Τρίτη 22 Ιανουαρίου 2019

Αναζήτηση αληθινής βούλησης θανόντος συζύγου στη μεταθανάτια γονιμοποίηση




Παρατίθεται κατωτέρω απόσπασμα της υπ.αρ. 5887/2018 απόφασης του Εφετείου Αθηνών, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.  


«… Από την ένορκη κατάθεση της μάρτυρος που περιέχεται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη πρακτικά συνεδρίασης του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και τα έγγραφα που η αιτούσα και ήδη εκκαλούσα μετ' επικλήσεως επαναπροσκομίζει, αποδείχθηκα να ακόλουθα: Η αιτούσα είχε συνάψει γάμο με τον ήδη θανόντα στις 14-10-2015 σύζυγό της ……….  Από την αρχή της έγγαμης συμβίωσής τους κατέβαλλαν προσπάθειες για απόκτηση τέκνου και επειδή τούτο δεν κατέστη εφικτό, συναποφάσισαν να αποκτήσουν τέκνο με τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Όμως το Σεπτέμβριο του έτους 2012 ο σύζυγος διαγνώστηκε με καρκίνωμα του ορθού και έπρεπε να υποβληθεί σε ριζική ακτινοχημειοθεραπεία. Επειδή, όμως, η αιτούσα και ο σύζυγός της, επιθυμούσαν διακαώς να αποκτήσουν τέκνο και κατά σύσταση των θεραπόντων ιατρών του συζύγου, η εξωσωματική γονιμοποίηση θα ήταν εφικτή μόνο με την κρυοσυντήρηση του σπέρματός του, ο τελευταίος στις 14-12-2012 και 19-12-2012, ήτοι πριν την έναρξη της ακτινοχημειοθεραπείας, παρέδωσε σε Τράπεζα Κρυοσυντήρησης τέσσερα (4) δείγματα του σπέρματός του για να κρυοσυντηρηθούν και να γονιμοποιηθούν με το γεννητικό υλικό της αιτούσας συζύγου του. Εν τω μεταξύ, επειδή η υγεία του συζύγου επιδεινώθηκε και έπρεπε να υποβληθεί σε νέα χημειοθεραπεία και ο κίνδυνος θανάτου του ήταν υπαρκτός, οι δύο σύζυγοι εμφανίστηκαν στο Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών "………" και παρέδωσαν τα κρυοσυντηρηθέντα σπέρματα του συζύγου για να καταψυχθούν, ώστε να χρησιμοποιηθούν όποτε ζητηθούν, ακόμη και μετά το θάνατο του συζύγου, όπως αμφότεροι δήλωσαν ενυπόγραφα στο από 8-1-2014 έντυπο του εν λόγω Κέντρου. Ακολούθως, η αιτούσα στις 13-1-2014 και στις 7-5-2015 υποβλήθηκε σε δύο προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης, αναλίσκοντας τα δύο από τα τέσσερα κρυοσυντηρηθέντα σπέρματα του συζύγου, με τις οποίες επιτεύχθηκε κύηση, πλην όμως, δεν απέδωσαν, καθόσον οι κυήσεις παλινδρόμησαν. Εν τω μεταξύ η κατάσταση της υγείας του συζύγου είχε επιδεινωθεί έτι περαιτέρω και στις 24-4-2014 διαγνώσθηκε μετάσταση του καρκίνου στο ήπαρ και εν τέλει αποβίωσε στις 14-10-2015. Λαμβανομένων τούτων υπόψη και συγκεκριμένα: α) του θανάτου του συζύγου, β) της αποδεδειγμένης προϋπάρχουσας ασθένειας του συζύγου με κίνδυνο στειρότητας ή κίνδυνο θανάτου, γ) της διακαούς διάθεσης του ζεύγους για απόκτηση τέκνων, δ) της ύπαρξης έγγραφης συναίνεσης του ζεύγους στην κρυοσυντήρηση και κατάψυξη του σπέρματος του συζύγου ακόμη και μετά το θάνατό του, για χρησιμοποίηση σε εξωσωματική γονιμοποίηση με το γεννητικό υλικό της συζύγου, που τέθηκε ενυπόγραφα από τους συζύγους σε προδιατυπωμένο έντυπο του Κέντρου Εξωσωματικής Αθηνών, ενώπιον της μάρτυρος και αρμόδιας υπαλλήλου του Κέντρου ……… και ε) της έλλειψης νομικών γνώσεων των συζύγων, αβίαστα συνάγεται ότι η αληθής βούληση του θανόντος συζύγου της αιτούσας και της ίδιας, ήταν η χρησιμοποίηση των μη αναλωθέντων κρυοσυντηρημένων σπερμάτων του να γίνει και μετά το θάνατό του, οποτεδήποτε ζητηθεί απ' αυτήν για εξωσωματική γονιμοποίηση με το δικό της γεννητικό υλικό, η δε μη ύπαρξη συμβολαιογραφικού εγγράφου οφείλεται σε δικαιολογημένη άγνοιά τους, προϋπόθεση, την οποία, αν γνώριζαν, είναι βέβαιο ότι θα είχαν τηρήσει. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τα στη μείζονα σκέψη αναφερόμενα, η αίτηση δεν έπασχε από έλλειψη νομιμότητας και έπρεπε να γίνει δεκτή ως βάσιμη και κατ' ουσίαν. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, όμως, που έκρινε αντίθετα, έσφαλε ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και πρέπει η έφεση να γίνει δεκτή κατά τον πρώτο βάσιμο λόγο της, ενώ παρέλκει η έρευνα του δεύτερου και τελευταίου λόγου αυτής. Ακολούθως, πρέπει να εξαφανιστεί η εκκαλούμενη απόφαση και, αφού κρατηθεί η υπόθεση και εκδικασθεί κατ' ουσίαν, πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση ως κατ' ουσίαν βάσιμη και να επιτραπεί στην αιτούσα, με την παροχή της αιτούμενης άδειας, να προβεί σε τεχνητή (εξωσωματική) γονιμοποίηση μετά το θάνατο του συζύγου της, ο οποίος επήλθε στις 14-10-2015, με χρήση του γεννητικού του υλικού με το δικό της, με σκοπό να κυοφορήσει τέκνο ή τέκνα του, που ο θανών σύζυγός της και η αιτούσα επιθυμούσαν να αποκτήσουν. Τέλος, πρέπει, να διαταχθεί η επιστροφή στην αιτούσα του παραβόλου που κατέβαλε για την άσκηση της έφεσης , κατ' άρθρο 495 παρ. 4 εδ. δ' ΚΠολΔ…»




Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος - Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
https://stefaniasouli.gr/

Τρίτη 15 Ιανουαρίου 2019

Ρύθμιση επιμέλειας τέκνων μετά την έκδοση συναινετικού διαζυγίου με το νέο νόμο




Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ. 8255/2018 απόφασης τους Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (Διαδικασία Ασφαλιστικών Μέτρων), δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.    


«…Η έγγαμη συμβίωση των διαδίκων δεν εξελίχθηκε ομαλά και για το λόγο αυτό οι διάδικοι συνήψαν την υπ' αριθμ. .../8 -3-2018 Πράξη Συναινετικής Λύσης Γάμου και Ρύθμισης Επιμέλειας και Διατροφής Τέκνων, καταρτισθείσα ενώπιον της συμβ/φου Αθηνών .... Με την Πράξη αυτή οι διάδικοι συμφώνησαν ότι η επιμέλεια των ανωτέρω ανηλίκων τέκνων τους θα ανατεθεί στην καθής η αίτηση μητέρα τους, ενώ ο αιτών πατέρας τους θα έχει το δικαίωμα επικοινωνίας με αυτά (τέκνα) κατά τον τρόπο που ορίσθηκε στην εν λόγω Πράξη (βλ. 3° φύλλο της Πράξεως). Μετά τη συναινετική λύση του γάμου τους οι διάδικοι διέμειναν σε ξεχωριστές οικίες στην Αθήνα μέχρι τις 31-8-2018, οπότε και η καθής η αίτηση μετακόμισε για επαγγελματικούς λόγους στην Καβάλα, που είναι η γενέτειρα της, μαζί με τα προαναφερόμενα ανήλικα τέκνα της. Εξάλλου, από το υφιστάμενο αποδεικτικό υλικό πιθανολογήθηκε ότι η καθής η αίτηση είναι ικανή και κατάλληλη για να ασκεί την επιμέλεια των προαναφερομένων ανηλίκων τέκνου τους, ήτοι για να τους παράσχει όλες τις αναγκαίες φροντίδες για την ομαλή ψυχοσωματική ανάπτυξή τους, την ανατροφή τους και την εξασφάλιση της διαβίωσης τους κάτω από τις καλύτερες δυνατές συνθήκες. Άλλωστε, ο αιτών δεν εκθέτει με την υπό κρίση αίτηση κάποιο περιστατικό - π.χ. βίαιης ή επιθετικής συμπεριφοράς της καθής αίτηση μητέρας έναντι των τέκνων, καταφανούς παραμέλησης των τέκνων από την καθής η αίτηση, πλήρους αδιαφορίας της τελευταίας για φροντίδα των τέκνων κλπ - από το οποίο το παρόν Δικαστήριο θα μπορούσε να αχθεί στη δικανική πεποίθηση ότι η καθής η αίτηση είναι ακατάλληλη για το καθήκον της επιμέλειας των προσώπων των εν λόγω τέκνων. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι, σύμφωνα με όσα διαλαμβάνονται στην υπό κρίση αίτηση, η καθής η αίτηση διατηρούσε εξωσυζυγικό δεσμό (βλ. π.χ. σελ. 9), δεν επαρκεί για να διαμορφώσει το παρόν Δικαστήριο τη δικανική πεποίθηση περί ακαταλληλότητας της για την άσκηση της επιμέλειας επί των ανωτέρω τέκνων της, καθόσον δεν πιθανολογήθηκε ότι εξαιτίας του εν λόγω γεγονότος αυτή (καθής η αίτηση) παραμελούσε τη φροντίδα και την ανατροφή των τέκνων. Επιπροσθέτως, παρόλο που, όπως πιθανολογήθηκε, ο αιτών έχει κάθε διάθεση να προσφέρει φροντίδα, στοργή και αγάπη στα ανωτέρω τέκνα του, το παρόν Δικαστήριο κρίνει ότι θα ήταν αντίθετο με το συμφέρον των εν λόγω τέκνων να στερηθούν την καθής η αίτηση μητέρα τους, με την οποία, άλλωστε, διαμένουν στην Καβάλα κατά την παρούσα συζήτηση. Πρέπει, επομένως, το κύριο αίτημα της υπό κρίση αιτήσεως περί προσωρινής ανάθεσης της επιμέλειας των ανωτέρω ανηλίκων τέκνων στον αιτούντα πατέρα τους να απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμο. Κατόπιν τούτου, πρέπει να εξετασθεί ως προς τη βασιμότητα του το επικουρικό αίτημα της υπό κρίση αιτήσεως, που αφορά την προσωρινή ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας του αιτούντος με τα ανωτέρω τέκνα του. 

