Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2015

Το Σύμφωνο συμβίωσης μπορεί να συναφθεί και μεταξύ ομόφυλων προσώπων


 
Έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων


Ι. Γενικές Παρατηρήσεις επί του Συμφώνου Συμβίωσης
 

Α. Το υπό συζήτηση και ψήφιση νομοσχέδιο, όπως διαμορφώθηκε από τη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, αποτελείται από οκτώ (8) Κεφάλαια και εξήντα τρία (63) άρθρα.  

Με τις διατάξεις του Πρώτου Κεφαλαίου (άρθρα 1-14) εισάγεται νέο θεσμικό πλαίσιο για το σύμφωνο συμβίωσης. Οι κυριότερες νέες ρυθμίσεις που προτείνονται, εν προκειμένω, είναι οι εξής:

 
- το σύμφωνο συμβίωσης μπορεί να συναφθεί και μεταξύ ομόφυλων προσώπων (άρθρο 1)·

- σε περίπτωση ελαττωμάτων της βούλησης των συμβληθέντων μερών, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τον ακυρώσιμο γάμο, σε περίπτωση δε ακύρωσης του συμφώνου, αίρονται αναδρομικώς τα αποτελέσματά του (άρθρο 3 παρ. 2 και 3)·

- η ακυρότητα του συμφώνου συμβίωσης κηρύσσεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση (άρθρο 3 παρ. 1 εδ. α΄ και 2 εδ. β΄)·

- εισάγεται αναγκαστικού δικαίου κανόνας για τη ρύθμιση των προσωπικών σχέσεων των συμβληθέντων μερών, κατ’ ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων που διέπουν τις σχέσεις των συζύγων από τον γάμο (άρθρο 5 παρ. 1)·

- οι περιουσιακές σχέσεις των μερών ρυθμίζονται, κατ’ ενδοτικό κανόνα δικαίου, με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων που διέπουν τις σχέσεις των συζύγων από τον γάμο, ορίζεται δε ότι τα μέρη δεν μπορούν να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα πριν από τη γέννησή της (άρθρο 5 παρ. 2)·

- ρυθμίζεται η τύχη των αποκτημάτων στην περίπτωση ελεύθερης συμβίωσης στο πλαίσιο της οποίας δεν έχει συναφθεί σύμφωνο συμβίωσης (άρθρο 6)·

 - για τη λύση του συμφώνου συμβίωσης με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση, εισάγεται πλαίσιο διαδικαστικών προϋποθέσεων, κατά το οποίο απαιτείται επίδοση σχετικής πρόσκλησης στο άλλο μέρος για συναινετική λύση και πάροδος τριών μηνών από την επίδοση (άρθρο 7 παρ. 1)·  

- το δικαίωμα των μερών σε διατροφή μετά τη λύση του συμφώνου ρυθμίζεται κατ’ ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων για τη διατροφή μετά το διαζύγιο, εκτός αν τα μέρη παραιτηθούν από αυτό κατά την κατάρτιση του συμφώνου (άρθρο 7 παρ. 3)·

 - τα κληρονομικά δικαιώματα των μερών του συμφώνου εξομοιούνται με εκείνα των συζύγων, ορίζεται δε ότι κάθε μέρος μπορεί, κατά την κατάρτιση του συμφώνου, να παραιτηθεί από το δικαίωμά του στη νόμιμη μοίρα (άρθρο 8)·

 - ορίζεται ότι αξιώσεις συζύγων μεταξύ τους ή έναντι τρίτων εφαρμόζονται αναλόγως και στα μέρη του συμφώνου, παρέχεται δε εξουσιοδότηση για την έκδοση προεδρικού διατάγματος προς ρύθμιση της εφαρμογής των διατάξεων του εργατικού δικαίου και του δικαίου της κοινωνικής ασφάλισης στα μέρη του συμφώνου (άρθρο 12)·

- η προηγούμενη σύναψη συμφώνου συμβίωσης με άλλο πρόσωπο προστίθεται στα κωλύματα γάμου του άρθρου 1354 του Αστικού Κώδικα (ΑΚ) (άρθρο 14 στοιχ. 1)·

- η σύναψη συμφώνου συμβίωσης ιδρύει σχέση συγγένειας εξ αγχιστείας κάθε μέρους με τους συγγενείς εξ αίματος του άλλου (άρθρο 14 στοιχ. 2)·
 
- η συγγένεια με τον πατέρα και τους συγγενείς του συνάγεται και από τη
σύναψη συμφώνου συμβίωσης (άρθρο 14 στοιχ. 3)·
 
Nέες ρυθμίσεις στο θεσμικό πλαίσιο του συμφώνου συμβίωσης εισάγονται και με διατάξεις του Όγδοου Κεφαλαίου του προτεινόμενου νομοσχεδίου. Ιδίως, ορίζεται ότι, για την εφαρμογή της Σύμβασης της Βιέννης για τις Διπλωματικές Σχέσεις, της Σύμβασης της Βιέννης για τις Προξενικές Σχέσεις, και των κατά περίπτωση Συμφωνιών Έδρας και συναφών διεθνών συμφωνιών, αντιστοίχως, στην έννοια του όρου «μέλη της οικογένειας» μελών διπλωματικών αποστολών, μελών έμμισθων προξενικών αρχών και υπαλλήλων διεθνών οργανισμών που έχουν την έδρα τους ή γραφείο στην Ελλάδα, εντάσσονται και «πρόσωπα του ίδιου ή άλλου φύλου τα οποία έχουν τελέσει γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης που προβλέπεται από το δίκαιο του τόπου τέλεσής του», εφόσον τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα έχουν ανακοινωθεί καταλλήλως ως τέτοια από το Κράτος αποστολής ή τον διεθνή οργανισμό (άρθρο 55), και ότι η σύναψη συμφώνου καταχωρίζεται στο οικείο Ληξιαρχείο σε κοινή οικογενειακή μερίδα των μερών, με αναλογική εφαρμογή των διατάξεων περί δημοτολογίου που αφορούν τους συζύγους και τα τέκνα τους (άρθρο 56 παρ. 4).

 
 
 
 
 
 
Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος - Διαμεσολαβήτρια

 

Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2015

Διαμονή πατέρα στο εξωτερικό, καθορισμός μελλοντικής επικοινωνίας με τέκνο, διαδικτυακή επικοινωνία (SKYPE) ανηλίκου τέκνου με γονέα, μετάβαση ανηλίκου τέκνου στο εξωτερικό


 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Διάσπαση έγγαμης συμβίωσης και καθορισμός διατροφής ανηλίκου τέκνου (ηλικίας 9 ετών), σε 450 ευρώ, από τα οποία τα 150 πρέπει να καταβάλει ο πατέρας, ενώ τα μηνιαία εισοδήματα της μητέρας ανέρχονται σε 1700 ευρώ. Απόρριψη ισχυρισμών πατέρα (ο οποίος διαμένει στο εξωτερικό) ότι έχει μηδενικό εισόδημα, εφόσον δαπάνησε 99 ευρώ για να αγοράσει tablet στο τέκνο του καθώς και ότι, παρά του ότι δεν βρίσκει εργασία, παραμένει για 7ο μήνα φιλοξενούμενος στην αλλοδαπή, ενώ ο ίδιος με το κατατεθέν σημείωμά του δηλώνει ότι μπορεί να καταβάλει 100 ευρώ. Απόρριψη αιτήματος πατέρα για ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας του με το τέκνο σε περίπτωση επανεγκατάστασής του στην Ελλάδα, επειδή είναι γεγονός αβέβαιο καθώς ο ίδιος δηλώνει ότι τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον δεν προτίθεται να επιστρέψει στην χώρα του. Απόρριψη επίσης αιτήματος να μεταβαίνει το ανήλικο τέκνο στο εξωτερικό. Καθορισμός ημερών επικοινωνίας του ανηλίκου τέκνου με τον πατέρα του μέσω SKYPE.

 

 

Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ.1157/2015 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.

 
«...Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1520 ΑΚ ο γονέας, με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, διατηρεί το δικαίωμα της προσωπικής μετ' αυτού επικοινωνίας, τα σχετικά δε με αυτή ορίζονται από το Δικαστήριο, το οποίο και καθορίζει το χρόνο και τον τρόπο επικοινωνίας λαμβάνοντας υπόψη το συμφέρον του τέκνου, αφού ο τρόπος με τον οποίο ασκείται το δικαίωμα επικοινωνίας συνιστά κρίσιμο στοιχείο για την ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητας του τέκνου. Σκοπός του δικαιώματος αυτού, το οποίο είναι λειτουργικό και αποτελεί ταυτοχρόνως καθήκον του γονέα, είναι η διατήρηση του ψυχικού δεσμού μεταξύ γονέα και τέκνου και η ευχέρεια παρακολουθήσεως από τον έτερο γονέα της όλης καταστάσεως του τέκνου. Το άκρως αυτό προσωπικό δικαίωμα του γονέα απορρέει από το φυσικό δεσμό του αίματος και του αισθήματος στοργής προς το τέκνο του, συντελεί δε στην ανάπτυξη του ψυχικού κόσμου του τελευταίου και της εν γένει προσωπικότητάς του και για το λόγο αυτό αποβλέπει κυρίως στο καλώς εννοούμενο συμφέρον του. Η δυνατότητα δε προσωπικής επικοινωνίας δεν δύναται να αφαιρεθεί από το γονέα που δεν έχει μαζί του το τέκνο, ούτε και να περιορισθεί, παρά μόνο στο μέτρο που, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, τούτο επιβάλλεται από σπουδαίο λόγο. Τόσο για τον πλήρη αποκλεισμό όσο και για τον περιορισμό της επικοινωνίας του τέκνου με τον γονέα ή τους απώτερους ανιόντες του, το Δικαστήριο θα εξετάσει εάν αυτό είναι αναγκαίο για το συμφέρον του τέκνου και όχι για το συμφέρον του γονέα ή τρίτου που έχει την επιμέλεια αυτού. Ο νομοθέτης λόγω αδυναμίας καθορισμού εκ των προτέρων αντικειμενικών κριτηρίων εξειδικεύσεως της αόριστης νομικής έννοιας του συμφέροντος του τέκνου, προκειμένου να καθορισθεί η προσωπική επικοινωνία του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, παρέχει εξουσία στο Δικαστή να μπορεί να κρίνει, σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, όπως θα έπραττε ο ίδιος (ο νομοθέτης), αν επρόκειτο να τέμνει με νόμο τη συγκεκριμένη διαφορά. Για την εξειδίκευση της ανωτέρω αόριστης νομικής έννοιας δεν είναι δυνατόν να προταθεί ένα ενιαίο κριτήριο για όλες τις περιπτώσεις, αλλά περισσότερα διαφορετικά, που σε κινητή μεταξύ τους σχέση μπορούν να καθίστανται κάθε φορά αποφασιστικά, συνδυαζόμενα μεταξύ τους (ΑΠ 1516/2005, ΧΡΙΔ 2006, σελ.229, ΕφΘεσ 738/2009, ΕΦΑΔ 2010, σελ.266, ΕφΔωδ 157/2009, NOMOS, ΜΠρΘεσ 13762/2006, Αρμ/λος 2006, σελ.1933, ΜΠρΘεσ 45731/2006, NOMOS). Εξάλλου, η ρυθμίζουσα την επικοινωνία γονέα και τέκνου απόφαση, εκδιδομένη μετά στάθμιση κυρίως του συμφέροντος του τελευταίου, μπορεί να κηρυχθεί προσωρινά εκτελεστή (Γεωργιάδη -Σταθόπουλου ΑΚ υπ` άρθρα 1520 αριθ. 104 και 1518 αριθμ. 131), ενώ, περαιτέρω, το δικαστήριο έχει, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 950 παρ.2 του ΚΠολΔ, δυνητική ευχέρεια όπως κατ` εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 947 του ιδίου Κώδικα, απειλήσει κατά του άλλου γονέα, για την περίπτωση που ήθελε παρεμποδίσει την τοιαύτη επικοινωνία ή παραβιάσει τους περί αυτήν τεθέντες υπό του δικαστηρίου όρους, προσωπική κράτηση και χρηματική ποινή.

Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1390 εδ.α΄, 1485, 1486,1489 παρ.2 και 1493 του Α.Κ. προκύπτει ότι και οι δύο γονείς του ανηλίκου τέκνου, που δεν μπορεί να διατραφεί από τους δικούς του πόρους, είναι υποχρεωμένοι να διατρέφουν αυτό, καθένας ανάλογα με την οικονομική του δυνατότητα. Το μέτρο της διατροφής του ανηλίκου τέκνου καθορίζεται από τις ανάγκες του, όπως αυτές προσδιορίζονται από τη διάταξη του άρθρου 1493 Α.Κ. Για τον καθορισμό των αναγκών του δικαιούχου της διατροφής λαμβάνεται υπόψη η ηλικία, η υγεία, το επάγγελμα, τυχόν ειδικές ανάγκες λόγω εκπαίδευσης ή από άλλη αιτία, οι κοινωνικές υποχρεώσεις και οι συνθήκες της οικογενειακής ζωής (Α.Π. 1810/1985, ΝοΒ 34, 1406), με την έννοια ότι το υπερβολικό ή το κανονικό ορισμένων δαπανών θα κριθεί από την οικονομική κατάσταση και την κοινωνική θέση των υποχρέων για διατροφή (Εφ.Θεσ. 873/1989, Ελ.Δ/νη 30, 1016). Αν το τέκνο που δικαιούται σε διατροφή στραφεί μόνο κατά του ενός γονέα του, δικαιούται ο τελευταίος να επικαλεστεί ότι και ο άλλος έχει την οικονομική δυνατότητα να καλύψει μέρος της ανάλογης διατροφής του τέκνου. Ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί ένσταση (1489 παρ.2 Α.Κ.) καταλυτική εν μέρει της αγωγής του τέκνου και, αν αποδειχθεί, περιορίζεται η υποχρέωση του εναγομένου γονέα κατά το ποσό που αντιστοιχεί στην οικονομική δυνατότητα του άλλου (Α.Π. 1268/1984, 1838/1984, 2197/1984, ΝοΒ 33, 807, 1139, 1169, Εφ.Θεσ. 66/1993, Αρμ/λος 47, 128). Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 1487 Α.Κ. ο γονέας δεν μπορεί να προτείνει κατά του ανηλίκου τέκνου την ένσταση διακινδυνεύσεως της δικής του διατροφής, εκτός αν ισχυρίζεται ταυτόχρονα ότι ο ανήλικος μπορεί να στραφεί εναντίον άλλου υποχρέου σε διατροφή του ή ότι μπορεί να διατραφεί από την περιουσία του. Αν όμως πρόκειται για τον άλλο γονέα δεν προβάλλεται η ένσταση αυτή αλλά η παραπάνω από το άρθρο 1489 παρ.2 Α.Κ. Ως οικονομικές δυνατότητες των γονέων νοούνται όχι μόνο εκείνες που πηγάζουν από την περιουσία, έστω κι αν είναι απρόσοδες (Ολ.Α.Π. 9/1992), ή τους πόρους τους, αλλά οι εν γένει δυνάμεις τους και προφανώς η ικανότητα για τη δημιουργία πόρων με την ανάλογη εργασία. Επίσης από τη νέα διάταξη του άρθρου 1390 του Α.Κ. και την καθιέρωση (μετά από συνταγματική επιταγή) της ισοτιμίας των δύο φύλων, που απαιτεί ισομερή κατανομή των βαρών μεταξύ των γονέων, επιβάλλεται σε αυτούς (γονείς) είτε συμβιούν, είτε είναι σε διάσταση, να συμβάλλουν στη διατροφή των τέκνων ανάλογα με τις δυνάμεις τους αξιοποιώντας και τη δυνατότητά τους για εργασία. Για τον ίδιο λόγο εκείνος από τους γονείς που έχει την επιμέλεια των τέκνων μπορεί να συνυπολογίσει καθετί που συνδέεται με πραγματική διάθεση χρημάτων για τις ανάγκες των τέκνων αλλά και άλλες παροχές σε είδος που απορρέουν από τη συνοίκηση, η αποτίμηση των οποίων θα συνυπολογιστεί στην υποχρέωσή του για διατροφή. Σύμφωνα δε με τη διάταξη του άρθρου 1498 ΑΚ, όπως ισχύει μετά το ν. 1329/1983, διατροφή για το παρελθόν οφείλεται μόνο όταν έχει χωρήσει υπερημερία. Η μνημονευόμενη στη διάταξη αυτή υπερημερία έχει την έννοια της ενεργοποίησης της αξίωσης της διατροφής και επέρχεται μόνο από την όχληση και με αυτήν. Η όχληση αυτή είναι στοιχείο της περί για παρελθόντα χρόνο διατροφής και γίνεται είτε με έγερση αγωγής, είτε με εξώδικη πρόσκληση για καταβολή διατροφής, είτε με προφορική δήλωση, πρέπει να είναι συγκεκριμένη ως προς το ύψος της αιτούμενης διατροφής και τις ανάγκες, τις οποίες καλύπτει, προκειμένου ο υπόχρεος να έχει τη δυνατότητα να ελέγξει τη νομιμότητα του αιτήματος και τις δυνατότητές του να ικανοποιήσει τις ανάγκες του δικαιούχου (ΕφΑθ 5806/2008, ΝοΒ 2009, σελ.544, ΕφΑθ 5932/2008, ΕλΔ/νη 2009, σελ.206, ΕφΠατρ 589/2007, ΑΧΑΝΟΜ 2008, σελ.228).

Με την με αριθμ.καταθ……/2014 αίτησή του ο αιτών επικαλούμενος επείγουσα περίπτωση ζητεί, ως ασφαλιστικό μέτρο, να ρυθμιστεί προσωρινά το δικαίωμα επικοινωνίας με το ανήλικο τέκνο του που έχει αποκτήσει από το γάμο του με την καθής, με την οποία βρίσκονται σε διάσταση της έγγαμης συμβίωσης, να απειληθεί σε βάρος της καθής χρηματική ποινή και προσωπική κράτηση για κάθε παράβαση του διατακτικού της απόφασης που θα εκδοθεί και να καταδικασθεί η καθής στην πληρωμή των δικαστικών του εξόδων.

Η αίτηση αρμοδίως εισάγεται για να δικασθεί ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρα 686 επ. Κ.Πολ.Δ). Είναι ορισμένη και νόμιμη στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1520 του Α.Κ., 176, 735, 950 παρ.2 του Κ.Πολ.Δ, και πρέπει η αίτηση να εξεταστεί περαιτέρω και κατ΄ ουσία.

Με την με αριθμ.καταθ…../2015 αίτησή της η αιτούσα επικαλούμενη επείγουσα περίπτωση ζητεί, ως ασφαλιστικό μέτρο, να της ανατεθεί προσωρινά η άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου της που έχει αποκτήσει από το γάμο της με τον καθού, με τον οποίο βρίσκονται σε διάσταση, διότι αυτό επιβάλλει το αληθινό συμφέρον του ανηλίκου τέκνου, να υποχρεωθεί ο καθού να της καταβάλλει για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου, το οποίο αδυνατεί να διαθρέψει τον εαυτό του από την περιουσία του, ως προσωρινή διατροφή, μηνιαίως, το ποσό των 550 ευρώ, νομιμοτόκως για κάθε δόση από την ημερομηνία που αυτή θα είναι απαιτητή, και να καταδικαστεί ο καθού στην πληρωμή της δικαστικής της δαπάνης.

Η αίτηση αρμοδίως εισάγεται για να δικασθεί ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρα 686 επ. Κ.Πολ.Δ). Είναι νόμιμη στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1510, 1512, 1513, 1518, 1485, 1486, 1489, 1493, 1494, 1496, 1498 του Α.Κ., 176, 728, 729, 735 του Κ.Πολ.Δ., εκτός από το περί τοκοδοσίας αίτημα που είναι απορριπτέο ως μη νόμιμο, αφού προϋπόθεση για την έναρξη υπερημερίας επί χρηματικής οφειλής είναι η άσκηση τακτικής (καταψηφιστικής) αγωγής κι όχι η υποβολή αίτησης ασφαλιστικών μέτρων, όπως στην προκειμένη περίπτωση (ΟλΑΠ 626/1980, ΝοΒ 28, 1981, ΑΠ 427/1994, Ελ.Δ/νη 36, 147). Πρέπει, επομένως, η αίτηση να εξεταστεί περαιτέρω και κατ΄ ουσία, συνεκδικαζόμενη με την ως άνω αίτηση (άρθρ. 31, 246 Κ.Πολ.Δ.) κατ΄ οικονομία χρόνου και δαπάνης.

