Η συνεπιμέλεια δύναται να λειτουργήσει ευεργετικά για το τέκνο όταν αποτελεί αντικείμενο συναπόφασης των γονέων.

 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Απαράδεκτη η άσκηση της αγωγής ρύθμισης επιμέλειας από το γονέα ως ασκούντα προσωρινά τη συνεπιμέλεια. Ακρόαση του τέκνου. Ανάθεση της αποκλειστικής επιμέλειας του τέκνου στη μητέρα, επειδή, παρότι με απόφαση ασφαλιστικών μέτρων είχε ρυθμισθεί χρονική κατανομή της άσκησής της ανά μήνα, αποδείχθηκε ότι οι σχέσεις των γονέων δεν είναι αρμονικές, ερίζουν και ανταγωνίζονται να κερδίσουν την αγάπη του τέκνου.

 

Παρατίθεται κατωτέρω απόσπασμα της υπ.αρ 261/2020 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Λασιθίου, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.

"...Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι, μετά τη δημοσίευση της ως άνω απόφασης, η ορισθείσα από το Δικαστήριο των ασφαλιστικών μέτρων κοινή επιμέλεια του τέκνου τηρήθηκε από αμφότερους τους διαδίκους, χωρίς να ανακύψουν ιδιαίτερα πρακτικά προβλήματα, ενώ υπήρξε η ελάχιστη απαιτούμενη επικοινωνία ανάμεσα στους διαδίκους, ώστε να ασκηθεί ομαλά από αμφοτέρους το κοινό αυτό καθήκον. Εντούτοις, αποδείχθηκε ότι η σχέση ανάμεσα στους διαδίκους δεν είναι αυτή που απαιτείται ώστε να λειτουργήσει ο θεσμός της συνεπιμέλειας, με τη μορφή που καθόρισε το Δικαστήριο των ασφαλιστικών μέτρων και ζητείται από τον πατέρα του ανηλίκου τέκνου, ήτοι με τη μορφή της εναλλάξ ανά μήνα διαμονής του ανηλίκου τέκνου με έκαστο των διαδίκων, προς το σκοπό της προαγωγής του πραγματικού συμφέροντος του τέκνου, κατά την έννοια του άρθρου 1511 § 1 ΑΚ. Συγκεκριμένα, σε πραγματικό - βιωματικό επίπεδο, για να εφαρμοστεί η συνεπιμέλεια, διασφαλίζοντας κυρίαρχα το συμφέρον του τέκνου, απαιτείται, αφενός μεν, να υπάρχουν κοντινοί τόποι διαμονής των γονέων, ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη και ασφαλής πρόσβαση του παιδιού και στις δύο χωριστές κατοικίες και από αυτές στο σχολείο και τις λοιπές δραστηριότητές του, αφετέρου δε να τηρούν οι γονείς μεταξύ τους καλές και αρμονικές σχέσεις, έτσι ώστε, η παράλληλη ύπαρξη δυο κέντρων ζωής του παιδιού να μην αναστατώνει και απορρυθμίζει τη ζωή του, ούτε να δημιουργεί σε αυτό έλλειψη σταθερότητας και ανασφάλειας, όπως θα συμβαίνει αν συνεχίζει να ζει σε κλίμα συνεχών εντάσεων και τριβών μεταξύ των γονέων του, καθόσον η εναλλασσόμενη ανατροφή απαιτεί μια πραγματική συνεργασία μεταξύ των γονέων στις επιλογές και στη διαχείριση του ανηλίκου κατά τρόπο παραγωγικό. (ΕφΑθ 504/2019, ΝΟΜΟΣ). Τόσο, όμως, από την εξέταση των ίδιων των διαδίκων και του μάρτυρα αποδείξεως και ανταποδείξεως, όσο και από τα αναφερόμενα από αμφότερους τους διαδίκους στις νομίμως κατατεθειμένες προτάσεις τους, δεν αποδείχθηκε το κλίμα της αρμονίας που απαιτείται, σύμφωνα με τα ανωτέρω, ώστε να λειτουργήσει ωφέλημα προς το τέκνο η συνεπιμέλεια, όπως αυτή καθορίστηκε με την ως άνω απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων. Αντίθετα, αποδείχθηκε ότι οι διάδικοι, χωρίς να φτάνουν στο σημείο να διαρρήξουν παντελώς τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, συνεχώς ερίζουν για διάφορα σημαντικά ή ασήμαντα ζητήματα, δημιουργώντας ένα τεταμένο κλίμα, ενώ φαίνεται να έχουν