Law & Culture : Συχνές ερωτήσεις – απαντήσεις για την διαμεσολάβηση: (Μέρος 1o)

1) Τι είναι η διαμεσολάβηση; Είναι η διαμεσολάβηση δικαστήριο ;

Όχι. Η διαμεσολάβηση είναι εξωδικαστικός εναλλακτικός τρόπος επίλυσης διαφορών. Είναι ένας τρόπος να βοηθήσεις τα μέρη να λύσουν τη διαφορά τους, χωρίς να πάνε σε δικαστήριο. Το ΑDR- Alternative Dispute Resolution έχει αναπτυχθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια τόσο στις ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία όσο και στην Ευρώπη και περιλαμβάνει τις Διαπραγματεύσεις, την Διαμεσολάβηση και τη Διαιτησία.

2) Ποιες διαφορές μπορούν να υπαχθούν σε διαμεσολάβηση;

Σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 3898/2010, διαφορές ιδιωτικού δικαίου μπορούν να υπαχθούν σε διαμεσολάβηση με συμφωνία των μερών, αν αυτά έχουν την εξουσία να διαθέτουν το αντικείμενο της διαφοράς. Τέτοιες διαφορές είναι οι μισθωτικές, εμπορικές, εργατικές, αποζημιώσεις, τραπεζικές, οι οικογενειακές κα.

3) Έχω μία διαφορά με τον συνεργάτη μου και δεν θέλω να πάω δικαστήριο. Πρέπει να συμφωνήσει και αυτός για να πάμε σε διαμεσολάβηση;

Ναι. Η διαμεσολάβηση είναι πρωτίστως εθελοντική διαδικασία και πρέπει να συμφωνούν και τα δύο (2) μέρη.

4) Συμφωνήσαμε με τον εργοδότη μου να προχωρήσουμε σε διαμεσολάβηση. Μπορεί να έχει ο καθένας τον δικό του διαμεσολαβητή;

Όχι. Ο διαμεσολαβητής είναι ένα τρίτο ουδέτερο, ανεξάρτητο και αμερόληπτο πρόσωπο σε σχέση με τα εμπλεκόμενα μέρη. Δεν υπάρχει ο δικός μου διαμεσολαβητής. Ο διαμεσολαβητής δεσμεύεται από αυστηρό Κώδικα Δεοντολογίας (Ευρωπαϊκό και Ελληνικό) και πρέπει να διεξάγει τη διαμεσολάβηση με πλήρη ανεξαρτησία, αμεροληψία και ουδετερότητα. Η διαμεσολάβηση με δύο ανεξάρτητους, αμερόληπτους και ουδέτερους διαμεσολαβητές επιλέγεται συνήθως, όταν υπάρχει σύνθετη διαμάχη με πολλά εμπλεκόμενα μέρη, όταν η υπόθεση είναι τεχνικά πολύπλοκη, όταν υπάρχει μία εξαιρετικά κλιμακωμένη διαμάχη, όταν υπάρχουν πολιτισμικές διαφορές, διαφορές στην γλώσσα, κ.λ.π.

5) Κατέθεσα αγωγή στο δικαστήριο. Μπορώ τώρα να επιλέξω την διαμεσολάβηση;

Ναι. Τα μέρη μπορούν να προσφύγουν σε διαδικασία διαμεσολάβησης πριν ή κατά της διάρκεια εκκρεμοδικίας.

6) Με συμφέρει τώρα που ξεκίνησα δικαστικές διαδικασίες να επιλέξω τη διαμεσολάβηση;

Ναι. Γιατί είναι ταχύτατη, ευέλικτη, εμπιστευτική και οικονομική διαδικασία.

7) Ποια είναι τα πλεονέκτημα της διαμεσολάβησης έναντι των δικαστηρίων ;

Είναι πολλά τα πλεονεκτήματα της διαμεσολάβησης και θα αναφέρω μερικά. Καταρχάς είναι μία ευέλικτη και γρήγορη διαδικασία. Με την διαμεσολάβηση μπορείς να επιτύχεις συμφωνία μέσα σε μία μέρα σε αντίθεση με τα δικαστήρια που κρατάνε χρόνια.

Είναι οικονομική διαδικασία καθώς αποφεύγεις τα δικαστικά έξοδα όπως δικαστικά παράβολα, παράβολα ενδίκων μέσων, κοινοποιήσεις, κ.λ.π.

Πραγματοποιείται σε ουδέτερο χώρο και αυτό διασφαλίζει την ασφάλεια και την προστασία της ιδιωτικότητας των μερών σε αντίθεση με τα δικαστήρια που πραγματοποιούνται σε δημόσιες συνεδριάσεις κάτω από τα περίεργα βλέμματα των τρίτων που επιτείνουν τα αισθήματα ντροπής των μερών και την μεταξύ τους εχθρότητα, αφού το κάθε μέρος ρίχνει στο άλλο και την ευθύνη επειδή «βγήκανε όλα στη φόρα.»