Από την εκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων του μάρτυρα του αιτούντα...και της μάρτυρος της αιτούσας ... που εξετάστηκαν στο ακροατήριο, και από όλα τα έγγραφα που οι διάδικοι προσκομίζουν κι επικαλούνται, πιθανολογούνται τα ακόλουθα : Οι διάδικοι τέλεσαν νόμιμο πολιτικό γάμο στο Δημαρχείο …… την ……..2004, ο οποίος εν συνεχεία ιερολογήθηκε στον Πειραιά την ……...2005. Από το γάμο τους αυτό απέκτησαν ένα ανήλικο σήμερα τέκνο, τον ... που γεννήθηκε την ……..2006, ηλικίας σήμερα 9 περίπου ετών. Η έγγαμη συμβίωση των διαδίκων υπήρξε αρμονική έως και το μήνα ...... του έτους 2011, οπότε και η έγγαμη σχέση τους διασπάστηκε, έκτοτε δε οι διάδικοι διαμένουν σε χωριστές κατοικίες. Η αιτούσα-μητέρα είναι νέα και υγιής, εργάζεται μεν αλλά αναλώνει τις περισσότερες ώρες της στη φροντίδα και περιποίηση του τέκνου της. Ανεξάρτητα από τους λόγους λύσης του γάμου της με τον αιτούντα, αγαπάει και ενδιαφέρεται για το παιδί της και προσπαθεί να δημιουργήσει ένα ήρεμο οικογενειακό περιβάλλον. Επομένως, με βάση το αληθινό συμφέρον του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων, το Δικαστήριο κρίνει ότι επιβάλλεται να ανατεθεί η άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του στην αιτούσα-μητέρα του, η οποία είναι σε θέση να προσφέρει ένα ομαλό οικογενειακό περιβάλλον, σύγχρονο και πολιτισμένο επίπεδο ζωής και να συμβάλλει θετικά στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Στην προσωρινή ανάθεση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων στην αιτούσα–μητέρα δεν αντιλέγει ο αιτών –πατέρας. Περαιτέρω, το ανήλικο τέκνο των διαδίκων δεν έχει προσοδοφόρα περιουσία και λόγω της ηλικίας του δεν μπορεί από μόνο του να αντιμετωπίσει τις δαπάνες διαβίωσής του. Η αιτούσα-μητέρα εργάζεται στην …….  ως στέλεχος ...... υπηρεσίας με μηνιαίο μισθό το ποσό των 1.700 ευρώ. Διαμένει μαζί με το τέκνο της σε ιδιόκτητο διαμέρισμα στ... Αττικής, επί της οδού ...το οποίο της ανήκει κατά πλήρη κυριότητα κατά το ήμισυ και για το οποίο καταβάλει κάθε μήνα ως δόση δανείου το ποσό περίπου των ……ευρώ. Δεν πιθανολογήθηκε ότι η αιτούσα διαθέτει άλλη ακίνητη περιουσία. Ο αιτών-πατέρας το μήνα ……. του έτους 2014 αναχώρησε για την ……, όπου και προσωρινώς εγκαταστάθηκε με σκοπό την εξεύρεση εργασίας. Δεν πιθανολογήθηκε ότι μέχρι και σήμερα ο αιτών βρήκε μία μόνιμη απασχόληση που να του αποφέρει ένα σταθερό εισόδημα (βλ. και το προσκομιζόμενο από τον αιτούντα με ημερομηνία ……….2015 σημείωμα από το Γραφείο Εργασίας …… όπου αναφέρεται ότι ο αιτών είναι εγγεγραμμένος προς αναζήτηση εργασίας). Στη ……ο αιτών φιλοξενείται σε συγγενικό του σπίτι και δεν υπάρχει ουδεμία ένδειξη για το Δικαστήριο ότι αυτός έχει ήδη αναπτύξει εκεί επαγγελματική δραστηριότητα, την οποία εναντίον της καλής πίστης αποκρύπτει για να μην καταβάλει διατροφή, όπως αβασίμως ισχυρίζεται η αιτούσα. Βέβαια, το γεγονός ότι ο αιτών δαπάνησε 99 ευρώ για να αγοράσει tablet στο τέκνο του καθώς και ότι, παρά του ότι δεν βρίσκει εργασία, παραμένει για 7ο μήνα φιλοξενούμενος στην αλλοδαπή δημιουργεί ερωτηματικά για το αληθές των ισχυρισμών του. Πιθανολογήθηκε ότι ο αιτών είναι κύριος μίας δίκυκλης μηχανής και ενός Ι.Χ.Ε. αυτοκινήτου, το οποίο σήμερα είναι ακινητοποιημένο. Δεν πιθανολογήθηκε ότι ο αιτών είναι κύριος ακίνητης περιουσίας - όλως αορίστως η μάρτυρας της αιτούσας κατέθεσε ότι ο αιτών διαθέτει κάποια ακίνητα στο ... μάλιστα ο αιτών δεν επικαλείται νομίμως με σχετική ένσταση το συνυπολογισμό στο ποσό της διατροφής του ποσού που αναλογεί στη μισθωτική αξία του ακινήτου που χρησιμοποιείται από το τέκνο του. Περαιτέρω, το ανήλικο τέκνο των διαδίκων παρακολουθεί μαθήματα αγγλικής γλώσσας σε οργανωμένο φροντιστήριο, για τα οποία απαιτείται ως δίδακτρα κάθε μήνα το ποσό των 60 ευρώ. Ακόμη, το τέκνο συμμετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες του δήμου ……, για τις οποίες η μηνιαία συνδρομή ανέρχεται στο ποσό των 25 ευρώ. Κατά τα λοιπά, οι λοιπές ανάγκες του ανηλίκου τέκνου, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι δαπάνες ένδυσης, υπόδησης, εκπαίδευσης, διατροφής και ψυχαγωγίας, είναι οι συνηθισμένες ενός παιδιού της ηλικίας του. Οι δε ιατρικές εξετάσεις και φαρμακευτική του περίθαλψη καλύπτονται από τον ασφαλιστικό του φορέα. Έτσι, οι ανάγκες του ανηλίκου τέκνου, όπως αυτές προκύπτουν από τις παραπάνω συνθήκες ζωής του, ανέρχονται στο ποσό των 450 ευρώ. Ενόψει αυτού, η συμμετοχή του αιτούντα-πατέρα ανέρχεται σε 150 ευρώ το μήνα – ο ίδιος άλλωστε με το νομίμως κατατεθέν σημείωμά του δηλώνει ότι μπορεί να καταβάλει 100 ευρώ σε χρήμα και να επιμελείται περιστασιακά της ένδυσης και υπόδησης του τέκνου του. Συνεπώς, ο αιτών-πατέρας οφείλει και έχει τη δυνατότητα να καταβάλει ως προσωρινή διατροφή το ποσό των 150 ευρώ, το δε υπόλοιπο ποσό των 300 ευρώ βαρύνει την αιτούσα-μητέρα, η οποία το παρέχει με την εργασία της, τη συνεχή περιποίηση και εν γένει φροντίδα της. Επίσης, θα πρέπει να ρυθμιστεί και ο τρόπος και ο χρόνος επικοινωνίας του αιτούντα-πατέρα με το τέκνο του, προς αποφυγή οξύτητας στις σχέσεις των διαδίκων και δημιουργίας απρόβλεπτων καταστάσεων, δεδομένου ότι, όπως προέκυψε από την ακροαματική διαδικασία, και μέχρι σήμερα για το ζήτημα αυτό δημιουργούνται προστριβές μεταξύ των διαδίκων. Ο αιτών ζητεί τη ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας του με το τέκνο και σε περίπτωση επανεγκατάστασής του στην Ελλάδα, γεγονός όμως αβέβαιο καθώς ο ίδιος δηλώνει ότι τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον δεν προτίθεται να επιστρέψει στην χώρα του. Άλλωστε, εάν σε χρόνο μετά τη συζήτηση της αίτησης μεταβληθούν οι συνθήκες ζωής του (όπως επάνοδός του στην Ελλάδα) ο αιτών μπορεί να αιτηθεί τη μεταρρύθμιση της παρούσας απόφασης. Όσο δε αφορά το αίτημα του αιτούντα όπως κατά την περίοδο των εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα και κατά τις θερινές διακοπές, εάν δεν είναι δυνατόν ο ίδιος να έρθει στην Ελλάδα, να μεταβαίνει το τέκνο στο εξωτερικό στον τόπο κατοικίας του, τούτο θα πρέπει να απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμο, όχι γιατί πρακτικά δεν μπορεί ένα ανήλικο παιδί να ταξιδέψει στο εξωτερικό χωρίς την παρουσία γονέα ή κηδεμόνα, όπως αβασίμως ισχυρίζεται η αιτούσα (συνοδεύεται από αεροσυνοδό κατόπιν συνεννόησης με την αεροπορική εταιρεία), αλλά γιατί ο ίδιος ο αιτών δεν δίνει επαρκείς και σαφείς πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες διαμονής του στη …… κατατίθεται μόνον ότι φιλοξενείται σε σπίτι συγγενή του. Το Δικαστήριο, όμως, θα ρυθμίσει το δικαίωμα επικοινωνίας του αιτούντα με το τέκνο του κατά την περίοδο των εορτών και καλοκαιρινών διακοπών σε περίπτωση που ο αιτών θα βρίσκεται ο ίδιος στην Ελλάδα. Τέλος, ο αιτών κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Κυριακή θα μπορεί να έχει επικοινωνία με το τέκνο του μέσω SKYPE, ή, αν τούτο δεν είναι δυνατόν, μέσω του σταθερού τηλεφώνου της οικίας της μητέρας του τέκνου, χωρίς η τελευταία να παρεμποδίζει καθ΄ οιονδήποτε τρόπο τη συνομιλία τους. Σημειώνεται ότι το SKYPE είναι μία διαδικτυακή εφαρμογή εύκολη στη χρήση της, ανεξάρτητη και αυτοτελής από τη λοιπή χρήση του διαδικτύου, ήδη δεν ο αιτών, όπως προαναφέρθηκε, έχει χαρίσει στο τέκνο του tablet για το σκοπό αυτό. Κατόπιν των προαναφερομένων, οι ένδικες αιτήσεις θα πρέπει να γίνουν δεκτές ως και ουσιαστικά βάσιμες, και να ανατεθεί προσωρινά στην αιτούσα-μητέρα η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων, να υποχρεωθεί ο αιτών-πατέρας να καταβάλλει προσωρινά στην αιτούσα-μητέρα το πρώτο πενθήμερο κάθε μήνα και για χρονικό διάστημα από την επίδοση της αίτησης και μέχρι εκδόσεως οριστικής απόφασης διατροφής, για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου τους, το ποσό των 150 ευρώ ως ορισθείσα διατροφή, να ρυθμιστεί προσωρινά το δικαίωμα επικοινωνίας του αιτούντος-πατέρα με το ανήλικο τέκνο του, όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό, και να απειληθεί σε βάρος της αιτούσας-μητέρας χρηματική ποινή και προσωπική κράτηση, όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό, για την περίπτωση που αυτή παραβιάσει τις διατάξεις της παρούσας απόφασης. Τα τυχόν δικαστικά έξοδα των διαδίκων θα πρέπει να συμψηφιστούν εν όλω μεταξύ τους, λόγω της ιδιότητάς τους ως συζύγων (άρθρ. 179 Κ.Πολ.Δ.)…»  

 




Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
 

Δευτέρα 9 Νοεμβρίου 2015

Απειλητική συμπεριφορά υιού σε μητέρα (Ασφαλιστικά μέτρα)


 


Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ. 1395/2015 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (Διαδικασία Ασφαλιστικών Μέτρων), δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.
 