εμπλακεί σε ένα ιδιότυπο μεταξύ τους ανταγωνισμό για να κερδίσουν την αγάπη και αφοσίωση του ανηλίκου τέκνου τους. Κατά την κρίση δε του παρόντος Δικαστηρίου, ο θεσμός της συνεπιμέλειας, όπως αυτός, εν προκειμένω, προτείνεται από τον πατέρα του τέκνου, απαιτεί οι διαπροσωπικές σχέσεις των εν διαστάσει γονέων να διακατέχονται από το μέγιστο δυνατό επίπεδο αμοιβαίας αγάπης, εμπιστοσύνης, κατανόησης και αγαστής συνεργασίας, ώστε το τέκνο, το οποίο θα καλείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα να μεταβαίνει από τη μία οικία στην άλλη και είναι ήδη επιφορτισμένο με την έλλειψη μόνιμης εγκατάστασης και τη συνεχή εναλλαγή οικιακού περιβάλλοντος, να μην επιφορτώνεται και με το βάρος των ανακυπτουσών αυτών συγκρούσεων. Η συνεπιμέλεια ενδεχομένως να έχει ευεργετικά αποτελέσματα για το ανήλικο τέκνο, μόνο εφόσον λειτουργήσει υπό την ανωτέρω προϋπόθεση (της αρμονικής διαπροσωπικής σχέσης των γονέων), η οποία, όμως, δεν μπορεί να υπάρξει, αν αυτή δεν αποφασιστεί συναινετικά από τους γονείς, κατόπιν διαλογικής συζήτησης. Το αίτημα να ορισθεί από το δικαστήριο, κατόπιν εκδίκασης σχετικών αγωγών με τη διαδικασία της αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας, ο καταμερισμός του τόπου διαμονής του τέκνου στις οικίες των εν διαστάσει γονέων αυτού, έχει ως προαπαιτούμενο την αντιδικία των ίδιων των γονέων, η οποία συνήθως στις περιπτώσεις αυτές, όπως εν προκειμένω, είναι σφοδρή. Τίθεται, επομένως, εν αμφιβόλω εάν η απαραίτητη προϋπόθεση της αγαστής συνεργασίας των γονέων στην άσκηση της κοινής επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου τους, είναι δυνατόν να επέλθει, όταν η έναρξη της προσπάθειας αναζήτησης λύσης επί του ζητήματος αυτού, λαμβάνει χώρα με αντιδικία ενώπιον του δικαστηρίου. Συνεπώς, κατά τη γνώμη του παρόντος Δικαστηρίου, ο θεσμός της συνεπιμέλειας, υπό τη μορφή της εναλλασσόμενης διαμονής του ανηλίκου τέκνου στην οικία του κάθε γονέα, δεν μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος του τέκνου, όταν καλείται ο φυσικός δικαστής να τον επιβάλει, κατόπιν άσκησης σχετικών αγωγών από τους δύο γονείς, καθώς δεν στηρίζεται στα αισθήματα αμοιβαίας αγάπης, εμπιστοσύνης, κατανόησης και αγαστής συνεργασίας ανάμεσα στους διαδίκους, τα οποία είναι προαπαιτούμενα για την ορθή άσκηση του καθήκοντος της συνεπιμέλειας. Αντίθετα, η συνεπιμέλεια, υπό την ανωτέρω της μορφή, δύναται να λειτουργήσει ευεργετικά για το τέκνο όταν αποτελεί αντικείμενο συναπόφασης των γονέων. Τέλος, το παρόν Δικαστήριο δεν θεωρεί ότι η διαμονή του ανηλίκου τέκνου με τον ένα γονέα, έχει ως συνέπεια να αποκοπούν οι δεσμοί του με τον έτερο γονέα. Οι διαμορφωθείσες σχέσεις του μη ασκούντα την επιμέλεια γονέα με το ανήλικο τέκνο του δύνανται να είναι εξίσου ισχυρές, εφόσον ο γονέας αυτός, αφενός επιδεικνύοντας την αληθινή και άδολη αγάπη του προς το τέκνο, απομπλέκοντας από τη σχέση του αυτή τα τυχόν αρνητικά αισθήματα που τρέφει για τον ασκούντα την επιμέλεια γονέα ή τις αρνητικές σκέψεις του για τα τυχόν οικονομικά βάρη που θα προκύψουν από την υποχρέωση διατροφής του τεκνού, και αφετέρου, αξιοποιώντας εποικοδομητικά την άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας, επιδιώξει να διαμορφώσει μία υγιή γονεϊκή σχέση.

