Δημόσιο ή ιδιωτικό (κλειστό) προφίλ στο Facebook ;

Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ. 188/2019 απόφασης του Εφετείου Λαρίσης, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.  

“…Το διαδίκτυο είναι ένας χώρος από τη φύση του ανοικτός, χωρίς σύνορα και κεντρική διακυβέρνηση, προσιτός σε οποιονδήποτε, παντού στον κόσμο (Π. Κιόρτση, Η λογοκρισία και η ελευθερία της έκφρασης στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, ΤοΣ 2013, σελ. 589), η δε χρήση των νέων μέσων επικοινωνίας εμπλέκει τη δημιουργία νέων μορφών δράσης και αλληλεπίδρασης, νέα είδη κοινωνικών σχέσεων και νέους τρόπους συσχέτισης προς τους άλλους και τον εαυτό μας (βλ. Λ. Μήτρου, σε Λ. Μήτρου/Α.-Μ. Πισκοπάνη/Σ. Τάσση/Μ. Καρύδα/Σ. Κοκολάκη, Facebook, blogs και δικαιώματα, 2013, σελ. 10). Ειδικότερα, το «facebook» είναι μια δημοφιλής ηλεκτρονική υπηρεσία (ιστοσελίδα) κοινωνικής δικτύωσης στον παγκόσμιο ιστό (world wide web). Ο χρήστης του «facebook», αφού πρώτα εγγραφεί στην υπηρεσία μέσω μια απλής διαδικασίας και αποκτήσει την προσωπική του σελίδα δημιουργώντας το προσωπικό του προφίλ, μπορεί να επικοινωνεί μέσω μηνυμάτων με τις επαφές του, να ειδοποιεί αυτούς όταν ανανεώνει τις προσωπικές πληροφορίες του, να δημιουργεί καινούργιες σχέσεις ή να συγκροτεί ομάδες κοινού ενδιαφέροντος. Ο χρήστης του «facebook» έχει τη δυνατότητα, χρησιμοποιώντας τις επιλογές απορρήτου της εν λόγω υπηρεσίας, να παρέχει απεριόριστη πρόσβαση των άλλων χρηστών του διαδικτύου στα περιεχόμενα της προσωπικής του σελίδας ή να περιορίζει αυτήν (την πρόσβαση) μόνο στους ορισμένους από αυτόν ως «φίλους» του. Ειδικότερα η λειτουργία του «facebook», σε αντίθεση με ό,τι ισχύει στους παραδοσιακούς ιστοτόπους (websites) ενημέρωσης, οι οποίοι δημοσιεύουν τις εκάστοτε πληροφορίες στις ιστοσελίδες τους (webpages), στηρίζεται στις καταχωρήσεις/αναρτήσεις του κατόχου του εκάστοτε λογαριασμού και στις απαντήσεις αυτών που τον επισκέπτονται είτε ως απλοί χρήστες του διαδικτύου είτε ως «φίλοι» του διαχειριστή, οι οποίοι με τη σειρά τους αναρτούν κείμενα, σχόλια ως απάντηση σε προηγούμενα σχόλια του κατόχου ή άλλων χρηστών, φωτογραφίες, ζεύξεις (links) που παραπέμπουν σε άλλες ιστοσελίδες, blogs, ή σελίδες χρηστών του «facebook». Έτσι, με αυτόν τον τρόπο ενισχύονται οι συζητήσεις και ανταλλαγές απόψεων μεταξύ του κατόχου και των αναγνωστών. Επομένως, το «facebook» ως υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης είναι διαδραστικό μέσο και στο σημείο αυτό διαφέρει από τις ιστοσελίδες που διατηρούν τα μέσα ενημέρωσης στο διαδίκτυο, διότι η διαμόρφωση του περιεχομένου του δεν αποφασίζεται μόνο από τον κύριο και τους δημοσιογράφους του μέσου ενημέρωσης, αλλά, αφενός μεν από τον ίδιο τον κάτοχο-διαχειριστή του λογαριασμού, αφετέρου δε από όλους τους χρήστες του διαδικτύου, οι οποίοι είναι αναγνώστες όσων αναρτώνται στον αντίστοιχο κάθε φορά ηλεκτρονικό χώρο. Συνεπώς, ενόψει των ανωτέρω, ο σκοπός της δημιουργίας και ο προορισμός των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης, όπως εν προκειμένω αυτή του «facebook» δεν είναι η διάδοση πληροφοριών με σκοπό τη μαζική ενημέρωση, αλλά η ανταλλαγή απόψεων, ιδεών, σκέψεων και αναλύσεων, μέσω ενός μηχανισμού δυναμικής επικοινωνίας και με τη χρήση ενός μέσου, που λόγω της φύσεως του έχει μεν πράγματι ως άμεσο και αναγκαίο επακόλουθο να καθίσταται το περιεχόμενό του (αναρτήσεις, σχόλια, φωτογραφίες κλπ.) προσβάσιμο σε περιορισμένο (κατόπιν επιλογής του κατόχου-διαχειριστή) ή απεριόριστο αριθμό ατόμων, δίχως όμως αυτό να αποτελεί τον αυτοσκοπό του διαχειριστή και κατόχου τους καθώς και των αναγνωστών τους (ΠΠρΑΘ 1122/2014, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ - βλ. επίσης Α.