 
"... Με την από …… 2015 (αρ. εκ. κατ. … /…./2015) υπό κρίση αίτηση, η αιτούσα, επικαλείται ότι ο καθ’ ου, υιός ο οποίος είναι εξαρτημένος από ναρκωτικές ουσίες, προσέβαλε την προσωπικότητά της με το να εκδηλώνει βίαιη και επιθετική συμπεριφορά με απειλές, εξυβρίσεις και χειροδικίες σε βάρος της καθώς και με το να αφαιρεί χρήματα και αντικείμενα από την οικία της εξαιτίας των οποίων περιάγεται σε τρόμο και ανησυχία, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στην αίτηση. Ζητεί δε, επικαλούμενη επείγουσα περίπτωση και επικείμενο κίνδυνο, να ρυθμιστεί προσωρινά η κατάσταση και να διαταχθεί προσωρινά η μετοίκηση του καθού από την οικία της, να απαγορευθεί στον καθ’ ου α) να της απευθύνει το λόγο (προσωπικά δια ζώσης, τηλεφωνικά κ.ο.κ) και να έχει καθ΄οιονδήποτε τρόπο επικοινωνία μαζί της εν γένει, β) να την πλησιάζει σε απόσταση μικρότερη των πενήντα (50) μέτρων, να επισκέπτεται ή παρακολουθεί την οικία της, να αφαιρεί χρήματα ή και αντικείμενα από την οικία της, να την υβρίζει και να την απειλεί με οιονδήποτε τρόπο. Ζητεί, τέλος, να απειληθεί κατά του καθ’ ου προσωπική κράτηση διάρκειας ενός [1] έτους και χρηματική ποινή τριών (3.000) ευρώ και να καταδικασθεί στα δικαστικά της έξοδα.
 
Η αίτηση εισάγεται παραδεκτώς και αρμοδίως προς εκδίκαση ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου (άρθρα 683 παρ. 1 και 22 Κ.Πολ.Δικ.) κατά την προκειμένη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρα 686 επ. Κ.Πολ.Δικ.) Το αίτημα περί μετοίκησης του καθ’ ου υιού της αιτούσας από την οικία της τυγχάνει απορριπτέο προεχόντως ως απαράδεκτο, διότι η αιτούσα δεν νομιμοποιείται ενεργητικά, καθόσον αυτό είναι δικαίωμα αποκλειστικά των συζύγων. Κατά το μέρος που κρίθηκε παραδεκτή είναι νόμιμη και στηρίζεται στις διατάξεις των άρθρων 1394, 1395 Α.Κ. και 682 παρ. 1 και 735 Κ.Πολ.Δικ. Πρέπει, επομένως, να εξετασθεί περαιτέρω κατ’ ουσία.
 
Από την κατάθεση της μάρτυρος …., που εξετάσθηκε ενόρκως ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού, την ανωμοτί κατάθεση του καθ΄ ου, τα έγγραφα που επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι, από αυτά που οι ίδιοι συνομολογούν με τα έγγραφα σημειώματά τους και από την εν γένει αποδεικτική διαδικασία, πιθανολογήθηκαν, τα εξής: Η αιτούσα έχει αποκτήσει από το γάμο της με τον ήδη αποβιώσαντα σύζυγο της ….. τέκνα, μεταξύ αυτών και τον καθ΄ου, ηλικίας ….. ετών. Ότι ο καθ΄ου εξαιτίας της ενασχόλησης του με τη λήψη ναρκωτικών ουσιών, εκδηλώνει επιθετική συμπεριφορά προς τη μητέρα του με απειλές, εξυβρίσεις σε βάρος της εξαιτίας της οποίας η αιτούσα περιάγεται σε τρόμο και ανησυχία. Ειδικότερα πιθανολογήθηκε ότι ο καθ΄ ου στην προσπάθεια του να αποσπάσει χρήματα από την αιτούσα μητέρα του για την λήψη της απαιτούμενης ημερήσιας ποσότητας ναρκωτικών ουσιών που λαμβάνει επιτίθεται φραστικά στη μητέρα του με ύβρεις και απειλές και προκαλεί φθορές επίπλων και αντικειμένων της οικίας της, όπως συνέβη το ….. του έτους 2015. Έτσι, με τη συμπεριφορά του αυτή ο καθ’ ου πιθανολογείται ότι προσέβαλλε την προσωπικότητά της αιτούσας στις ειδικότερες εκφάνσεις της τιμής και της αξιοπρέπειας της. Τέλος, πιθανολογήθηκε και η συνδρομή περιπτώσεως κατεπείγοντος προς προστασία της ψυχικής ηρεμίας και γαλήνης της αιτούσας. Πρέπει, επομένως, να ρυθμιστεί προσωρινά η κατάσταση με τη λήψη των κατάλληλων ασφαλιστικών μέτρων τα οποία συνίστανται στην επιβολή προς τον καθ’ oύ της υποχρέωσης να παύσει κάθε προσβολή του δικαιώματος της προσωπικότητας της αιτούσας και ειδικότερα να απαγορευτεί στον καθ’ ου να της απευθύνει το λόγο (προσωπικά δια ζώσης, τηλεφωνικά κ.ο.κ) και να έχει καθ΄οιονδήποτε τρόπο επικοινωνία μαζί της εν γένει, να την πλησιάζει σε απόσταση μικρότερη των τριών (03) μέτρων, να επισκέπτεται την οικία της, να απέχει από την εκτόξευση ύβρεων και απειλών κατά της αιτούσας. Πρέπει, επομένως, η κρινόμενη αίτηση να γίνει εν μέρει δεκτή ως βάσιμη και κατ’ ουσίαν, σύμφωνα με τα οριζόμενα, ειδικότερα στο διατακτικό. Πρέπει, επίσης, να απειληθεί κατά του καθ΄ου προσωπική κράτηση μέχρι ενός (1) μηνός και χρηματική ποινή πεντακοσίων (500) ευρώ για κάθε παράβαση της απόφασης αυτής. Τέλος, τα δικαστικά έξοδα των διαδίκων αιτήσεων, πρέπει να συμψηφιστούν στο σύνολό τους, λόγω της σχέσης αυτών ως γονέα και τέκνου (άρθρο 179 ΚΠολΔ) και να οριστεί στην αιτούσα προθεσμία ενός μηνός για την άσκηση της αγωγής για την κύρια υπόθεση, από την επίδοση της παρούσας, κατ΄ άρθρο 693 του Κ.Πολ.Δ…."  
 
 
 
 
Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
 

 

 

Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2015

Επικοινωνία ανήλικης με παππούδες εκ της μητρικής γραμμής, θάνατος μητέρας ανήλικης, ακρόαση ανήλικης από το δικαστήριο και έννοια συμφέροντος αυτής.


 
 
Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ. 1426/2015 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ

«… Οι αιτούντες επικαλούνται επείγουσα περίπτωση και ζητούν ως ασφαλιστικό μέτρο, να ρυθμιστεί προσωρινά το δικαίωμα επικοινωνίας τους με το ανήλικο τέκνο της ήδη θανούσης θυγατρός τους με τον τρόπο που ειδικότερα περιγράφεται στην αίτηση και να απειληθεί κατά του καθ' ου χρηματική ποινή και προσωπική κράτηση ως μέσον για την αναγκαστική εκτέλεση της απόφασης. 

Η αίτηση αρμοδίως εισάγεται για να συζητηθεί ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρα 686 επ. ΚΠολΔ) και είναι νόμιμη. Στηρίζεται στις διατάξεις των άρθρων 1520 εδ β' του ΑΚ, 735 ΚΠολΔ και 946 παρ. 1 ΚΠολΔ. Πρέπει, επομένως να εξεταστεί κατ' ουσίαν. Το άρθρο 1520 περ. β' Α.Κ. ορίζει: "Οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος" και το άρθρο 681 Γ" §3 εδ.α' Κ.Πολ.Δ.: "Το δικαστήριο πριν από την έκδοση της απόφασης του, ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου, λαμβάνει υπόψη τη γνώμη του".
 
Εξ άλλου, ο Ν. 2101/1992 "Κύρωση Διεθνούς Συμβάσεως για τα δικαιώματα του παιδιού" ορίζει α") στο άρθρο 12: "1. Τα συμβαλλόμενα κράτη εγγυώνται στο παιδί που έχει ικανότητα διάκρισης, το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης της γνώμης του σχετικά με οποιοδήποτε θέμα που το αφορά, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις του παιδιού ανάλογα με την ηλικία του και με το βαθμό ωριμότητας του. 2. Για το σκοπό αυτόν θα πρέπει ιδίως να δίνεται στο παιδί η δυνατότητα να ακούγεται σε οποιαδήποτε διοικητική ή δικαστική διαδικασία που το αφορά, είτε άμεσα είτε μέσω ενός εκπροσώπου ή ενός αρμόδιου οργανισμού, κατά τρόπο συμβατό με τους διαδικαστικούς κανόνες της εθνικής νομοθεσίας". Και β") στο άρθρο 16: "1. Κανένα παιδί δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αυθαίρετης ή παράνομης επέμβασης στην ιδιωτική του ζωή, στην οικογένεια του, στην κατοικία του ή στην αλληλογραφία του, ούτε παράνομων προσβολών της τιμής και της υπόληψης του. 2. Το παιδί δικαιούται να προστατεύεται από το νόμο έναντι τέτοιων επεμβάσεων ή προσβολών".
 
Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει, ότι το δικαστήριο, προκειμένου να κρίνει για την επικοινωνία ή μη ανηλίκου τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του, πρέπει να λαμβάνει υπόψη την γνώμη του ανηλίκου, εφόσον αυτό έχει ικανότητα διακρίσεως και ανάλογα με την ωριμότητα του, πλην όμως από καμιά διάταξη δεν καθιερώνεται υποχρέωση του δικαστηρίου να ταυτίσει την κρίση του με την γνώμη εκείνου (ΑΠ 1450/2012 ΧρΙΔ 2013.203).
 
