Το Facebook και οι επιπτώσεις του στη ζωή μας

Η τελευταία δεκαετία βρίθει από πανεπιστημιακές έρευνες για την απρεπή συμπεριφορά του ενήλικα χρήστη του Facebook και τις δυσμενείς επιπτώσεις αυτής της συμπεριφοράς στην προσωπική και εργασιακή του ζωή, αλλά και στην οικογένειά του.

Διάβασα πρόσφατα, ότι στην Αμερική - οι ειδικοί για την πρόσληψη εργαζομένων σε μεγάλες εταιρίες - συμβουλεύουν τους εργοδότες και τους υπευθύνους, να διερευνούν, όσο και όπως μπορούν, την «παρουσία» του ενδιαφερόμενου προσώπου και τις αναρτήσεις του, στο συγκεκριμένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης. «Ο καλύτερος τρόπος να δεις το ποιον κάποιου, που θέλεις να προσλάβεις, είναι να πάρεις πληροφορίες για αυτόν, μέσω του λογαριασμού του στο Facebook, και όχι στο επαγγελματικό του προφίλ - γνωστό σε όλους μας LinkedIn- που εκεί είναι δεδομένο ότι θα έχει μία αυστηρή επαγγελματική παρουσία» γράφει ένα άρθρο σοβαρής εφημερίδας και αυτομάτως θυμήθηκα μία συζήτηση που είχα, χρόνια πριν, με μία φίλη, ψυχολόγο στο επάγγελμα, που μου έλεγε: «Στεφανία μου … εσείς οι δικηγόροι μπορεί να μη θέλετε τους πελάτες σας, «φίλους» στο Facebook, εμείς όμως τους θέλουμε! Στη συνεδρία ακούμε τι μας λένε, μέσα όμως στο Facebook τους παρακολουθούμε στενότερα…». 

Και φυσικά από τη συζήτησή μας, μου διευκρινίστηκε, ότι η παρακολούθηση δεν ήταν η κατασκοπεία, που θα μπορούσε κάποιος βιαστικά να υποθέσει, και που πραγματώνεται συνήθως από περιέργεια ή για κουτσομπολιό ή για κακολογία. Επίσης, σκοπός της ανωτέρω παρακολούθησης δεν ήταν ούτε η συλλογή αποδεικτικών στοιχείων εις βάρος του προσώπου, στοιχεία και υλικό που θα μπορούσαν, κάποια στιγμή, να χρησιμοποιηθούν επιβαρυντικά, όπως, φερ’ ειπείν, σε ένα δικαστήριο. Αυτό που εννοούσε η φίλη μου, ήταν η παρακολούθηση του «ειδικού» πάνω στον θεραπευόμενό του ή στην θεραπευόμενή του – όπως αποκαλεί με αγάπη τους πελάτες της – δηλαδή η παρακολούθηση της συμπεριφοράς του προσώπου αυτού στο Facebook, με σκοπό, ει δυνατόν, να αποκομίσει την μεγαλύτερη εκείνη γνώση του εσωτερικού κόσμου του, μία γνώση πολύ σημαντική για τη θεραπευτική σχέση αλλά και για τη θεραπεία.

Πράγματι το πως χρησιμοποιεί, το κάθε πρόσωπο, το μέσο αυτό, καταδεικνύει πολλά και για την προσωπικότητά του και την οικονομική του κατάσταση, αλλά και για το ήθος του, την παιδεία του και προπαντός την εκάστοτε ψυχολογία του ή την ψυχική του υγεία. Κάποιες συμπεριφορές, κάποιες φορές, είναι τόσο απρεπείς, επιπόλαιες και κραυγαλέες που δεν χρειάζεται να είσαι ψυχολόγος για να καταλάβεις ότι απέναντί σου έχεις πρόσωπα ανεύθυνα, επιθετικά, ζηλόφθονα, επιπόλαια, αναξιόπιστα, μικροπρεπή και χαιρέκακα. Σχεδόν όλοι μας, κάποια στιγμή, ευγνωμονήσαμε το Facebook που «έριξε» έγκαιρα τη μάσκα αρκετών προσώπων που δεν θα τα παίρναμε χαμπάρι ούτε με 100 καφέδες!  

Το Facebook έχει μπει για τα καλά στα σπίτια ολονών. Έχει μπει όμως και στις δικαστικές αίθουσες. Και αυτό γιατί δεν έχουν όλοι οι «παρακολουθητές» κατανόηση και αγαθές προθέσεις απέναντι στα πρόσωπα, όταν ασχημονούν. Και είναι απόλυτα λογικό όταν διαπράττονται αδικήματα, όταν προσβάλλεται η προσωπικότητα ανθρώπων, όταν κινδυνεύουν παιδιά. Συχνά στα δικόγραφά μας, είτε σε μηνυτήριες αναφορές, είτε σε άλλους είδους δικόγραφα, αναφέρουμε και περιγράφουμε, αναλυτικά και ορισμένα, έργα και πράξεις που έχουν δημοσιευτεί σε αυτό το πανίσχυρο μέσο. Εξυβρίσεις, απειλές, συκοφαντική δυσφήμηση, προσβολή της προσωπικότητας, κακή άσκηση της επιμέλειας ή της γονικής μέριμνας, κατάχρηση ή κακή άσκηση δικαιώματος επικοινωνίας, μοιχεία, έκλυτος βίος, κρυμμένα εισοδήματα ή σπατάλη οικογενειακού εισοδήματος, δεύτερη εργασία και άλλα αδικήματα και γεγονότα, όλο και πιο συχνά αποδεικνύονται με υλικό που εξάγεται από το μέσο αυτό, για δικαστική χρήση. 

Επίσης αρκετές δικαστικές αποφάσεις (κυρίως Οικογενειακού Δικαίου), εμπεριέχουν στο σκεπτικό τους, νόμιμο υλικό του Facebook που προσκομίστηκε για την απόδειξη. Και ως νόμιμο υλικό θεωρούνται οι αναρτήσεις που γίνονται δημόσια ή στους φίλους μας ή τα σχόλια που γράφουμε σε αναρτήσεις μας ή σε αναρτήσεις άλλων χρηστών. Διότι τα μηνύματα στη συνομιλία της κοινωνικής ιστοσελίδας του Facebook, σύμφωνα με το άρθρο 19 παρ. 1 του Συντάγματος και το ν.3471/2006 (Προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών (Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2002/58/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Ιουλίου 2002 σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ΕΕ L 201/37 της 31ης Ιουλίου 2002) δεν θεωρούνται νόμιμο αποδεικτικό υλικό, καθώς προστατεύεται το απόρρητο της προσωπικής επικοινωνίας. 

Άλλωστε, σύμφωνα με το νόμο, απαγορεύεται η χρήση στο δικαστήριο αποδεικτικών μέσων που έχουν αποκτηθεί κατά παράβαση του απορρήτου, της ιδιωτικότητας και των προσωπικών δεδομένων.

Υ.Γ: Το ανωτέρω άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Volta South 

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια 
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/