-Μ. Πισκοπάνη, Η προστασία της ιδιωτικότητας των χρηστών του Facebook, ΔιΜΕΕ 2009, 338 επ. και Η ίδια, Η ελευθερία της έκφρασης στο ιδιωτικοποιημένο δημόσιο δίκτυο του Facebook, σε Λ. Μήτρου/Α.-Μ. Πισκοπάνη/Σ. Τάσση/Μ. ΚαρύδαΙΣ. Κοκολάκη, Facebook, blogs και δικαιώματα, 2013, σελ. 19 επ.). Τέλος, «ανεβάζοντας» οποιαδήποτε πληροφορία που μας αφορά σε μια υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook ουσιαστικά δημοσιεύουμε προσωπικά μας δεδομένα στο Διαδίκτυο. Στην Ελλάδα, όπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει ειδική νομοθεσία που προστατεύει τα άτομα από την ανεξέλεγκτη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων. Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα είναι ο αρμόδιος φορέας για την εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας στην Ελλάδα (νόμοι 2472/1997 και 3471/2006). Βασικός κανόνας της διαχείρισης από τρίτον προσωπικών μας δεδομένων για έναν συγκεκριμένο σκοπό είναι η προγενέστερη συγκατάθεση του ατόμου. Αυτό αποτελεί και τη συνήθη περίπτωση κατά την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων στο Διαδίκτυο και σημαίνει πρακτικά ότι πρέπει ο φορέας του προστατευόμενου αγαθού να έχει δηλώσει άμεσα ή έμμεσα ότι συναινεί στην επεξεργασία, αφού προηγουμένως έχει ενημερωθεί ακριβώς για το ποιος είναι αυτός που θέλει να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα του (ή αλλιώς ο «υπεύθυνος επεξεργασίας»), για ποιον λόγο θέλει να τα χρησιμοποιήσει, ποια στοιχεία θέλει να αποκτήσει και σε ποιους θα τα διαβιβάσει. Υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις (π.χ. η επεξεργασία των δεδομένων μας κάποιες φορές επιβάλλεται από νόμο ή αποτελεί έννομο συμφέρον του υπεύθυνου επεξεργασίας, οπότε και επιτρέπεται να γίνεται χωρίς τη συγκατάθεση μας). Οι εξαιρέσεις αυτές ορίζονται ρητά στους νόμους για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Από όλα ανεξαιρέτως τα έγγραφα που οι διάδικοι επικαλούνται και νόμιμα προσκομίζουν για να χρησιμεύσουν είτε ως αυτοτελή αποδεικτικά μέσα, είτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων (αρθ. 395, 591 παρ. 1 του ΚΠολΔ), έστω και αν δεν πληρούν όλους τους όρους του νόμου (αρθ. 340 ΚΠολΔ), μη λαμβανομένων υπόψη των προσκομισθεισών μετ` επικλήσεως από την εφεσίβλητη-ενάγουσα αποτυπωμένων σε έγγραφο προσωπικών πληροφοριών που έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο στο μέσον κοινωνικής δικτύωσης facebook από τον εκκαλούντα-εναγόμενο, διότι δεν προκύπτει εάν το προφίλ που εκείνος διατηρεί είναι δημόσιο (δηλαδή «ανοικτό» προς όλους) ή προσβάσιμο σε περιορισμένο αριθμό «φίλων», ούτε εάν υπάρχει η συναίνεσή του για την επεξεργασία τους και ως εκ τούτου πρόκειται για απαράδεκτα αποδεικτικά μέσα (πρβλ. ΑΠ 996/2010, ΑΠ 981/2009, ΕφΛαρ346/2015, ΕφΘεσ 389/2002 στη ΝΟΜΟΣ)..."

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος - Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
https://stefaniasouli.gr/