Από την εκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων που εξετάστηκαν στο ακροατήριο, την επικοινωνία του Δικαστηρίου με το ανήλικο εγγόνι των αιτούντων και των εγγράφων (μεταξύ των οποίων και οι ένορκες βεβαιώσεις που προσκομίστηκαν εκατέρωθεν από τους διαδίκους) που οι διάδικοι προσκομίζουν, της από ..... 2015 έκθεσης κοινωνικής έρευνας της Δ/νσης Κοινωνικών Υπηρεσιών του Δήμου .....  και της από ..... 2015 με αριθμ. πρωτ. ... έκθεσης της Υπηρεσίας Κοινωνικής Πρόνοιας του Δήμου ..... που διαβιβάστηκε από την Εισαγγελία), πιθανολογούνται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά:  
Οι αιτούντες είναι γονείς της θανούσης την …. 2015 ... η οποία είχε τελέσει μετά του καθού πολιτικό γάμο την …. 2010 και είχε αποκτήσει μετ' αυτού ένα τέκνο την ... ηλικίας σήμερον 5 ετών. Οι αιτούντες είχαν αναπτύξει με την εγγονή τους μια σταθερή σχέση αφού διέμεναν μετά τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης - της θανούσης ήδη θυγατρός τους - μετά του καθού στο …... Η επικοινωνία της ως άνω εγγονής των αιτούντων και θυγατέρας του καθού με τους αιτούντες δεν είναι επιζήμια γι' αυτήν αφού αυτοί είναι ψυχικά υγιείς (παρά την απώλεια της θυγατέρας τους) και με ηθικές αρχές και η επικοινωνία με αυτούς θα την βοηθήσει ώστε να μην αποκοπούν οι δεσμοί αίματος, να επανασυνδεθεί με το οικογενειακό περιβάλλον της θανούσης μητέρας της και τους στενούς συγγενείς της και να μην αγκιστρωθεί μόνο στο συγγενικό περιβάλλον του καθού πατέρα της και οπωσδήποτε θα βοηθούσε αυτήν στην ομαλή ψυχοσωματική της ανάπτυξη. Αντίθετα η αποκοπή της με το γνώριμο περιβάλλον της οικογένειας της θανούσης μητρός της θα ήταν αντίθετη προς το συμφέρον της και θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στον ψυχισμό της.
 
Με βάση τα ανωτέρω πρέπει να ορισθεί η επικοινωνία των αιτούντων με την εγγονή τους ως ακολούθως (....)

α) κάθε Πέμπτη και από ώρα 17.45 έως 20.45 με παράδοση από τον καθού στην κατοικία των αιτούντων στην οδό ... στο …… και παραλαβή από αυτήν.

β) κάθε δεύτερο Σαββατοκύριακο εκάστου μηνός από ώρας 10.30 πμ του Σαββάτου έως 20.00 της Κυριακής ομοίως ως άνω, πλην από τους μήνες Μάιο έως τον Σεπτέμβριο (ήτοι έναρξη των σχολείων) [εξαιρουμένης της περίπτωσης των θερινών διακοπών ως κατωτέρω] με παραλαβή του εγγονιού τους στον Πειραιά και μετάβαση στην κατοικία τους στο .....  με δυνατότητα του να παραδίδει και να παραλαμβάνει τη θυγατέρα του στο …….

γ) κατά τη διάρκεια του Πάσχα από Μεγάλη Τρίτη και ώρα 11.00 έως Μεγάλη Παρασκευή και ώρα 20.00 και το επόμενο έτος από την Τρίτη της Διακαινησίμου έως Παρασκευή τις αυτές ώρες και εφεξής εναλλάξ.

δ) κατά τις εορτές Χριστουγέννων - Νέου έτους από 27.12 και ώρα 11.00 έως 30.12 και ώρα 20.00 και το επόμενο έτος από 2.1 και ώρα 11.00 έως 6.1 και ώρα 20.00 και εφεξής εναλλάξ ε) κατά το θέρος από 25.6 ώρα 11.00 έως 10.7 ώρα 20.00 στην κατοικία των αιτούντων στο .....  και το επόμενο έτος ομοίως εκτός αν ο καθού τροποποιήσει τις θερινές διακοπές του και συναινέσει σε έτερα διαστήματα του Ιουλίου ή του Αυγούστου δοθέντος ότι μπορεί να κρίνει επωφελή την παραμονή της θυγατέρας του στην κατοικία των παππού, γιαγιάς στο… .
 
Επομένως, πρέπει η αίτηση να γίνει δεκτή ως βάσιμη κατ' ουσίαν, να ρυθμιστεί ο τρόπος επικοινωνίας των αιτούντων με την εγγονή τους και να απειληθεί κατά του καθ'ου χρηματική ποινή για την περίπτωση που αυτός παραβιάσει τις διατάξεις της απόφασης όπως ορίζεται ειδικότερα στο διατακτικό. Τα δικαστικά έξοδα πρέπει να συμψηφιστούν λόγω της εν μέρει νίκης και ήττας αμφοτέρων (άρθρο 178 ΚΠολΔ)….»






Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/

 

Προσωρινή διαταγή σε διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων


 
 
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 691 παρ. 2 ΚΠολΔ , αν το δικαστήριο κρίνει ότι υπάρχει ανάγκη, έχει το δικαίωμα, μόλις κατατεθεί η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων και ώσπου να εκδοθεί απόφασή του, να εκδώσει και αυτεπαγγέλτως προσωρινή διαταγή, που καταχωρίζεται κάτω από την αίτηση ή στα πρακτικά, σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν αμέσως έως την έκδοση της απόφασής του για την εξασφάλιση ή τη διατήρηση του δικαιώματος ή τη ρύθμιση της κατάστασης. Κατά την ορθότερη άποψη, την οποία και το παρόν δικαστήριο δέχεται, η προσωρινή διαταγή εκδίδεται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και δεν αποτελεί δικαστική απόφαση αφού δεν περιέχει καμιά αυθεντική διάγνωση της έννομης σχέσης που ρυθμίζει, ούτε απαγγέλλεται σε δημόσια συνεδρίαση και ως εκ τούτου στερείται των κατά το άρθρο 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 305 ΚΠολΔ, στοιχείων της δικαστικής απόφασης, που ανάγονται από το νόμο σε προϋποθέσεις του κύρους αυτής, εκ των οποίων μάλιστα η δημοσίευση αποτελεί σύμφωνα με το άρθρο 313 παρ. 1 περ. γ ΚΠολΔ, αναγκαίο όρο της υπάρξεώς της.
Ωστόσο είναι τίτλος εκτελεστός, από τους αναφερόμενους στη διάταξη του άρθρου 904 παρ. 2 Κ.Πολ.Δ (Κεραμέα-Νίκα-Κονδύλη ο.α. άρθρο 691, ΟλΑΠ 41/2004 ΕλλΔνη 45, 386, ΑΠ 133/2004 ΝοΒ 52, 1549, ΑΠ 561/1999 ΕλλΔνη 2000, 65, ΕφΠατρ 1002/2006 ΑΧΑΝΟΜ 2007, 394, αναλυτικά δε για τις υποστηριζόμενες απόψεις ως προς τη φύση της προσωρινής διαταγής Κράνης, ΕλλΔνη 1999, 1008 επ.
Ως εκ τούτου η προσωρινή διαταγή δεν δημιουργεί ούτε προσωρινό δεδικασμένο αφού δεν περιέχει οποιαδήποτε αυθεντική διάγνωση ως προς την ουσιαστική έννομη σχέση που αφορά ή ως προς τη νομιμότητα των διατασσομένων μέτρων (Κεραμέα - Κονδύλη - Νίκα ο.α. άρθρο 691, στ. 4 με εκεί παραπομπές σε νομολογία, Κονδύλης, Το δεδικασμένο (1383) 59), γι' αυτό με νεώτερη διαταγή του δικαστηρίου ανακαλείται ελεύθερα και αυτεπάγγελτα (βλ.3047/2015 ΜΠΑ , Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών ΔΣΑ)





Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/

Προγεννητικός έλεγχος και ιατρική ευθύνη





Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ. 154/2011 απόφασης του Αρείου Πάγου, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.
 

 