Το παρόν Δικαστήριο κρίνει ότι ο τρόπος επικοινωνίας του αιτούντος με τα προαναφερόμενα ανήλικα τέκνα του, τον οποίο αυτός (αιτών) προτείνει με την υπό κρίση αίτηση, είναι -εκτός από το κατωτέρω αναφερόμενο «σημείο» του - σύμφωνος τόσο με το συμφέρον των ανηλίκων τέκνων, όσο και με τους σκοπούς του παρεχόμενου με το άρθρο 1520 ΑΚ δικαιώματος επικοινωνίας, που είναι η ικανοποίηση των αισθημάτων αμοιβαίας στοργής και αγάπης ανάμεσα στο παιδί και στον γονέα που διαμένει ξεχωριστά απ' αυτό και η αποτροπή της μεταξύ τους αποξένωσης (βλ. και Κουνουγέρη -Μανωλεδάκη ΟικογΔ τ. II σελ. 234, Πουλιάδης εις Γεωργιάδη -Σταθόπουλου ΕρμΑΚ άρθρ. 1520 υπ' αριθμ. 4, ΕφΑΘ 730/1985 ΕλλΔνη η 26.269, ΠρΘεσσαλ 3253/1988 Αρμ 42 . 989). Θα πρέπει, όμως, να υπάρξει παραλλαγή ως προς τον υπό στοιχ. 1 τρόπο της προσωρινής επικοινωνίας του αιτούντος με τα ανήλικα τέκνα του, με τον οποίο προτείνεται να καθορισθεί η εν λόγω προσωρινή επικοινωνία «την πρώτη και τρίτη Παρασκευή εκάστου μηνός από ώρα 12 : 00 μέχρι Κυριακή ώρα 16 : 00 με μετάβαση και επιστροφή των τέκνων με έξοδα και δαπάνες της καθής». Το παρόν Δικαστήριο κρίνει ότι τα ανωτέρω τέκνα, λόγω της πολύ μικρής ηλικίας που βρίσκονται, θα υποστούν έντονη σωματική και ψυχική ταλαιπωρία κατά τις συνεχείς μεταβάσεις τους από την Καβάλα στην Αθήνα κάθε πρώτη και τρίτη Παρασκευή εκάστου μηνός. Για το λόγο αυτό η προσωρινή επικοινωνία του αιτούντος με τα εν λόγω τέκνα του θα πρέπει να διεξάγεται κατά τις ημέρες αυτές, με έξοδα και δαπάνες της καθής η αίτηση, είτε στην Αθήνα, είτε στην Καβάλα, όπου αυτός (αιτών) θα μεταβαίνει για το σκοπό αυτό, προκειμένου να αποφευχθούν οι συνεχείς μετακινήσεις των τέκνων. Άλλωστε, αυτό δέχθηκε και η από 25-9-2018 Προσωρινή Διαταγή της Προέδρου Υπηρεσίας κάτωθι της υπό κρίση αιτήσεως. Κατά τα λοιπά, η προσωρινή επικοινωνία του αιτούντος με τα ανωτέρω τέκνα του θα πρέπει να διεξαχθεί με τον τρόπο που αυτός προτείνει με την υπό κρίση αίτηση του. Τέλος, πιθανολογήθηκε και η συνδρομή επείγουσας περίπτωσης, λόγω του κινδύνου ερίδων και διαπληκτισμών μεταξύ των διαδίκων, οι οποίοι δεν αποκλείεται να έχουν δυσμενείς συνέπειες και κατά την άσκηση του δικαιώματος του αιτούντος για επικοινωνία με τα ανωτέρω ανήλικα τέκνα του. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμη ως προς το κύριο αίτημά της και να γίνει εν μέρει δεκτή ως κατ' ουσίαν βάσιμη ως προς το επικουρικό αίτημά της, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο διατακτικό της παρούσας. Τέλος, πρέπει τα δικαστικά έξοδα να συμψηφιστούν στο σύνολό τους μεταξύ των διαδίκων λόγω της ιδιότητάς τους ως συζύγων (άρθρ. 179 ΚΠΔ)…»





Στεφανία Σουλή 
Δικηγόρος- Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια 
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/