Ακολούθως, αποδείχθηκε ότι η μητέρα της ανήλικης …. φροντίζει και επιβλέπει με αφοσίωση και επιμέλεια το ανήλικο τέκνο τους και επιδεικνύει αμέριστο ενδιαφέρον για αυτό, τις διατροφικές, εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές του ανάγκες, αλλά και τα προβλήματα που τυχόν αντιμετωπίζει. Η ίδια έχει δημιουργήσει ένα ήρεμο περιβάλλον, κατάλληλο για τη διαβίωση της ανήλικης, και κρίνεται ικανή να συμβάλει θετικά στην υπεύθυνη και με κοινωνική συνείδηση ανάπτυξη της προσωπικότητάς της. Παράλληλα και ο πατέρας του ανηλίκου τέκνου αναμφισβήτητα αγαπά και ενδιαφέρεται για αυτό, έχει σταθερή χρονικά και ποιοτική παρουσία στη ζωή του, ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, την εκπαίδευσή του, την υγεία και την διαβίωσή του, ενώ προσπαθεί να δαπανά εποικοδομητικά το χρόνο που περνούν μαζί, γεγονός που ικανοποιεί ιδιαίτερα το ίδιο το ανήλικο τέκνο (όπως ανέφερε κατά την προσωπική της επικοινωνία με τον Δικαστή αυτού του Δικαστηρίου) και γενικά επιδιώκει να διατηρεί μια συστηματική και ουσιαστική επικοινωνία μαζί του. Με βάση όσα προαναφέρθηκαν, το Δικαστήριο χωρίς να παραβλέπει την αγάπη και των δύο γονέων προς την ανήλικη θυγατέρα τους, με αποκλειστικό γνώμονα το αληθινό συμφέρον της τελευταίας, όπως το καθορίζουν οι βιοτικές και ψυχικές της ανάγκες, η ηλικία της και οι προσωπικές ιδιότητες των διαδίκων, κρίνει ότι πρέπει να ανατεθεί η αποκλειστική άσκηση της επιμέλειας του προσώπου της οριστικά στη μητέρα της, η οποία διαθέτει τα προσόντα και κρίνεται κατάλληλη και ικανή να ασκήσει το λειτουργικό αυτό καθήκον, ενόψει και του δεσμού της ανήλικης με αυτήν και της ανάγκης σταθερότητας στις συνθήκες ανάπτυξής της. Το Δικαστήριο κατέληξε στην κρίση του αυτή μετά από συνεκτίμηση και της γνώμης της  ανήλικης ..., κατά την προσωπική της επικοινωνία με το Δικαστή αυτού του Δικαστηρίου κατ’ άρθρα 612 ΚΠολΔ και 1511 § 3 ΑΚ, διότι λόγω της ηλικίας της και της εν γένει προσωπικότητάς της έχει την απαιτούμενη ωριμότητα να αντιληφθεί το συμφέρον της (βλ. ΑΠ 317/2015, Νόμος). Περαιτέρω, ενόψει της χωριστής διαβίωσης των διαδίκων, ο εναγόμενος - ενάγων έχει αυτονόητο δικαίωμα για προσωπική επικοινωνία με την θυγατέρα του, η οποία είναι αναγκαία για την ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητας της, τη συναισθηματική της πληρότητα και τη διατήρηση της ψυχικής της ισορροπίας. Ο πατέρας του ανηλίκου τέκνου τυγχάνει ..., χωρίς να έχει σταθερό ωράριο εργασίας, υπηρετεί στο .... της πόλης της ..., ενώ διαμένει σε μικρή απόσταση από την κατοικία της μητέρας του τέκνου, σε πολυώροφη οικοδομή, στην οποία διαμένουν, επίσης, οι γονείς του και ο αδερφός του με τη σύζυγο και τα τέκνα του. Μετά ταύτα, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα των συνθηκών εργασίας του, την ηλικία της ανήλικης, τον τόπο κατοικίας της ανήλικης σε σχέση με τον τόπο κατοικίας του πατέρα της, την ανάγκη επικοινωνίας του ανήλικου τέκνου με τους στενούς συγγενείς του πατέρα του και τις αγαστές σχέσεις μεταξύ του πατέρα και του τέκνου, το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας του τελευταίου με την ανήλικη θυγατέρα του πρέπει να ρυθμιστεί κατά τον παρακάτω αναλυτικά εκτιθέμενο τρόπο, αρχής γενομένης από τη δημοσίευση της παρούσας: 1) Κάθε Τρίτη και Πέμπτη της εβδομάδος και από ώρα 17.00 μέχρι και ώρα 21.00. 