Αποζημίωση προσώπου που φυλακίσθηκε και αθωώθηκε αμετάκλητα

Παρατίθεται απόσπασμα της υπ.αρ. 129/2010 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Πατρών δημοσιευμένης στην Τράπεζα νομικών πληροφοριών του ΔΣΑ

«… Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 533-537 ΚΠΔ, έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν από το δημόσιο αποζημίωση: α) οι προσωρινά κρατηθέντες, που αθωώθηκαν αμετάκλητα με βούλευμα ή απόφαση δικαστηρίου, β) οι κρατηθέντες με καταδικαστική απόφαση, η οποία μετέπειτα εξαφανίστηκε αμετάκλητα συνεπεία ένδικου μέσου και γ) οι καταδικασθέντες και κρατηθέντες, που αθωώθηκαν με δικαστική απόφαση ύστερα από επανάληψη της διαδικασίας. Επίσης, αποζημίωση δικαιούνται όσα από τα παραπάνω πρόσωπα τιμωρήθηκαν μετέπειτα με ποινή μικρότερης διάρκειας από αυτή που εξέτισαν αρχικά (άρθρο 533 § 1). Το Δημόσιο δεν έχει υποχρέωση για αποζημίωση, αν εκείνος που καταδικάστηκε ή κρατήθηκε προσωρινά έγινε από πρόθεση παραίτιος της καταδίκης ή της προσωρινής κράτησης (άρθρο 535). Σχετικά με την υποχρέωση του Δημοσίου για αποζημίωση αποφαίνεται το δικαστήριο που εξέδωσε την απόφαση για την υπόθεση, με ιδιαίτερη ταυτόχρονη απόφαση, ύστερα από προφορική ή γραπτή αίτηση εκείνου που αθωώθηκε και αφού προηγουμένως ο αιτών και ο εισαγγελέας ακουσθούν (άρθρο 536 § 1). Σε περίπτωση που γίνει δεκτή η αίτηση εκείνου που αθωώθηκε, του επιδικάζεται κατ' αποκοπή ημερήσια αποζημίωση συνολικά για τεκμαρτή περιουσιακή ζημία και για ηθική βλάβη, η οποία δεν μπορεί να είναι κατώτερη των οκτώ ευρώ και ογδόντα λεπτών (8,80) ούτε ανώτερη των είκοσι εννέα (29) ευρώ την ημέρα και της οποίας το ύψος προσδιορίζεται αφού ληφθεί υπόψη και η οικονομική και οικογενειακή κατάσταση του δικαιούχου. Το κατώτερο και το ανώτερο όριο της αποζημίωσης μπορεί να αναπροσαρμόζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης (άρθρο 536 § 2). Εκείνος που ζημιώθηκε μπορεί να υποβάλει και αργότερα την αίτηση του για αποζημίωση στο ίδιο δικαστήριο (άρθρο 537 § 1). Στην περίπτωση αυτή η αίτηση παραδίδεται στον εισαγγελέα του δικαστηρίου αυτού μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία δέκα (10) ημερών από την απαγγελία της απόφασης στο ακροατήριο ή από την κοινοποίηση στον προσωρινά κρατούμενο του απαλλακτικού βουλεύματος ή της απαλλακτικής απόφασης που εκδόθηκε ερήμην του. Η παραπάνω προθεσμία δεν παρεκτείνεται λόγω αποστάσεως (άρθρο 537 § 2).

Στην προκειμένη περίπτωση, ο αιτών, με την από 8-6-2016 αίτηση του, που κατατέθηκε ενώπιον του Εισαγγελέα Εφετών Πατρών στις 10-6-2016, ζητεί να αναγνωριστεί έναντι του Δημοσίου το δικαίωμα αποζημίωσης του ιδίου, ύψους 11.914,882 ευρώ, για περιουσιακή ζημία και ηθική βλάβη που υπέστη για τον λόγο ότι κρατήθηκε προσωρινά, επί χρονικό διάστημα 406 ημερών, και εν συνεχεία αθωώθηκε αμετάκλητα με την υπ' αριθμ. …/3-6-2016 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Πατρών. Η αίτηση αρμοδίως εισάγεται ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, το οποίο εξέδωσε την ως άνω αθωωτική απόφαση για την υπόθεση, ασκήθηκε εμπρόθεσμα, ήτοι εντός της ανατρεπτικής προθεσμίας των δέκα (10) ημερών από την απαγγελία της αθωωτικής απόφασης στο ακροατήριο την 3-6-2016, με την επισήμανση ότι η εκδίκαση της ένδικης αίτησης γίνεται μετά το αμετάκλητο της αθωωτικής απόφασης, όπως προκύπτει από το με ημερομηνία 18-6-2018 πιστοποιητικό του Γραμματέως του Ποινικού Τμήματος του Εφετείου Πατρών, και είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις προαναφερθείσες διατάξεις. Πρέπει, συνεπώς, να ερευνηθεί ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα.

