Διαζύγιο και κληρονομικό δικαίωμα του επιζώντος συζύγου

 

Σύμφωνα με το άρθρο 1822 του Αστικού Κώδικα, το κληρονομικό δικαίωμα, καθώς και το δικαίωμα στο εξαίρετο (έπιπλα, σκεύη οικιακά αντικείμενα κ.λ.π) του συζύγου που επιζεί αποκλείονται, αν ο κληρονομούμενος, έχοντας βάσιμο λόγο διαζυγίου, είχε ασκήσει την αγωγή διαζυγίου κατά του συζύγου του.

Η εφαρμογή της διατάξεως αυτής προϋποθέτει: α)την άσκηση αγωγής διαζυγίου από τον κληρονομούμενο σύζυγο και β) την βασιμότητα του λόγου διαζυγίου.  

Δεδομένου ότι με τον θάνατο του ενός από τους συζύγους η περί διαζυγίου εκκρεμής δίκη καταργείται και ότι η περί διαζυγίου αγωγή, ως προσωποπαγής, δεν μεταβιβάζεται στους κληρονόμους του συζύγου που απεβίωσε, κάθε κληρονόμος του συζύγου που απεβίωσε, αλλά και κάθε τρίτος, όπως κάποιος οφειλέτης της αντίστοιχης κληρονομιάς, επιδιώκοντας με έννομο συμφέρον να αποκλείσει τον επιζώντα σύζυγο από την κληρονομιά, πρέπει, να εγείρει αναγνωριστική αγωγή για το βάσιμο του λόγου διαζυγίου κατά του επιζώντος συζύγου, χωρίς πάντως να αποκλείεται η έρευνα της βασιμότητας του λόγου διαζυγίου να γίνει και παρεμπιπτόντως σε δίκη μεταξύ εκείνου και του ιδίου του επιζώντος συζύγου (βλ. και ΑΠ. 1796/2005 ΕλΔ/νη 47, 809).

Περαιτέρω από την ανωτέρω διάταξη  προκύπτει ότι επέρχεται αυτοδικαίως εκ του νόμου, αποκλεισμός του κληρονομικού δικαιώματος στο σύνολο του, ήτοι περιλαμβανομένης και τη νόμιμης μοίρας ως και του δικαιώματος εξαίρετου του επιζώντος συζύγου, αν ο κληρονομούμενος είχε ασκήσει το διαπλαστικό του δικαίωμα να επιδιώξει τη λύση του γάμου με διαζύγιο, υπό την προϋπόθεση πως είχε βάσιμο προς τούτο λόγο, δηλαδή νόμιμη αιτία που δικαιολογεί την αιτηθείσα διάπλαση. Ως νόμιμες αιτίες που δικαιολογούν τη λύση του γάμου νοούνται οι εκ των άρθρων 1439 και 1440 ΑΚ, λόγοι διαζυγίου στους οποίους περιλαμβάνεται και ο αμαχήτως τεκμαιρόμενος εκ της υπερτετραετούς (πλέον διετούς) διαστάσεως κλονισμός της έγγαμης σχέσεως, ο οποίος κατά τον ρητό ορισμό του νόμου (ΑΚ 1439) θεμελιώνεται ακόμη και στην περίπτωση που ο λόγος του κλονισμού αφορά το πρόσωπο του ενάγοντος. Το ανωτέρω έννομο αποτέλεσμα του αποκλεισμού επέρχεται ασχέτως υπαιτιότητας του εναγομένου συζύγου, αφού ο νόμος αποσυνδέει τους λόγους διαζυγίου από την υπαιτιότητα (ΑΠ 766/2004 ΕλλΔνη 46.454, ΕφΑθ 618/2007 ΕλλΔνη 2007.903 ΕφΑθ 2490/2005 ΕλλΔνη 47.585).

 

Σημείωση: Η αγωγή διαζυγίου πρέπει να κοινοποιηθεί στον άλλο σύζυγο με δικαστικό επιμελητή. Με μόνη την κατάθεση της αγωγής στο δικαστήριο και χωρίς την κοινοποίησή της, δεν θεωρείται ότι αυτή έχει ασκηθεί.

 

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/