμητικές και προσβλητικές συμπεριφορές αδυνατεί να τις ονομάσει. Και εδώ μπορεί να βοηθήσει η συμβουλευτική και η ψυχολογία. Η σωματική βία αφήνει αποδείξεις. Και είναι πιο εύκολο για το θύμα να πείσει τον περίγυρό του για αυτό που περνάει. Σαφέστατα θα πρέπει να απευθυνθεί στην Αστυνομία. Να κάνει μήνυση και όχι παράπονα γιατί η ενδοοικογενειακή βία διώκεται αυτεπάγγελτα (Ν. 3500/2006). Όταν φέρει τραυματισμό - και τον πιο ελαφρύ - παραπέμπεται σε Ιατροδικαστή, ο οποίος βεβαιώνει για τα ακριβά τραύματα, αλλά και τον τρόπο που μετήλθε ο δράστης για να προκληθούν.
Γ.Κ: Τι κάνουν οι "μάρτυρες"; Κάποιος που ακούει ή γνωρίζει την κακοποίηση πώς μπορεί να βοηθήσει χωρίς να κινδυνεύσει ο ίδιος;
ΣΣ: Οι μάρτυρες συνήθως σιωπούν. Ακριβώς γιατί δεν θέλουν να «κινδυνεύσουν». Το λυπηρό και συνάμα τραγικό είναι, όταν τρίτος γίνεται μάρτυρας - συνήθως αυτήκοος- παιδικής κακοποίησης και θέλει να το αναφέρει ή να το καταγγείλει σε κάποια αρχή αλλά ταυτόχρονα να μην εμπλακεί με οιονδήποτε τρόπο σε οιαδήποτε διαδικασία. Ευτυχώς υπάρχουν και εξαιρέσεις!
ΓΚ: Στην Ελλάδα υπάρχουν επαρκείς δομές για την προστασία των θυμάτων αλλά και για την πρόληψη του φαινομένου;
ΣΣ.: Υπάρχει η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ). Υπό την αιγίδα της λειτουργεί η 24ωρη τηλεφωνική γραμμή βοήθειας 15900 και συμβουλευτικά κέντρα σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας αλλά και στην Αθήνα. Υπάρχουν όμως και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που παρέχουν έργο. Ενδεικτικά αναφέρω την WIN HELLAS που παρέχει δωρεάν σεμινάρια με ψυχολόγους, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, τα οποία λειτουργούν προληπτικά του φαινομένου και ενδυναμωτικά στην ψυχολογία της γυναίκας.
ΓΚ: Κακοποιημένο παιδί ή σύζυγος: Ποια είναι τα σημάδια;
ΣΣ: Κάθε περίπτωση είναι μοναδική και ξεχωριστή. Το παιδί συνήθως το καταλαβαίνουν οι εκπαιδευτικοί. Λυπημένο, χαμένο στις σκέψεις του, φοβισμένο, δεν υπάρχει αυτή η αναιτιολόγητη χαρά της ηλικίας και η διάθεση για παιχνίδι. Βέβαια άλλες φορές το παιδί γίνεται επιθετικό, παρενοχλεί άλλα παιδιά, ενίοτε ασκεί σε αυτά, τη βία που βλέπει στο σπίτι του. Η γυναίκα ξέρει να κρύβεται, όσο μπορεί και «ελέγχει» την κακοποίηση. Διαφορετικά η κατάθλιψη «μιλάει» πιο δυνατά και από την ίδια.
ΓΚ: Υπάρχουν περιπτώσεις που η κατάσταση αλλάζει; Μπορεί ο θύτης να αλλάξει συμπεριφορά;
ΣΣ: Ναι μπορεί! Στην αρχή της σχέσης. Στο πρώτο περιστατικό.
ΓΚ: Τι οδηγεί κάποια άτομα στη βία; Γιατί παρατηρείται έξαρση του φαινομένου την εποχή της κρίσης;
ΣΣ: Η βία είναι έλεγχος και εξουσία. Όταν δεν υπάρχει ψυχοπαθολογία (που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει) η εκδήλωσή της αποσκοπεί στη χειραγώγηση και στον έλεγχο του άλλου προσώπου. Στην κρίση, λόγω και της οικονομικής αδυναμίας των περισσότερων θυμάτων - κατάσταση που τα οδηγεί να είναι εγκλωβισμένα στις επιθυμίες του δράστη-, τα περιστατικά βίας έχουν ενταθεί.
