Εγκατάλειψη εγκύου και προσβολή προσωπικότητας (Χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης)

Σύμφωνα με το άρθρο 359 του Ποινικού Κώδικα, όποιος εγκαταλείπει σε απορία ή με άλλο τρόπο αβοήθητη μία γυναίκα που έμεινε απ’ αυτόν έγκυος και που λόγω της εγκυμοσύνης της ή του τοκετού της δεν μπορεί να φροντίσει τον εαυτό της τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός έτους. Η ποινική δίωξη ασκείται μόνο ύστερα από έγκληση. 

Στην έννοια του όρου «αβοήθητη» κατά το ανωτέρω άρθρο περιλαμβάνονται όχι μόνο η οικονομική αλλά και η ηθική εγκατάλειψη της εγκύου, για την οποία είναι ακόμη περισσότερο αναγκαία η ηθική και ψυχική ενίσχυση με την συμπαράσταση από τον υπαίτιο της εγκυμοσύνης της, ώστε να αντιμετωπίσει με σθένος την κοινωνικά δύσκολη κατάσταση στην οποία περιήλθε εξαιτίας της εξώγαμης εγκυμοσύνης της ( ΑΠ 1432/1987 Π.Χρ. ΛΗ΄, 134, ΕφΑθ 3397/2010).

Παρακάτω παρατίθεται απόσπασμα της υπαρ. 1137/2012 απόφασης του Αρείου Πάγου, δημοσιευθείσα στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ και στο Νομικό Βήμα (2013, 61,439).  Η ως άνω απόφαση απέρριψε την αίτηση αναίρεσης του .... κατά της υπ.αρ. 809/2010 απόφασης του Εφετείου Πειραιώς, η οποία επιδίκασε χρηματική ικανοποίηση ποσού 20.000€ στην ενάγουσα, προς αποκατάσταση της ηθικής βλάβης που υπέστη, λόγω προσβολής της προσωπικότητά της από την τέλεση εις βάρος της του αδικήματος της εγκατάλειψης εγκύου της μνηστής, χωρίς σπουδαίο λόγο και αδιαφορίας για αυτή και το γεννηθέν τέκνο της, το οποίο ο .... αναγνώρισε μετά από τεστ πατρότητας.  