Είναι εμπιστευτική και απόρρητη διαδικασία και δεν τηρούνται πρακτικά. Ό,τι λεχθεί ή ό,τι πληροφορία δοθεί στη διαμεσολάβηση δεν μπορεί να δημοσιοποιηθεί ή να κοινοποιεί προς τρίτους, ούτε να χρησιμοποιηθεί σε κάποιο δικαστήριο. Ό,τι ειπωθεί στον διαμεσολαβητή από κάθε μέρος στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις (caucus) δεν μπορεί να μεταφερθεί στο άλλο μέρος χωρίς την ρητή συγκατάθεσή του. Τα μέρη έχουν τον απόλυτο έλεγχο της απόφασης και μπορούν να αποχωρήσουν ελεύθερα οιαδήποτε στιγμή το επιθυμούν. Οι συμφωνίες που επιτυγχάνονται στην διαμεσολάβηση είναι συμφωνίες οφέλους αφού δεν υπάρχουν χαμένοι. Η καλή επικοινωνία, η αποκλιμάκωση της έντασης και η εξάλειψη της εχθρότητας που επιτυγχάνεται με τη βοήθεια του διαμεσολαβητή οδηγεί σε συνέχιση των σχέσεων και των συνεργασιών.

8) Ποιος θα διαλέξει τον διαμεσολαβητή;

Ο διαμεσολαβητής ορίζεται από τα μέρη ή από τρίτο πρόσωπο της επιλογής τους.

9) Τι ακριβώς κάνει ο διαμεσολαβητής;

Είναι δύσκολο να σου περιγράψω τι ακριβώς κάνει ο διαμεσολαβητής. Θα προσπαθήσω όσο πιο σύντομα να σου δώσω μία εικόνα. Ο διαμεσολαβητής, κάποιες μέρες νωρίτερα, πριν ξεκινήσει η διαδικασία της διαμεσολάβησης, ενημερώνεται από τα εμπλεκόμενα μέρη ή τους πληρεξουσίους τους δικηγόρους, για το είδος της διαφοράς. Η ενημέρωση αυτή γίνεται είτε τηλεφωνικώς είτε και προσωπικώς σε συνάντηση με τα μέρη. Τα μέρη ετοιμάζουν φάκελο με τα στοιχεία της διαφοράς και τον δίνουν στο διαμεσολαβητή για να ενημερωθεί και να προετοιμασθεί.

Την ημέρα που θα ξεκινήσει η διαμεσολάβηση ο διαμεσολαβητής ενημερώνει τα μέρη για την διαδικασία, τις αρχές που τη διέπουν, το ρόλο του σε αυτή, το σύμφωνο διαμεσολάβησης που πρέπει να υπογραφεί από τα μέρη και τα διαδικαστικά που θα ακολουθήσουν στην περίπτωση που επιτευχθεί συμφωνία και υπογραφεί πρακτικό διαμεσολάβησης. Η διαδικασία της διαμεσολάβησης έχει διάφορα στάδια όπως είναι τα στάδια παρουσίασης και οριοθέτησης θέσεων, τα στάδια ανίχνευσης συμφερόντων, τα στάδια επιλογών και διαπραγματεύσεων κα.

Ο διαμεσολαβητής ελέγχει τη διαδικασία και τα στάδια της διαμεσολάβησης. Δημιουργεί ένα περιβάλλον που ευνοεί το διάλογο. Χτίζει την επικοινωνία των μερών αποκλιμακώνοντας εντάσεις και εχθρότητες. Βοηθάει τα μέρη να αναγνωρίσουν και να εστιάσουν στα πραγματικά τους συμφέροντα. Δεν εξετάζει τις νομικές πτυχές της υπόθεσης και δεν δίνει νομικές συμβουλές. Βοηθάει τα μέρη να κάνουν συμφέρουσες επιλογές. Διευκολύνει τα μέρη στις διαπραγματεύσεις. Εκτιμάει την καταλληλότητα του χρόνου και την πρόοδο που έχει συντελεσθεί στη διαδικασία και στην επικοινωνία των μερών και μεταφέρει τις διαπραγματευτικές προτάσεις. Διασφαλίζει θεμελιώδεις δικονομικές κατακτήσεις όπως είναι η ισότητα των μερών και ότι αυτά έχουν επαρκή δυνατότητα συμμετοχής στη διαδικασία (ευθυδικία). Συντάσσει το πρακτικό διαμεσολάβησης σε περίπτωση συμφωνίας.