Ο ΔΡΟΜΟΣ Ο ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΠΕΡΠΑΤΗΜΕΝΟΣ

2011, Μάρτιος:  Μία γυναίκα θύμα ενδοοικογενειακής βίας με επισκέφθηκε στο γραφείο μου. Αιτία οι εκκρεμείς δικαστικές διαμάχες με τον τέως σύζυγό της. Σημειωτέον και οι δύο ήταν πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.  Όπως η ίδια μου ανέφερε, όλα ξεκίνησαν, όταν  μερικά χρόνια πριν, η έφηβη, τότε, κόρη της, ανακάλεσε την έγκληση που είχε καταθέσει εις βάρος του πατέρα της για σεξουαλική κακοποίηση και βιασμό (αιμομιξία). Η μητέρα, αν και γνώριζε για την σεξουαλική κακοποίηση της κόρης της, δεν συμφώνησε με την καταγγελία που αυτή έκανε στην αστυνομία. Η αμφιθυμική στάση που κράτησε η γυναίκα απέναντι στο παιδί της (από τη μια κατέθεσε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων και αίτηση διαζυγίου, αποπέμποντας τον σύζυγο από την οικογενειακή στέγη, από την άλλη δεν συμφωνούσε με την καταγγελία της κόρης στην αστυνομία) ήταν και η κύρια αιτία της ανάκλησης της έγκλησης από το κορίτσι. Μέσα από την πολύωρη συζήτηση μαζί της, διαφάνηκε ότι αυτό που «ταλαιπωρούσε» τη μητέρα δεν ήταν ούτε η ανάκληση της έγκλησης από την κόρη της, ούτε η σκληρή δικαστική διαμάχη με τον τέως σύζυγό της, αλλά το γεγονός ότι η κόρη της δεν της μιλούσε και δεν ήθελε καμία επικοινωνία μαζί της.

1983-1985: Είναι η εποχή που διαδραματίζεται η ιστορία της σπουδαίας θεατρικής παράστασης ΣΧΕΣΕΙΣ ΟΡΓΗΣ της Φρίντας Μπιούμπι, σε διασκευή Γιάννη Τσίρου και Άννας Βαγενά. Μία αγροτική οικογένεια στην επαρχία ζει μέσα στο βούρκο της αιμομικτικής σχέσης πατέρα – κόρης. Η μητέρα από την αρχή ακόμα, από το στάδιο της σεξουαλικής παρενόχλησης, γίνεται αυτόπτης μάρτυρας των αγγιγμάτων - θωπειών του πατέρα προς την κόρη. Το μόνο που τολμάει να κάνει η μητέρα είναι να ορμηνέψει τον σύζυγό της …  « Μην την ξαναγγίξεις…» του λέει  και αναγκάζεται βιαστικά να τον δικαιολογήσει λέγοντάς του «… μίλησέ μου και εσύ σαν άνθρωπος. Μπορεί να ΄χεις δίκιο. Μπορεί να χρειάζεσαι και βοήθεια, ένα γιατρό...» όταν αυτός την απειλεί με άσκηση σωματικής βίας αλλά παράλληλα ασκεί και σωματική βία πάνω σε αυτήν με τρόπο που θα μπορούσε να προκαλέσει σε αυτήν κίνδυνο για τη ζωή της ή βαριά σωματική βλάβη. Με τόση βία και με την απειλή άμεσης δολοφονίας η μητέρα ορκίζεται ότι δεν θα το πει πουθενά.

Αν και το κλίμα του συστηματικού τρόμου που βιώνουν τα θύματα από το θύτη-δράστη είναι μία αιτία που τα κρατάει στη σιωπή, εντούτοις η κύρια αιτία που δεν καταγγέλλουν το έγκλημα είναι ότι φοβούνται τον κοινωνικό διασυρμό.

« Και σκέφτεσαι … να πάω να τον καταγγείλω στις αρχές… Να τον ρεζιλέψω … Να σταματήσει εδώ, το κακό… Αλλά σκέφτεσαι πάλι τον κόσμο … Τους συγχωριανούς, όλους, σαν θα το μάθουνε… Τον οίκτο στα μάτια τους, όταν θα κοιτάζουν τα παιδιά σου… και αυτό σε σταματάει …»  λέει η Σοφία, η μητέρα στο έργο. Κάποια στιγμή όταν διώχνει την κόρη της από το σπίτι, σε μία ύστατη προσπάθεια να τη σώσει και να σωθεί, την ακούμε να  μονολογεί « Γιατί εγώ δεν μπόρεσα να σε προστατεύσω, να σε βοηθήσω όταν με χρειαζόσουνα, εγώ η μάνα  σου δεν είχα το κουράγιο  να τα βάλω μαζί του και με τον κόσμο όλο …» 