"...Στην προκειμένη περίπτωση το Εφετείο, με τις αναιρετικώς ανέλεγκτες ουσιαστικές παραδοχές της προσβαλλόμενης απόφασης, δέχθηκε ως αποδειχθέντα, τα ακόλουθα: "Η ενάγουσα από το έτος ....  συνδέθηκε ερωτικά με τον εναγόμενο, η δε ερωτική τους σχέση τους οδήγησε στις ..... 2006 στη σύναψη μνηστείας και στη μετέπειτα συμφωνία περί τελέσεως γάμου στις .....2007. Από τη μεταξύ των διαδίκων σαρκική επαφή η ενάγουσα κατέστη έγκυος, γεγονός που πληροφορήθηκε περί τα τέλη ... του έτους 2006 και το ανακοίνωσε αμέσως στον εναγόμενο που αντιμετώπισε την είδηση με χαρά ενόψει και του ήδη προγραμματισμένου και επικείμενου την .... 2007 γάμου τους. Ωστόσο, ο εναγόμενος, παραμονές του γάμου του με την ενάγουσα και ενώ η ίδια τελούσε ήδη σε κατάσταση εγκυμοσύνης διέλυσε την ...... 2006 τη μνηστεία τους, χωρίς σπουδαίο λόγο και την εγκατέλειψε έγκυο. Έκτοτε, ουδέποτε επικοινώνησε μαζί της, ούτε και ενδιαφέρθηκε για την εξέλιξη της εγκυμοσύνης της, ενώ παρά τις επανειλημμένες απόπειρες προσέγγισής του, στις οποίες προέβη η ενάγουσα με σκοπό να τον μεταπείσει και να τελέσουν τελικά τον επικείμενο γάμο τους, χάριν και της ελεύσεως του κοινού τους τέκνου, ο εναγόμενος ήταν ανένδοτος ενώ ο ίδιος απέφευγε συστηματικά να την συναντήσει. Η ενάγουσα στις ... του έτους 2007 γέννησε στο .... ....τέκνο που βαπτίσθηκε ήδη με το όνομα ..., ο δε εναγόμενος μόλις πέντε μήνες από τη γέννηση του τέκνου τους και αφού αξίωσε από την ενάγουσα τη διενέργεια ιατρικών εξετάσεων για τη διακρίβωση της πατρότητας του τέκνου με τη μέθοδο του ελέγχου του γενετικού υλικού, οι οποίες απέδειξαν ότι ο ίδιος ήταν πράγματι πατέρας αυτού, το αναγνώρισε εκουσίως δια της υπ' αριθ. .../... 2007 Πράξεως Εκούσιας Αναγνώρισης Εξωγάμου Τέκνου της Συμβολαιογράφου …………... Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι η ενάγουσα, η οποία είχε γεννηθεί το έτος ..., δεν διαθέτει οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο στο όνομά της, πριν δε από την εγκυμοσύνη της εργαζόταν, κατά το χρονικό διάστημα από Απρίλιο έως και τον Οκτώβριο κάθε έτους, με πλήρες ωράριο, ως εποχιακή υπάλληλος και, ειδικότερα, ως ... όπου κατοικεί μόνιμα, από την εργασία της δε αυτή αποκόμιζε καθαρές μηνιαίες αποδοχές ύψους 1.100 ευρώ περίπου, συμπεριλαμβανομένων των δώρων εορτών και του επιδόματος αδείας. Συνεπεία δε της εποχιακής φύσεως του ως άνω επαγγέλματος της ενάγουσας και του τόπου κατοικίας της ......, κατά τους λοιπούς μήνες δεν εργαζόταν και ελάμβανε επίδομα από τον ΟΑΕΔ, ύψους 330 ευρώ περίπου, μηνιαίως. Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι κατά το χρονικό διάστημα που ο εναγόμενος εγκατέλειψε την ενάγουσα έγκυο, ήτοι από .......έως και την .... η τελευταία δεν εργαζόταν και επιδοτήθηκε για το χρονικό αυτό διάστημα από τον ΟΑΕΔ με το μηνιαίο ποσό των 329,25 ευρώ. Λόγω δε της εγκυμοσύνης της η ενάγουσα μετά την .... και έως την ..... δεν μπόρεσε να εργασθεί ενώ επίσης δεν μπόρεσε να εργασθεί και από τον τοκετό και έως τουλάχιστον τα μέσα ... 2007, δηλαδή για χρονικό διάστημα σαράντα ημερών μετά τον τοκετό του τέκνου των διαδίκων. Ο εναγόμενος γνώριζε την εγκυμοσύνη της ενάγουσας από τους πρώτους μήνες της, αφού η ίδια το ανακοίνωσε σε αυτόν, όταν διαπίστωσε το γεγονός, ενώ επίσης γνώριζε ότι η εγκυμοσύνη αυτή προερχόταν από την σαρκική του με την ενάγουσα συνάφεια. Επίσης ο εναγόμενος γνώριζε ότι κατά το χρονικό διάστημα από ... έως .... η ενάγουσα ελάμβανε μόνο το επίδομα από τον ΟΑΕΔ ύψους 330 ευρώ μηνιαίως περίπου, καθώς και ότι, ειδικά, από .... έως ....  