«… Κατά τη διάταξη του αρθρ. 559 αριθ. 1 του Κ.Πολ.Δ αναίρεση επιτρέπεται μόνο αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου στον οποίο περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών 173 και 200 του ΑΚ. Ο κανόνας δικαίου παραβιάζεται, αν δεν εφαρμοστεί, ενώ συνέτρεχαν οι πραγματικές προϋποθέσεις για την εφαρμογή του, ή αν εφαρμοστεί, ενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρμοστεί εσφαλμένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε με ψευδή ερμηνεία, είτε με κακή εφαρμογή, δηλαδή με εσφαλμένη υπαγωγή (Ολ. ΑΠ 7/2006 Ελλ.Δ 47.728, Ολ. ΑΠ 4/2005 ΕλλΔ 46.382. Εξ' άλλου, από τη διάταξη του άρθρου 914 ΑΚ, κατά την οποία όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει, προκύπτει ότι προϋποθέσεις της αδικοπρακτικής ευθύνης είναι οι εξής: 1 ) ανθρώπινη συμπεριφορά που μπορεί να συνίσταται σε θετική ενέργεια (πράξη) ή σε παράλειψη ορισμένης ενέργειας, 2 ) η πράξη ή παράλειψη να είναι παράνομη, 3 ) υπαιτιότητα (πταίσμα) του δράστη, που εκδηλώνεται είτε με τη μορφή του δόλου είτε με τη μορφή της αμέλειας, 4 ) επέλευση ζημίας και 5 ) αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της συμπεριφοράς και της ζημίας. Αιτιώδης σύνδεσμος υπάρχει όταν η παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά ήταν, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, ικανή, κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων, να επιφέρει τη ζημία και την επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση (ΑΠ 118/2006, ΑΠ 996/04). Περαιτέρω, ευθύνη ιατρού για αμέλεια υπάρχει στις περιπτώσεις εκείνες, που το ανεπιθύμητο αποτέλεσμα οφείλεται σε παράβαση των θεμελιωδών αναγνωρισμένων κανόνων της ιατρικής επιστήμης και η ενέργεια του δεν ήταν σύμφωνη με το αντικειμενικώς επιβαλλόμενο καθήκον επιμέλειας. Δηλαδή θα πρέπει να μην καταβλήθηκε από τον ιατρό η επιβαλλόμενη κατά αντικειμενική κρίση προσοχή και επιμέλεια, την οποία κάθε μετρίως συνετός και ευσυνείδητος ιατρός θα μπορούσε και όφειλε να καταβάλλει κάτω από τις ίδιες πραγματικές περιστάσεις, με βάση τους νομικούς κανόνες, τις συνθήκες που επικρατούν στις συναλλαγές και την κοινή κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων πείρα και λογική και συγχρόνως να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της ιατρικής πράξης ή παράλειψης και του αξιόποινου μη επιδιωκόμενου αποτελέσματος. (Α.Π. 2104/2009.) Τέλος, κατά το άρθρο 24 του Α.Ν. 1565/1937, που διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά την εισαγωγή του Α.Κ. με τη διάταξη του άρθρου 47 του Εισ Ν.ΑΚ " Ο ιατρός οφείλει να παρέχη μετά ζήλου, ευσυνειδησίας και αφοσιώσεως την ιατρικήν αυτού συνδρομήν, συμφώνως προς τας θεμελιώδους αρχάς της ιατρικής επιστήμης και της κτηθείσης πείρας, τηρών τας ισχύουσας διατάξεις περί διαφυλάξεως των ασθενών και προστασίας των υγιειών". Στην προκειμένη περίπτωση με την ένδικη αγωγή, που άσκησε ο ….., ανήλικος, εκπροσωπούμενος νόμιμα από τους γονείς του, ….. και ….., ιστορεί ότι: στις ……1993 η μητέρα του, ….., γέννησε πρόωρα θήλυ τέκνο, το οποίο λόγω της πρόωρης γέννησης του, της αναπνευστικής δυσχέρειας και των έντονων δυσμορφιών και καρδιακών προβλημάτων που παρουσίασε, απεβίωσε στις …..1994.  Οι γονείς του  με δεδομένο το δυσμορφικό σύνδρομο και την συγγενική καρδιοπάθεια που ήταν οι αιτίες θανάτου του παραπάνω τέκνου τους και του γεγονότος ότι η προαναφερθείσα μητέρα είχε ιστορικό παιδικών θανάτων στην οικογένεια της, επιθυμώντας το παιδί που θα αποκτήσουν στο μέλλον να είναι υγιές, επισκέφθηκαν το Τμήμα Γενετικής και Αναπτυξιολογίας της Α' Παιδιατρικής Κλινικής του …………..  Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης και αφού ανέφεραν τα παραπάνω δεδομένα, ζήτησαν σχετική γενετική καθοδήγηση. Εκεί πληροφορήθηκαν ότι η ασφαλέστερη μέθοδος προγεννητικού ελέγχου είναι η εξέταση καρυοτύπου των γονέων, η οποία δίνει αποτελέσματα για την ύπαρξη ή μη χρωμοσωμικής ανωμαλίας σε κάποιον από τους γονείς και ότι η τυχόν ύπαρξη τέτοιας ανωμαλίας οδηγεί με μεγάλη πιθανότητα στην γέννηση παιδιού με δυσπλασίες ή νεκρού. Στην συνέχεια και αφού έλαβαν την διαβεβαίωση ότι εφόσον η διάγνωση του καρυοτύπου στους γονείς ήταν φυσιολογική, δεν θα υπήρχε καμία κληρονομική αιτία για γέννηση παιδιού μη φυσιολογικού, υποβλήθηκαν και οι δύο γονείς του σε εξετάσεις καρυοτύπου, που διενεργήθησαν από την υπεύθυνη του εργαστηρίου της ανωτέρω Κλινικής του Νοσοκομείου …. τα αποτελέσματα των οποίων ήταν φυσιολογικά, όπως αυτό βεβαιώθηκε από την εν λόγω ιατρό. Μετά από αυτά και περί τον μήνα Οκτώβριο του 1994 η μητέρα του κατέστη έγκυος στον ίδιο (ενάγοντα ανήλικο), λόγω δε του επιβαρημένου ιστορικού οι γονείς του έκριναν σκόπιμο και επισκέφθηκαν και το ιδιωτικό εργαστήριο ……., όπου και ανέφεραν στην εναγομένη, ιατρό μικροβιολόγο, όλο το παραπάνω ιστορικό. Στη συνέχεια  (....1995) επακολούθησε "προγεννητικός χρωμοσωμικός έλεγχος αμνιακού υγρού", που διενεργήθηκε από την εναγομένη, τα αποτελέσματα του οποίου ήταν "έμβρυο άρρεν, χωρίς εμφανείς χρωμοσωμικές ανωμαλίες", ότι ύστερα και από τα αποτελέσματα αυτά, αλλά και τις διαβεβαιώσεις της εναγομένης ότι η ίδια ήταν ειδική στις χρωμοσωμικές εξετάσεις που πραγματοποίησε, ότι η μέθοδος που ακολουθήθηκε ήταν η πλέον έγκυρη για την διάγνωση των χρωμοσωμικών ανωμαλιών και ότι αφού το έμβρυο δεν παρουσιάζει καμία χρωμοσωμική ανωμαλία, επρόκειτο να γεννηθεί παιδί υγιές, συνεχίσθηκε η κύηση και στις ……1995 γεννήθηκε αυτός (ενάγων), πάσχων από "σοβαρή ψυχοκινητική καθυστέρηση και δη τετραπληγία λόγω σοβαρών εγκεφαλικών συγγενών κακώσεων", συνεπεία των οποίων παθήσεων είναι ανάπηρος κατά ποσοστό 100%. Εκθέτοντας περαιτέρω ότι η γέννηση του με τις παραπάνω παθήσεις οφείλεται σε βαρεία αμέλεια της εναγομένης, η οποία από έλλειψη της προσοχής που όφειλε λόγω των περιστάσεων και μπορούσε να επιδείξει, λόγω του επαγγέλματος της, κατέληξε σε εσφαλμένη διάγνωση, ότι δήθεν το έμβρυο δεν είχε χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως στην συνέχεια μετά την γέννηση του διαπιστώθηκε κατά τις εξετάσεις που επακολούθησαν σ' αυτόν σε εξειδικευμένα κέντρα (διαπιστώθηκε στην Τοπική Γενετική Υπηρεσία "S.W. THAMES" του Λονδίνου, η ύπαρξη επιπρόσθετου υλικού στο χρωμόσωμα 13) και τούτο διότι δεν εφήρμοσε τους διεθνώς αναγνωρισμένους κανόνες της ιατρικής και τις πλέον προηγμένες μεθόδους της κυτταρογενετικής, ούτε προέβη σε διερεύνηση και επαλήθευση των αποτελεσμάτων στα οποία κατέληξε, με άλλες μεθόδους χρωμοσωμικής ανάλυσης, ούτε παρέπεμψε τους γονείς του σε κάποιο εξειδικευμένο κέντρο του εσωτερικού ή του εξωτερικού, εφοδιασμένο με την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή και εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό (εξειδικευμένους κυτταρογενετιστές ιατρούς) με περαιτέρω συνέπεια της αμέλειας αυτής την συνέχιση της κύησης και την γέννηση του και ότι αυτός συνεπεία των ως άνω παθήσεων του, οι οποίες οφείλοντο στην ύπαρξη της ως άνω χρωμοσωμικής ανωμαλίας, υπέστη ηθική βλάβη, ζήτησε, όπως περιορίστηκε το αίτημα της αγωγής από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό, να αναγνωρισθεί ότι η εναγομένη οφείλει να του καταβάλει από την αιτία αυτή, ως εύλογη χρηματική ικανοποίηση, το ποσό των 999.985.000 δρχ. (για επιπλέον ποσό 15.000 δρχ. έγινε επιφύλαξη για τα ποινικά δικαστήρια). Με αυτό το περιεχόμενο η αγωγή δεν είναι νόμιμη, διότι, αληθή υποτιθέμενα τα αναφερόμενα σ' αυτήν πραγματικά περιστατικά, δεν υπάρχει η αναγκαία συνάφεια μεταξύ της επικαλούμενης αμέλειας της εναγόμενης ιατρού περί τον προγεννητικό έλεγχο και του επελθόντος αποτελέσματος, αφού η φερόμενη ως άνω πάθηση του ενάγοντος ήταν συμφυής προς την εκ των υστέρων διαπιστωθείσα γεννητική του παρουσία (επιπρόσθετο υλικό στο χρωμόσωμα 13) και όχι απότοκος του προγεννητικού ελέγχου. Το Εφετείο, που με την προσβαλλόμενη απόφαση του έκρινε ότι η αγωγή δεν είναι νόμιμη, διότι υπό τα εκτιθέμενα σ' αυτήν πραγματικά περιστατικά δεν υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της συμπεριφοράς της εναγόμενης και του επελθόντος αποτελέσματος, δεν παραβίασε τις προαναφερόμενες διατάξεις των άρθρων 914, 932 ΑΚ και 24 του ΑΝ 1565/1939. Συνεπώς, ο πρώτος από το άρθρο 559 αριθ. 1 ΚΠολΔ λόγος του αναιρετηρίου, που υποστηρίζει τα αντίθετα, είναι αβάσιμος. Ο ίδιος (πρώτος) λόγος αναίρεσης, κατά το μέρος που με αυτόν αποδίδεται στην προσβαλλόμενη αιτίαση από τον αριθ. 19 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ, για τον λόγο ότι στερείται νόμιμης βάσης, λόγω έλλειψης αιτιολογιών, είναι απαράδεκτος, διότι ο λόγος αυτός αναίρεσης προϋποθέτει κατ' ουσίαν έρευνα της αγωγής, στην προκείμενη όμως περίπτωση η αγωγή απορρίφθηκε ως μη νόμιμη. Τέλος, απορριπτέος ως αβάσιμος είναι ο ίδιος (πρώτος) λόγος αναίρεσης κατά το μέρος που με αυτόν ο αναιρεσείων προβάλλοντας την εκ του αριθ. 1 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ πλημμέλεια, ισχυρίζεται ότι το Εφετείο, με το να κρίνει την αγωγή του ως νόμω αβάσιμη, παραβίασε το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ, αφού τον δίκασε ανήκουστο, διότι στηρίζεται σε εσφαλμένη προϋπόθεση, αφού από τα προσκομιζόμενα διαδικαστικά έγγραφα, προκύπτει ότι αυτός παραστάθηκε στο Εφετείο και προέβαλε τους ισχυρισμούς του. Ο δεύτερος λόγος αναίρεσης εκ του αριθ. 19 και ο τρίτος λόγος αναίρεσης εκ του αριθ. 10 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ, είναι απαράδεκτοι, διότι αυτοί προϋποθέτουν την ουσιαστική έρευνα της διαφοράς, ενώ στην προκειμένη περίπτωση η αγωγή απορρίφθηκε ως μη νόμιμη.
Κατ' ακολουθίαν, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση και να καταδικασθούν οι αναιρεσείοντες στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης ( άρθρα 176, 183 του ΚΠολΔ)...»  





Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/


 

 

Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2015

Ευθύνη εκπαιδευτικού για επιτήρηση των μαθητών μέσα στην τάξη. Τραυματισμός ανηλίκου κατά το μάθημα


 

Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ. 398/2009 απόφασης του Τριμελούς Διοικητικού Εφετείου Λαρίσης, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.  

«… 1.Επειδή με την κρινόμενη έφεση για την άσκηση της οποίας έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (Σχ. το με αριθ. ειδικό έντυπο παράβολο Ελλ. Δημοσίου) ζητείται η εξαφάνιση της 308/2008 οριστικής αποφάσεως του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Βόλου, με την οποία απορρίφθηκε η από ….. 2007 αγωγή των εκκαλούντων κατά του εφεσίβλητου Ελληνικού Δημοσίου, με την οποία ζητά να υποχρεωθεί το τελευταίο να καταβάλει σ’ αυτούς το συνολικό ποσό των 300.000 ευρώ, ως αποζημίωση και το ποσό των 100.000 ευρώ στον καθένα από αυτούς ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, εξ αιτίας της ζημίας, που υπέστησαν, κατά τους ισχυρισμούς τους, από παράνομη παράλειψη οργάνων (εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης) του εφεσίβλητου κατά τη φοίτηση του γιού τους στο … Δημοτικό Σχολείο Βόλου κατά το σχολικό έτος 2004-2005. Το Δικαστήριο είναι αρμόδιο να δικάσει την έφεση η οποία ασκήθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα ως προς τους δύο πρώτους εκκαλούντες όχι όμως και ως προς τον τρίτο, ανήλικο ηλικίας … ετών, όπως αναφέρεται στην κρινόμενη έφεση, γιατί αυτός έχει περιορισμένη δικαιοπρακτική ικανότητα και δεν νομιμοποιείται στην άσκηση ενδίκου μέσου σε βάρος του Δημοσίου.