Τόση δύναμη έχει ο κόσμος πάνω της που μόνο η σκέψη του την καθηλώνει, την αδρανοποιεί, την καθιστά αδύναμη να καταγγείλει, να προστατεύσει το παιδί της, να πράξει τα αυτονόητα ως μητέρα … Το λέει η μάνα στο έργο, το έχουν παραδεχτεί αρκετές γυναίκες …

Τον κοινωνικό διασυρμό φοβάται και το ίδιο το θύμα. « Είχα σκεφτεί να τον καταγγείλω, να πάω στην αστυνομία και να πω  - ο πατέρας μου με βίασε να τον συλλάβετε- αλλά φαντάζεστε τι θα γινόταν ; Πρώτον δεν θα με πίστευαν…. » λέει η Γιώτα και αναφέρει την  ιστορία κάποιου νεαρού κοριτσιού του χωριού, το οποίο έγινε αντικείμενο κουτσομπολιού και κοροϊδίας από τους συγχωριανούς της, όταν απευθύνθηκε στην αστυνομία να καταγγείλει το βιασμό της από κάποιο βοσκό.   

Οι ίδιοι οι συγχωριανοί θα πούνε μετά στον αδελφό της καλαμπούρια ότι ο Νώε πηδούσε τις κόρες του …  

Οι ίδιοι οι συγχωριανοί θα κάνουν βούκινο οποιοδήποτε ευαίσθητο τραυματικό γεγονός έρθει στο φως με συναίνεση ή εν αγνοία του θύματος…

Οι ίδιοι οι συγχωριανοί  με την πρώτη ευκαιρία θα κακοποιήσουν, θα  λοιδορήσουν και θα ατιμάσουν το θύμα. « Με είδε… Μόνο που αυτός ήτανε από πάνω, κι εγώ από κάτω» λέει η Γιώτα στον αδελφό της .   

Αυτή είναι λοιπόν η κοινωνία, τον  διασυρμό της οποίας φοβάται το θύμα και δεν καταγγέλλει το έγκλημα ;;;     

« Ποιους να ντραπώ ;»  λέει στη μητέρα ο αιμομίκτης πατέρας  « αυτούς που μιλάνε, εγώ μπορώ να τους αγοράσω όλους! Ένα πάκο πεντοχίλιαρα να τους κουνήσω, θα μου δίνανε να πηδήξω ακόμα και τις μανάδες τους ! »

Αυτή είναι η κοινωνική πραγματικότητα, της οποίας τις σωστές διαστάσεις δίνει με δύο φράσεις ο αιμομίκτης πατέρας, έχων τη γνώση εκ των έσω, άλλωστε. Αλλά πως να τη γνωρίζει την κοινωνική πραγματικότητα το θύμα, όντας εγκλωβισμένο στα δίχτυα της ψευδαίσθησης, στην οπτική του αιμομίκτη, στις απειλές του αλλά και πάσχων μετά βεβαιότητας από το σύνδρομο « Μετατραυματικού Στρες» και όχι μόνο …     

Η σεξουαλική κακοποίηση του παιδιού είναι κάθοδος στον Άδη. Μία ματιά στις έρευνες για τα ποσοστά παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης των ιερόδουλων, των τοξικοεξαρτημένων, των  ψυχικά διαταραγμένων -ασθενών είναι αρκετή για να καταλάβεις. Το παιδί δικαιολογημένα καθίσταται παθητικός αποδέκτης, η μητέρα όμως όχι… 

Ευτυχώς υπάρχουν και φωτεινές εξαιρέσεις. Γυναίκες αντιδρούν δυναμικά στην σεξουαλική κακοποίηση του παιδιού τους ή στην απόπειρα σεξουαλικής κακοποίησής του και το προστατεύουν. Θα  αναφέρω την περίπτωση μίας γυναίκας, άγαμης μητέρας ενός μικρού κοριτσιού που όταν είδε τον σύντροφό της να στέκεται με την πλάτη στην πόρτα του παιδικού δωματίου και να αυνανίζεται κοιτώντας το κοιμισμένο αγγελούδι, τον έδιωξε αμέσως. Δεν σκέφτηκε ούτε τα οικονομικά οφέλη που είχε από αυτή τη σχέση, ούτε την αποδοχή της κοινωνίας έχοντας στο πλευρό της ένα κατ’ επίφαση σύντροφο και πατέρα.

Κλείνοντας θα επιστρέψω στην γυναίκα της πρώτης ιστορίας. Αυτή έχοντας περάσει όλες αυτές τις δοκιμασίες με πιο σοβαρή, την «απώλεια»  της κόρης της, μπόρεσε και ξεκίνησε την ξενάγηση στο ταξίδι της ζωής της προς τα πίσω. Με το μεγεθυντικό φακό της γνώσης και της εμπειρίας που είχε αποκτήσει, συνειδητοποίησε ότι η άρνηση ενός εγκλήματος, η συγκάλυψη ενός εγκλήματος είναι ένα ταξίδι και όχι μια διαδρομή …   

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/