2) Κάθε δεύτερο και τέταρτο Σαββατοκύριακο κάθε μήνα από ώρα 20.00 της Παρασκευής και μέχρι ώρα 18.00 της Κυριακής. 3) Κατά τις διακοπές των Χριστουγέννων, κατά τα μονά έτη, από την 23η Δεκεμβρίου και ώρα 18.00 μέχρι την 30η Δεκεμβρίου και ώρα 18.00, και κατά τα ζυγά έτη, από την 30η Δεκεμβρίου και ώρα 18.00 μέχρι την 6η Ιανουαρίου και ώρα 18.00. 4) Κατά τις διακοπές του Πάσχα, κατά τα μονά έτη από το Σάββατο του Λαζάρου και ώρα 11.00 μέχρι την Κυριακή του Πάσχα και ώρα 20.00, και κατά τα ζυγά έτη, από τη Δευτέρα του Πάσχα και ώρα 11.00 μέχρι την Κυριακή του Θωμά και ώρα 18.00. 5) Κατά τις θερινές διακοπές, κατά τα μονά έτη, από την 15η Ιουνίου και ώρα 10.00 μέχρι την 30η Ιουνίου και ώρα 20.00, από την 16η Ιουλίου μέχρι την 31η Ιουλίου και ώρα 20.00, και από την 17η Αυγούστου και ώρα 10.00 μέχρι την 3η Σεπτεμβρίου και ώρα 20.00, και κατά τα ζυγά έτη, από την 1η Ιουλίου και ώρα 10.00 μέχρι την 15η Ιουλίου και ώρα 20.00, από την 1η Αυγούστου και ώρα 10.00 μέχρι την 16η Αυγούστου και ώρα 20.00 και από την 6η Σεπτεμβρίου και ώρα 10.00 μέχρι την 10η Σεπτεμβρίου και ώρα 18.00. 6) Κατ’ εξαίρεση των ανωτέρω, ο πατέρας της ανήλικης θα επικοινωνεί μαζί της κατά τα μονά έτη κατά την ημέρα των γενεθλίων της (16η Μαΐου) από ώρα 15.00 μέχρι και ώρα 23.00, και κατά τα ζυγά έτη κατά την ημέρα της ονομαστικής της εορτής (21η Μαΐου) από ώρα 15.00 μέχρι και ώρα 23.00, εκτός αν οι ημέρες αυτές συμπίπτουν με κάποια από τις προαναφερθείσες ημέρες επικοινωνίας, οπότε η παρούσα διάταξη δεν θα εφαρμόζεται. 7) Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις ο τελευταίος θα παραλαμβάνει την κόρη του κατά τα προαναφερόμενα εναρκτήρια χρονικά σημεία από την κατοικία της μητέρας της, όπου και θα την επαναφέρει κατά τα ανωτέρω οριζόμενα καταληκτικά χρονικά σημεία. 8) Ο πατέρας διατηρεί το δικαίωμα τηλεφωνικής επικοινωνίας με τη θυγατέρα του, η οποία θα γίνεται καθημερινά επί ένα τέταρτο της ώρας από ώρα 20.00 μέχρι και ώρα 21.00 σε συγκεκριμένη γραμμή σταθερού ή κινητού τηλεφώνου είτε μέσω ειδικών προγραμμάτων λογισμικού (FACETIME, SKYPE, MESSANGER, VIBER, WHATSAPP κλπ). Η ανωτέρω ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας του πατέρα του ανηλίκου με τη θυγατέρα του, δυνάμει της οποίας το ανήλικο τέκνο θα διαμένει με τον πατέρα του συνολικά άνω του 30 % των ημερών κάθε έτους, κρίνεται από το παρόν Δικαστήριο ως η πλέον κατάλληλη, η οποία ανταποκρίνεται στο συμφέρον του ανηλίκου τέκνου και στις ειδικότερες συνθήκες της ζωής του, κατά τρόπο που δεν θα επηρεάζεται η ομαλή ψυχοσωματική του ανάπτυξη και λαμβάνει υπόψη τις σχολικές και τις εξωσχολικές του δραστηριότητες, οι οποίες δεν παρεμποδίζονται, ενώ κρίνεται ικανή να διαμορφώσει στο μέλλον μία υγιή γονειϊκή σχέση μεταξύ του πατέρα και του ανηλίκου τέκνου…»  

 

Στεφανία Σουλή 

Δικηγόρος- Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια 

https://stefaniasouli.gr/