αδυνατούσε πλήρως να εργασθεί με αποτέλεσμα, για το ως άνω χρονικό διάστημα να βρίσκεται σε απορία και να έχει οικονομική ανάγκη για τη συντήρησή της, λόγω της αδυναμίας της, από την εγκυμοσύνη και τον επακολουθήσαντα τοκετό, να εργασθεί και να φροντίσει για τον εαυτό της. Σημειώνεται δε ότι ο εναγόμενος γνώριζε ότι η ενάγουσα ήταν σε κατάσταση πλήρους απορίας και οικονομικής εξαθλίωσης καθόσον κατά τη διάρκεια της μνηστείας τους είχε αξιώσει από την τελευταία να εξοπλίσει αποκλειστικά με δικά της χρήματα, την οικία ιδιοκτησίας του, στην οποία επρόκειτο να διαμείνουν, με αποτέλεσμα η ενάγουσα να έχει εξαντλήσει όλες τις οικονομίες της ετών από την εργασία της, καταβάλλοντας για τον εξοπλισμό της οικίας του εναγομένου με όλα τα απαραίτητα είδη επιπλώσεως, ηλεκτρικών συσκευών και αναγκαίας οικοσκευής, το συνολικό ποσό των 17.415 ευρώ, γεγονός που τελούσε σε πλήρη γνώση του εναγομένου. Εξάλλου, η ενάγουσα κατά το ως άνω χρονικό διάστημα που αδυνατούσε να εργαστεί εξαιτίας της εγκυμοσύνης της και του τοκετού στερήθηκε των αναγκαίων μέσων για τη συντήρησή της, αφού ούτε μπορούσε να φροντίσει μόνη της τον εαυτό της, ούτε και είχε την οικονομική βοήθεια και συμπαράσταση άλλων, δεδομένου ότι ο πατέρας της είναι χαμηλοσυνταξιούχος .... και η μητέρα της δεν εργάζεται και, συνεπώς και αυτοί αδυνατούσαν να συνδράμουν την ενάγουσα, αφού με δυσκολία αντιμετωπίζουν και τις δικές τους βιοποριστικές δαπάνες. Επίσης, ο εναγόμενος γνώριζε ότι η ενάγουσα είχε ανάγκη της ηθικής συμπαράστασής του προς αντιμετώπιση των ηθικών και κοινωνικών προβλημάτων που της δημιούργησε η εξώγαμη εγκυμοσύνη στην μικρή κοινωνία των .…….., όπου διέμενε, καθόσον αυτή βρέθηκε συχνά σε δύσκολη θέση να αντιμετωπίζει τα δυσμενή σχόλια του στενού κοινωνικού περιβάλλοντός της. Παρόλα αυτά ο εναγόμενος, ο οποίος έχει γεννηθεί το έτος ... και, ο οποίος κατά το ως άνω κρίσιμο διάστημα εργαζόταν αλλά και εξακολουθεί να εργάζεται ως ....  απασχολώντας εργατικό προσωπικό αποτελούμενο από τρία (3) περίπου άτομα, διαθέτοντας .... και αποκομίζοντας από την εργασία του τουλάχιστον το ποσό των 1.500 ευρώ μηνιαίως, καίτοι είχε κατά το ως άνω χρονικό διάστημα την οικονομική δυνατότητα, κατά τα ανωτέρω, δε παρέσχε στην ενάγουσα οποιαδήποτε οικονομική βοήθεια, ούτε συμπαραστάθηκε σε αυτή ψυχολογικά, συναισθηματικά και ηθικά, αν και μπορούσε, αλλά την εγκατέλειψε κυριολεκτικά στην τύχη της. Επομένως, ο εναγόμενος τέλεσε σε βάρος της ενάγουσας το αδίκημα της εγκαταλείψεως εγκύου για το οποίο άλλωστε έχει ασκηθεί και ποινική δίωξη εναντίον του. Από την ως άνω παράνομη και υπαίτια πράξη του εναγομένου η ενάγουσα ένοιωσε μεγάλη θλίψη, στεναχώρια και φόβο για τον ενδεχόμενο κίνδυνο που της προκάλεσε, η εγκατάλειψή της από τον εναγόμενο σε μία περίοδο που αδυνατούσε να μεριμνήσει για τον εαυτό της, δηλαδή υπέστη ηθική βλάβη, ενώ προσεβλήθη η προσωπικότητά της λόγω της δυσμενούς αντιμετωπίσεώς της από τον εναγόμενο, αλλά και του γεγονότος ότι, ως καταθέτει η μάρτυρας αποδείξεως, μειώθηκε η εκτίμηση την οποία έχαιρε από τη μικρή κοινωνία των .………. και υποβιβάσθηκε η εκτίμηση αυτή από το γεγονός ότι κατέστη έγκυος από εξώγαμη ερωτική σχέση και εν τέλει γέννησε τέκνο δίχως να βρίσκεται σε γάμο με τον φυσικό πατέρα και ακόμη, δίχως να είναι σε θέση να το αναθρέψει. Η προσβολή αυτή της προσωπικότητάς της είναι παράνομη, όπως προειπώθηκε. 

Ενόψει των ανωτέρω, πρέπει να επιδικασθεί στη ενάγουσα για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης που υπέστη ανάλογη χρηματική ικανοποίηση, η οποία, ενόψει της έκτασης της προσβολής, της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης των μερών, του τρόπου που έλαβε χώρα η προσβολή, της υπαιτιότητας του εναγομένου (δόλος), της έλλειψης οικείου πταίσματος εκ μέρους της ενάγουσας, καθώς και όλων γενικά των συνθηκών, ανέρχεται, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, στο εύλογο ποσό των 20.000 ευρώ…."  





Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια 
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/