2.Επειδή, στο άρθρο 105 του Εισ. Ν.ΑΚ. ορίζεται ότι «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το Δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος... ». Κατά την έννοια των παραπάνω διατάξεων, ευθύνη προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνον από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή από παραλείψεις οφειλομένων νομίμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών ή των υπηρεσιών νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (βλ. Α.ΕΔ., 5/1995, Σ.τ.Ε. 1413/2006, 2727/2003, 740/2001 κ.α.). Εξάλλου, από τις ίδιες διατάξεις συνάγεται ότι, ευθύνη του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου συντρέχει, τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον κάθε φορά που, με σχετική πράξη ή παράλειψη οργάνου των νομικών αυτών προσώπων, παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και οι υποχρεώσεις, που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία, βάσει της κείμενης εν γένει νομοθεσίας, καθώς και κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης. Ο κατά τα ανωτέρω παράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργεια αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου, χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του (π.ρ.β.λ. ΣτΕ 1413/2006, 2727/2003, 3102/1999, 347, 4776/1997). Τέλος, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημιώσεως αποτελεί μεταξύ άλλων η ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας (συνδέσμου) μεταξύ παράνομης πράξης κλπ και της επελθούσας ζημίας (ΣτΕ 1222/2000, 878, 2739/2000), η οποία (αιτώδης συνάφεια) συντρέχει όταν οι παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου είναι κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, εξ αντικειμένου ικανές, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων και ενόψει των ειδικών συνθηκών της συγκεκριμένης περίπτωσης, να επιφέρουν το ζημιογόνο αποτέλεσμα (ΣτΕ 4776/1997).

3.Επειδή εξάλλου, στο άρθρο 13 (παρ. 2 περ. θ) του Π.Δ. 201/1998 (ΦΕΚ Α 161) «Οργάνωση και λειτουργία Δημοτικών Σχολείων» ορίζεται ότι, «Υπεύθυνος για την επιτήρηση των μαθητών μέσα στην τάξη είναι ο εκπαιδευτικός που διδάσκει τη συγκεκριμένη ώρα. Γι’ αυτό εισέρχεται στην αίθουσα μαζί με τους μαθητές και μετά το τέλος του μαθήματος εξέρχεται από αυτή όταν έχουν αποχωρίσει όλοι οι μαθητές».

4.Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα εξής: Στις ….. 2005 στο ….   Δημοτικό Σχολείο Βόλου και στην αίθουσα του …..τμήματος της πέμπτης τάξης περί ώρα 13.25, παρόντος εντός της αίθουσας του δασκάλου της τάξης ….. ο ανήλικος μαθητής ….., ηλικίας τότε 11 ετών, ενώ καθόταν δίπλα στο συμμαθητή του, υιό των εκκαλούντων, …. σηκώθηκε από το θρανίο και επιστρέφοντας, έπιασε το κεφάλι του τελευταίου το έκαμψε βίαια (βιαία υπέρκομψη του αυχένα) προς τα κάτω και το κτύπησε στο θρανίο (βλ. την κατάθεση του παθόντος ενώπιον του Δικαστηρίου Ανηλίκων και τις από …… 2006 και ……. 2006 ιατρικές βεβαιώσεις των θεραπόντων ιατρών του Γενικού Νοσοκομείου Βόλου και του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας), χωρίς να έχει προηγηθεί διαπληκτισμός ή παρεξήγηση αλλά χάριν παιχνιδιού και αστεϊσμού (βλ και στα πρακτικά της ..../2007 απόφασης του Μονομελούς Δικαστηρίου ανηλίκων Βόλου την κατάθεση του παρόντος «παίζαμε μαζί και αλληλοπειραζόμασταν» και την κατάθεση του ….. «δεν είχα πρόθεση να τον κτυπήσω, απλώς ήθελα να παίξω μαζί του, γι’ αυτό του ζήτησα και συγγνώμη», με αποτέλεσμα αυτός να υποστεί υπερξάρθρημα των Α1 σπονδύλων με αντιωρολογιακή στροφή και μετατόπιση του οδόντος καθώς και συνδεσμική κάκωση στην ινιοαυχενική ουνδέσμωση άμφω με ραιβόκρανο (βλ. την από ….2005 ιατρική γνωμάτευση του Γενικού Νοσοκομείου Βόλου, το από ……2005 πόρισμα αξονικής τομογραφίας του Ιατρικού Διαγνωστικού Κέντρου ……). Ο δάσκαλος που ήταν παρών στην αίθουσα διδασκαλίας δεν αντιλήφθηκε το περιστατικό κατά την εκτέλεσή του λόγω του αιφνίδιου και της ελάχιστης διάρκειας του, αλλά όταν άκουσε τις φωνές του παθόντος και των παιδιών, πλησίασε αμέσως, επιλήφθηκε της κατάστασης, τους είπε να μη μαλώνουν, και αφού δόθηκαν οι αμοιβαίες, μεταξύ των παιδιών εξηγήσεις χωρίς ο παθών να παραπονεθεί για πόνους (βλ. και την κατάθεση της μητέρας του ενώπιον του Δικαστηρίου ανηλίκων, σύμφωνα με την οποία ο γιός της κατά την επιστροφή του την ημέρα εκείνη (…… 2005) στο σπίτι «δεν μιλούσε το παιδί, τον ώμο του είδα χτυπημένο. Δεν το κρατήσανε το παιδί στο Νοσοκομείο, ήταν χαλασμένος ο αξονικός τομογράφος», οι μαθητές αναχώρησαν για τα σπίτια τους και ο δάσκαλος ανέφερε το περιστατικό στο Διευθυντή του Σχολείου. Οι δύο μαθητές ήταν άριστοι στις επιδόσεις τους και με διαγωγή κοσμιωτάτη. Ουδέποτε οι γονείς του παθόντος είχαν αναφέρει άλλες πράξεις βίας του ανωτέρω συμμαθητή του γιού τους σε βάρος του τελευταίου, αλλά η μητέρα του πήγαινε στο σχολείο μόνο για τους βαθμούς(βλ. την κατάθεση του Διευθυντή του Σχολείου και του δασκάλου της …. τάξης ενώπιον του Δικαστηρίου Ανηλίκων). Στις ….. 2005 επισκέφθηκε το σχολείο η δεύτερη εκκαλούσα η οποία ζήτησε την παραδειγματική τιμωρία του ….  για τον σοβαρό τραυματισμό του γιού της. Ο σύλλογος διδασκόντων του …. Δημοτικού Σχολείου αφού άκουσε και τον μαθητή ….. συνέταξε το ……. 2005 πρακτικό με το οποίο αποφάσισε αυτός τη φοίτησή του σε άλλο τμήμα του σχολείου, με τη συναίνεση και των γονέων του. Στην από …… 2005 αξονική τομογραφία που υποβλήθηκε την επόμενη του συμβάντος ο παθών και στην ψηφιακή διαστοματική ακτινογραφία της ….. .2005 (μεθεπομένη του περιστατικού) διαπιστώθηκε, «εικόνα υπεξαρθήματος των Α1 Α2 σπονδύλων με αντιωρολογιακή στροφή του οδόντος» και «ασυμμετρία του οδόντιος προς τα πλάγια ογκώματα του άτλαντος με κλίση προς τα δεξιά», η οποία αντιμετωπίστηκε με συνεχή χρήση κηδεμόνα αυχένα τύπου PHILADELFIA για τρεις μήνες (βλ. τις από …… 2005 και από …… 2006 γνωματεύσεις του Γενικού Νοσοκομείου Βόλου). Στις …. 2007 υποβλήθηκε σε νέα διαστοματική ακτινογραφία οδόντος κατά την οποία διαπιστώθηκε φυσιολογική απεικόνιση των αυχενικών σπονδύλων και φυσιολογική στοίχιση αυτών, με φυσιολογικό εύρος απεικονίζονται τα μεσοσπονδύλια διαστήματα, παρατηρείται ασυμμετρία στις αποστάσεις του οδόντα από τον Α1, η απόσταση δεξιά μετράται 4 χιλ και αριστερά 7 χιλ.». Η τελευταία αυτή διαστοματική ακτινογραφία επιβεβαιώνει, κατά τον ορθοπαιδικό γιατρό ….., ότι το υπερξάρθρημα εξακολουθεί να υφίσταται, είχε σταθεροποιηθεί μετά δύο χρόνια και συνεπεία αυτού κλινικά εμφανίζει μικρού βαθμού δυσκαμψία στις κινήσεις της αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης (μικρού βαθμού δυσκαμψία αυτής, σύμφωνα με τη γνωμάτευση του ίδιου γιατρού της …… 2006 και μεγάλου βαθμού δυσκαμψία αυτής, σύμφωνα με τη γνωμάτευση του ίδιου της ……2007, χωρίς όμως παράθεση νέων ευρημάτων ή επιπλοκών). Ο ίδιος γιατρός μετά από συνολική αξιολόγηση όλων των ευρυμάτων συνιστά στον ασθενή να διαβιεί με προσοχή και να αποφεύγει βίαιες κινήσεις ή κτυπήματα της πάσχουσας αυχενικής χώρας. Εξάλλου κατά το επόμενο σχολικό έτος (2005-2006) ο παθών είχε ομαλή και τακτική φοίτηση στο ίδιο σχολείο, συμμετείχε σε όλες τις εκδηλώσεις αυτού μεταξύ των οποίων και στο μάθημα της γυμναστικής με άριστη επίδοση (βλ. και τις καταθέσεις του Διευθυντή και του Γυμναστή του σχολείου ενώπιον του Δικαστηρίου Ανηλίκων επελέγη δε παραστάτης της σημαίας στο Α΄ εξάμηνο της σχολικής χρονιάς 2005-2006, αποφοίτησε από το σχολείο στις ....../2006 με άριστα και γράφτηκε στο ….  Γυμνάσιο Βόλου για τη συνέχιση των σπουδών του. Τέλος, με την από …..  2006 γνωμάτευση του νευροχειρουργού …... συνεστήθη απαλλαγή του από το μάθημα της γυμναστικής κατά το σχολικό έτος 2006-2007 στο Γυμνάσιο. Ο μαθητής ….. κατόπιν έγκλησης των εκκαλούντων παραπέμφθηκε στο Μονομελές Δικαστήριο Ανηλίκων Βόλου από το οποίο κρίθηκε με την …. 2007 απόφασή του ότι δεν συνέτρεχε περίπτωση επιβολής σε βάρος του αναμορφωτικών ή θεραπευτικών μέσων, αφού δεν αποδείχθηκε η τέλεση αξιόποινης πράξης ή η πρόκληση σωματικής βλάβης στον παθόντα. Οι εκκαλούντες άσκησαν την από …… 2008 αγωγή, ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Βόλου, με την οποία ζητούν να υποχρεωθεί το εφεσίβλητο Δημόσιο να τους καταβάλει, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 105 του Εισ. Ν.Α.Κ. νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής τους, το συνολικό ποσό των 300.000 ευρώ, ως αποζημίωση και το ποσό των 100.000 ευρώ σε καθένα από αυτούς ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, εξ αιτίας της ζημίας, που υπέστησαν από την, κατά τους ισχυρισμούς τους, παράνομη , από αμέλεια, παράλειψη των οργάνων του ….., δασκάλου της …. τάξης του  Δημοτικού Σχολείου και ….. Διευθυντή του σχολείου αυτού να τηρήσουν την τάξη και την ασφάλεια των μαθητών του σχολείου, να λάβουν προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση της βίαιας συμπεριφοράς του ….. και να αντιμετωπίσουν άμεσα ιατρικά τα αποτελέσματα της επίθεσης που δέχτηκε ο υιός τους. Το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλούμενη 308/2008 απόφαση απέρριψε κατά πλειοψηφία την αγωγή των εκκαλούντων για το λόγο ότι δεν υφίσταται αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της ζημίας των εκκαλούντων και της συμπεριφοράς των οργάνων του Δημοσίου. Με την κρινόμενη έφεση οι εκκαλούντες ζητούν την εξαφάνιση της πρωτόδικης απόφασης για τους αναφερόμενους σ’ αυτή λόγους.