ΓΚ: Τι πιστεύετε εσείς ότι πρέπει να γνωρίζουν τα μέλη μιας οικογένειας και τι η κοινωνία για την ενδοοικογενειακή βία;
ΣΣ: Για την Οικογένεια θα έλεγα το εξής: Ότι η άσκηση κάθε μορφής βίας τιμωρείται και είναι έγκλημα. Για την κοινωνία θα πω το εξής: Ότι η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι προσωπική υπόθεση.
ΓΚ: Τι έχει γίνει στον τομέα "μάθηση", "πρόληψη", "ψυχολογική υποστήριξη";
ΣΣ: Πολλά σχολεία πραγματώνουν εκδηλώσεις για ενημέρωση των μαθητών/μαθητριών τους. Ο εκπαιδευτικός είναι ενημερωμένος και υποχρεωμένος εκ του νόμου να αναφέρει στον Εισαγγελέα, οιοδήποτε περιστατικό κακοποίησης μαθητή ή μαθήτριας, το οποίο θα υποπέσει στην αντίληψή του. Δέκα χρόνια μετά την εφαρμογή του Ν. 3500/2006, η ελληνική κοινωνία είναι ενημερωμένη και η Αστυνομία είναι εκπαιδευμένη και υποστηρικτική στα θύματα. Η πρόληψη είναι πιο σημαντική από την καταστολή και η ενημέρωση και η εκπαίδευση πρέπει να γίνει από τις νηπιακές ηλικίες.
ΓΚ: Τι γίνεται όταν η βία συνοδεύεται με άλλα προβλήματα, π.χ. αλκοολισμός, εξαρτήσεις;
ΣΣ: Στην πλειονότητά τους, οι βίαιοι άντρες δεν είναι εξαρτημένοι από ουσίες (αλκοόλ, ναρκωτικά, ψυχοφάρμακα). Ούτε όλοι αυτοί που κάνουν χρήση ουσιών κακομεταχειρίζονται τις συντρόφους τους. Όμως έχει διαπιστωθεί ότι, όταν υπάρχει κατάχρηση ουσιών και ειδικά αλκοόλ, η σωματική βία είναι συχνή, έντονη και επικίνδυνη για τη σωματική ακεραιότητα και τη ζωή της γυναίκας- θύμα.
ΓΚ: Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι θύματα βίας πέφτουν (πιο συχνά ή πιο σπάνια;) γυναίκες μορφωμένες, ευκατάστατες ή επιτυχημένες επαγγελματικά; ΣΣ: Δεν είναι ούτε πιο συχνά, ούτε πιο σπάνια. Είναι ένα ποσοστό και αυτό. Γιατί η βία δεν έχει κοινωνική τάξη. Επίσης πολλοί βίαιοι άνδρες είναι και μορφωμένοι, και ευκατάστατοι, και πετυχημένοι επαγγελματικά και υπεράνω πάσης υποψίας. Το καλύτερο παιδί για την κοινωνία μπορεί να είναι ένας τύραννος για την οικογένεια.
ΓΚ: Τι μπορεί να κάνει η οικογένεια του θύματος (π.χ., παιδιά, συγγενείς, γονείς) όταν το ίδιο το θύμα δεν ζητάει βοήθεια ή αρνείται να συνεργαστεί;
ΣΣ: Να σταθεί δίπλα του. Να του μιλήσει με ενδιαφέρον πραγματικό και χωρίς πίεση. Να μην κρίνει. Να το διαβεβαιώσει ότι θα είναι εκεί, όταν αυτό νοιώσει έτοιμο να προχωρήσει σε διαδικασίες χωρισμού. Και εάν το θύμα έχει σημάδια κατάθλιψης να το παροτρύνει να επισκεφτούν μαζί έναν Ψυχίατρο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.