Από όλα τα έγγραφα που αναγνώσθηκαν στο ακροατήριο του Δικαστηρίου τούτου, σε συνδυασμό με την ακρόαση του αιτούντος και την εν γένει αποδεικτική διαδικασία, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα: Κατά του αιτούντος ασκήθηκε ποινική δίωξη για τις πράξεις της διακίνησης ναρκωτικών ουσιών, υπό τη μορφή της αγοράς, κατοχής και διαμεσολάβησης, στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης, και της ένταξης σε εγκληματική οργάνωση, που φέρονταν ως διαπραχθείσες από αυτόν στην Αμαλιάδα, στην ευρύτερη περιοχή των Νομών Ηλείας, Μεσσηνίας και Λακωνίας, καθώς και σε άλλα μέρη της ελληνικής επικράτειας, από τις αρχές Οκτωβρίου 2014 μέχρι την 4η-12-2014. Ο ανωτέρω κρατήθηκε προσωρινά από 23-4-2015, δυνάμει του υπ' αριθμ…. ./2015 εντάλματος προσωρινής κράτησης της Ανακρίτριας του Β' Τμήματος του Πρωτοδικείου Καλαμάτας, εν συνεχεία, πριν τη συμπλήρωση εξαμήνου, διατάχθηκε η εξακολούθηση της προσωρινής του κράτησης για ένα ακόμη εξάμηνο, δυνάμει του υπ' αριθμ. …./2015 βουλεύματος του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Καλαμάτας, και ακολούθως διατάχθηκε η παράταση της προσωρινής κράτησης αυτού, με βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Πατρών, μέχρι τη συμπλήρωση του ανωτάτου ορίου προσωρινής κράτησης των 18 μηνών. Τελικώς, με την υπ' αριθμ. …../3-6-2016 απόφαση του Δικαστηρίου αυτού, ο κατηγορούμενος απηλλάγη αμετακλήτως των προαναφερθεισών κατηγοριών, και αποφυλακίσθηκε την ίδια ημέρα. Συνεπώς, κρατήθηκε προσωρινά επί χρονικό διάστημα 406 ημερών. Από κανένα δε αποδεικτικό στοιχείο, δεν προέκυψε ότι ο αιτών, ο οποίος ευθύς εξ αρχής αρνούνταν κατηγορηματικά την οποιαδήποτε εμπλοκή του στις αποδιδόμενες σε αυτόν αξιόποινες πράξεις, έγινε από πρόθεση παραίτιος της προσωρινής του κράτησης. Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι ο ανωτέρω, κατά τον χρόνο της σύλληψης του, ήταν ... ετών, έγγαμος και πατέρας δύο τέκνων, ηλικίας τότε ... και ... ετών, αντίστοιχα, και εργαζόταν ως μόνιμος υπάλληλος του κλάδου … Καλαμάτας, με καθαρές μηνιαίες αποδοχές ύψους 780 ευρώ. Μετά τη σύλληψη και την προσωρινή του κράτηση, τέθηκε σε αργία και ελάμβανε μέρος μόνο του μισθού του, ύψους 240 ευρώ περίπου, χωρίς μέχρι σήμερα να του καταβληθεί το υπόλοιπο μέρος των μηνιαίων αποδοχών του, είναι δε εξαιρετικά αμφίβολο εάν τελικώς θα επιτύχει την καταβολή του σε αυτόν. Τέλος, η στέρηση της ελευθερίας του επί χρονικό διάστημα 406 ημερών, του προκάλεσε έντονη ψυχική ταλαιπωρία και βαθύτατα συναισθήματα θλίψης. Με βάση όλα τα ανωτέρω, ο αιτών, ως προσωρινά κρατηθείς που αθωώθηκε αμετάκλητα με απόφαση δικαστηρίου, χωρίς να έχει καταστεί από πρόθεση παραίτιος της προσωρινής του κράτησης, έχει δικαίωμα, κατ' άρθρο 533 § 1 περ. α' ΚΠΔ, να ζητήσει από το Ελληνικό Δημόσιο αποζημίωση για τις 406 ημέρες της προσωρινής του κράτησης. Το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική και οικογενειακή κατάσταση του αιτούντος, κρίνει ότι πρέπει να επιδικαστεί στον τελευταίο κατ' αποκοπή ημερήσια αποζημίωση συνολικά για τεκμαρτή περιουσιακή ζημία και για ηθική βλάβη, το ποσό των δεκαπέντε (15) ευρώ την ημέρα και συνολικά το ποσό των έξι χιλιάδων ενενήντα (6.090) ευρώ (15 ευρώ/ημέρα Χ 406 ημέρες). Πρέπει, συνεπώς, να γίνει εν μέρει δεκτή η αίτηση, ως και κατ' ουσίαν βάσιμη, κατά τα ειδικότερα στο διατακτικό…»

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος - Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
https://stefaniasouli.gr/