5.Επειδή με την κρινόμενη έφεση προβάλλεται ότι, η εκκαλουμένη απόφαση μη νόμιμα απέρριψε την αγωγή ερμηνεύοντας εσφαλμένα το αποδεικτικό υλικό ενώ συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τη στοιχειοθέτηση της ευθύνης του Δημοσίου προς αποζημίωση των εκκαλούντων. Ειδικότερα ισχυρίζονται ότι η εκκαλουμένη εσφαλμένα δέχθηκε ότι είναι φυσικό να έχει σηκωθεί ο δράστης από το θρανίο του μέσα στη αίθουσα διδασκαλίας, στη διάρκεια του μαθήματος, να κάνει βόλτα μέσα στη τάξη, να επιστρέψει και να ξυλοφορτώσει τον παθόντα και ότι «ο δάσκαλος που ήταν παρών στην αίθουσα διδασκαλίας δεν αντιλήφθηκε το περιστατικό κατά την εκτέλεσή του». Τα παραπάνω αποτελούν απόδειξη είτε της απώλειας ελέγχου της τάξης εκ μέρους του δασκάλου, είτε εγκληματικής αδιαφορίας του κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, ενόψει του ότι ο έλεγχος της τάξης και η επιβολή πειθαρχίας στους μαθητές αποτελούν στοιχειώδεις υποχρεώσεις του δασκάλου, υπαγορευόμενες από την εκπαιδευτική διαδικασία και του ότι είναι επιφορτισμένος με τη διαφύλαξη της ασφάλειας και της υγείας παιδιών ηλικίας δέκα και έντεκα ετών, τα οποία δεν μπορούν να αξιολογήσουν τη σοβαρότητα και επικινδυνότητα των εκουσίων ή ακόμη και ακουσίων πράξεών τους και συνεπώς στοιχειοθετούν ευθύνη αυτού. Δεν αναιρούνται δε τα παραπάνω από όσα εσφαλμένα αναφέρονται στην εκκαλούμενη απόφαση η οποία χαρακτηρίζει το περιστατικό αιφνίδιο και ελάχιστης διάρκειας, δεδομένου ότι ο δράστης  μαθητής  είχε σηκωθεί από την θέση του, περιεφέρετο στην αίθουσα και επιστρέφοντας, επιτέθηκε στον υιό των εκκαλούντων και από το ότι ο δάσκαλος  αμέσως μετά το ζημιογόνο συμβάν προσέτρεξε και συνέστησε στα παιδιά να μη μαλώνουν. Εξάλλου, ο δάσκαλος  και ο Διευθυντής του σχολείου που ενημερώθηκε για το συμβάν δεν ειδοποίησαν τους εκκαλούντες σχετικά με αυτό και δεν φρόντισαν να μεταφερθεί ο παθών μαθητής άμεσα στο νοσοκομείο με τις όποιες συνέπειες θα μπορούσε να είχε αυτό για την υγεία και τη ζωή του. Ο πρώτος ισχυρισμός των εκκαλούντων πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, για τον παρακάτω λόγο: Εφόσον όπως προκύπτει από τα έγγραφα στοιχεία του φακέλου (Με αριθ. .../2007 πρακτικά και απόφαση του Μονομελούς Δικαστηρίου Ανηλίκων Βόλου) ο δάσκαλος της τάξης ήταν παρών εντός της αίθουσας, η διδακτική ώρα σύμφωνα με τις καταθέσεις δασκάλου και μαθητών προχωρούσε κανονικά και δεν είχε δημιουργηθεί κατά την διάρκειά της κάποιο πρόβλημα μεταξύ των μαθητών ώστε να υπάρξει, πέραν της συνήθους, ανάγκη επιτήρησης των μαθητών από το δάσκαλο, ούτε οι γονείς του παθόντος είχαν ενημερώσει στο παρελθόν τον δάσκαλο της τάξης και το Διευθυντή του σχολείου για άλλες πράξεις βίας (πέτρες εναντίον του, κτυπήματα στα δάκτυλα κλπ) του ανωτέρω συμμαθητή σε βάρος του τελευταίου, ώστε να ληφθούν από αυτούς ιδιαίτερα μέτρα επιτήρησής του και ελέγχου των κινήσεων αυτού προς τον παθόντα, ότι όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου τα δύο παιδιά ήταν καλοί μαθητές, έκαναν παρέα μεταξύ τους και την ημέρα εκείνη κάθονταν στο ίδιο θρανίο, ο άνω δάσκαλος ενήργησε εντός των υποχρεώσεων του που απορρέουν από την συνήθη άσκηση των καθηκόντων του κατά την διάρκεια της διδακτικής ώρας ως υπευθύνου δασκάλου της εν λόγω τάξης, η δε παραπάνω ενέργεια του εν λόγω μαθητή όπως την αναφέρει ο υιός των εκκαλούντων στην κατάθεσή του ενώπιον του Δικαστή Ανηλίκων ότι δηλαδή είδε τον μαθητή …. «να έρχεται προς το μέρος του, να πιάνει το κεφάλι του και να το χτυπά πάνω στο θρανίο με δύναμη», ήταν αιφνίδια, διήρκεσε μικρό χρονικό διάστημα και δεν μπορούσε να προβλεφθεί από αυτόν ώστε να προλάβει άμεσα να σπεύσει προς το θρανίο των δύο παιδιών και να αποτρέψει την εκτέλεσή της προαναφερόμενης βλαπτικής πράξης προς τον υιό των εκκαλούντων και συνεπώς δεν υφίσταται εν προκειμένω παράλειψη εκ μέρους αυτού προς εκτέλεση του ιδιαίτερου καθήκοντός του για συνεχή εποπτεία και επιτήρηση των μαθητών μέσα στην τάξη. Περαιτέρω και ο δεύτερος ισχυρισμός των εκκαλούντων πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, ενόψει των προαναφερόμενων καταθέσεων ενώπιον του Δικαστή Ανηλίκων σύμφωνα με τις οποίες ο δάσκαλος επενέβη ευθύς μόλις αντιλήφθηκε το περιστατικό, τους συνέστησε να μη μαλώνουν και, αφού δόθηκαν οι αμοιβαίες, μεταξύ των παιδιών εξηγήσεις, χωρίς ιδιαίτερη διαμαρτυρία στο δάσκαλο από μέρους του παθόντος, ο τελευταίος αναχώρησε για το σπίτι του, όπως καταθέτει ο Διευθυντής του Σχολείου ο οποίος ενημερώθηκε από τον δάσκαλο για το περιστατικό και χωρίς συνεπώς να παρουσιάζεται θέμα άμεσης μεταφοράς του από τους παραπάνω εκπαιδευτικούς στο Νοσοκομείο ή ανάγκη ενημέρωσης των γονέων του, οι οποίοι άλλωστε δεν προσκομίζουν έγγραφο του Νοσοκομείου Βόλου από το οποίο να προκύπτει η μεταφορά του στα επείγοντα περιστατικά εκείνης της ημέρας, ενώ η μητέρα του στην κατάθεσή της ενώπιον του Δικαστή Ανηλίκων αναφέρει ότι «το παιδί δεν μιλούσε και είδε τον ώμο του χτυπημένο» και δεν παρέλειψαν να παράσχουν τη δέουσα αρωγή τους στον παθόντα μαθητή υιό των εκκαλούντων μετά από περιστατικό. Μετά τα παραπάνω, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν ευθύνεται το Δημόσιο προς αποζημίωση των εκκαλούντων, αφού δεν αποδείχθηκε ότι η ζημία που υπέστησαν οι εκκαλούντες από την σωματική βλάβη που προκλήθηκε στον υιό τους από συμμαθητή του κατά την διάρκεια μαθήματος στο Σχολείο που φοιτούσε οφείλεται στην παράλειψη των ανωτέρω δασκάλων του εν λόγω Σχολείου ως οργάνων του Δημοσίου να λάβουν τα απαραίτητα και ενδεδειγμένα μέτρα κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους ως εκπαιδευτικών και συνεπώς δεν υφίσταται αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της επελθούσας άνω ζημίας στους εκκαλούντες και της επικαλούμενης από αυτούς συμπεριφοράς των εν λόγω Οργάνων του Δημοσίου όπως άλλωστε ορθά έκρινε το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλούμενη απόφασή του, οι δε περί του αντιθέτου σχετικοί ισχυρισμοί των εκκαλούντων πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι.

Επειδή, μετά τα παραπάνω, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη έφεση και να διαταχθεί η κατάπτωση του καταβληθέντος από τους εκκαλούντες παράβολου υπέρ του Δημοσίου, περαιτέρω όμως το Δικαστήριο εκτιμώντας τις περιστάσεις, κρίνει ότι πρέπει να απαλλάξει τους ηττώμενους διαδίκους από την καταβολή δικαστικών εξόδων (άρθρο 275 παρ. 1 του ΚΔΔ)….»  

 




Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/