Περίληψη: Άδεια γάμου Αφγανού
αιτούντος άσυλο, που δεν μπορεί να προσκομίσει δικαιολογητικά από τη χώρα καταγωγής
του. Υποκατάσταση δικαιολογητικών με απλές υπεύθυνες δηλώσεις. Ευθεία εφαρμογή
αρ. 8,12 ΕΣΔΑ και αρ. 7, 9 Χάρτη Θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ. Στάθμιση
ανάμεσα στην ασφάλεια οικογενειακού δικαίου και ελευθερία σύναψης οικογενειακών
σχέσεων. Προστασία πυρήνα του δικαιώματος γάμου. Έμμεσο υποκείμενο των
δικαιωμάτων αυτών ο Έλληνας σύζυγος και τα ανήλικα τέκνα.
Παρατίθεται κατωτέρω απόσπασμα της υπ.αρ.
390/2013 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Κω, δημοσιευμένης στην Τράπεζα
Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.
…» I. Σύμφωνα
με το άρθρο 9 παρ. 1 εδ. β του Συντάγματος, η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του
ατόμου είναι απαραβίαστη, ενώ κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 21 παρ.1 του
Συντάγματος, η οικογένεια ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους
καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία
του Κράτους, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 25 παρ.1 και 2 του Συντάγματος τα
δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η
αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα
κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική
άσκηση τους, ενώ οι κάθε είδους περιορισμοί, που μπορούν κατά το Σύνταγμα να
επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά, πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το
Σύνταγμα, είτε από το νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται
την αρχή της αναλογικότητας. Η αναγνώριση δε και η προστασία των θεμελιωδών και
απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου από την Πολιτεία αποβλέπει στην
πραγμάτωση της κοινωνικής προόδου μέσα σε ελευθερία και δικαιοσύνη. Περαιτέρω,
σύμφωνα με τα άρθρα δ παρ. Ι της ΕΣΔΑ και 7 του Χάρτη των Θεμελιωδών
Δικαιωμάτων της Ε.Ε. παν πρόσωπο δικαιούται εις το σεβασμό της ιδιωτικής και
οικογενειακής ζωής του, της κατοικίας του και της αλληλογραφίας του, ενώ
σύμφωνα με τα άρθρα 12 της ΕΣΔΑ και 9 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της
Ε.Ε. του με τη συμπλήρωση της ηλικίας γάμου ο άνδρας και η γυναίκα έχουν το
δικαίωμα να συνάπτουν γάμο και να δημιουργούν οικογένεια συμφώνως προς τους
διέποντας το δικαίωμα τούτο εθνικούς νόμους. Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 18
του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., το δικαίωμα ασύλου διασφαλίζεται
τηρουμένων των κανόνων της Σύμβασης της Γενεύης της 28ης Ιουλίου 1951 και του
Πρωτοκόλλου της 31ης Ιανουαρίου 1967 περί του καθεστώτος των προσφύγων και
σύμφωνα με τη Συνθήκη για την Ε.Ε. και τη ΣΛΕΕ.
II. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου
2 περ. β. και δ του π.δ. 114/2010, «αίτηση παροχής διεθνούς προστασίας» ή
«αίτηση ασύλου» ή «αίτηση» είναι η αίτηση παροχής προστασίας από το ελληνικό
κράτος που υποβάλλει αλλοδαπός ή ανιθαγενής, με την οποία ζητεί την αναγνώριση
στο πρόσωπο του της ιδιότητας του πρόσφυγα σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης ή
τη χορήγηση καθεστώτος επικουρικής προστασίας. Κάθε αίτηση διεθνούς προστασίας
τεκμαίρεται ότι είναι αίτηση ασύλου, εκτός εάν ο αιτών ζητεί ρητώς να του
παρασχεθεί άλλη μορφή προστασίας, η οποία είναι δυνατόν να ζητηθεί αυτοτελώς. Η
αίτηση διεθνούς προστασίας μπορεί να περιλαμβάνει και τα μέλη της οικογενείας
του αιτούντος που βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια. Εξάλλου, «αιτών διεθνή
προστασία» ή «αιτών άσυλο» ή «αιτών» είναι ο αλλοδαπός ή ανιθαγενής, ο οποίος
δηλώνει προφορικώς ή εγγράφως ενώπιον οποιασδήποτε ελληνικής αρχής στα σημεία
εισόδου στην ελληνική επικράτεια ή εντός αυτής ότι ζητεί άσυλο ή επικουρική
προστασία στη χώρα μας ή με οποιονδήποτε τρόπο ζητεί να μην απελαθεί σε κάποια
χώρα εκ φόβου δίωξης λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητος, κοινωνικής τάξης ή
πολιτικών πεποιθήσεων σύμφωνα με την ως άνω Σύμβαση της Γενεύης ή επειδή
κινδυνεύει να υποστεί σοβαρή βλάβη σύμφωνα με το άρθρο 15 του π.δ.96/2008 (Α'
152) και επί του αιτήματος του οποίου δεν έχει ληφθεί ακόμη τελεσίδικη απόφαση.
Επίσης, ως αιτών διεθνή προστασία θεωρείται και ο αλλοδαπός, ο οποίος
εισέρχεται στη χώρα μας κατ' εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 343/2003 του
Συμβουλίου για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του
κράτους μέλους, που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης ασύλου που
υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας (Ε 050/ 25.02.2003). Αν ο
αιτών απευθυνθεί σε μη αρμόδια αρχή, αυτή υποχρεούται να τον παραπέμψει αμέσως
στην κατά περίπτωση αρμόδια αρχή παραλαβής με τον προσφορότερο τρόπο. Σύμφωνα
με τη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 1 και 3 του αυτού ως άνω π.δ., οι αιτούντες
επιτρέπεται να παραμένουν στη Χώρα μέχρι την ολοκλήρωση της διοικητικής
διαδικασίας εξέτασης της αίτησης και δεν απομακρύνονται με οποιοδήποτε τρόπο,
πλην όμως το δικαίωμα παραμονής του αιτούντος στη Χώρα, σύμφωνα με την παρ. 1,
δεν θεμελιώνει δικαίωμα για χορήγηση άδειας διαμονής. Κατά τα οριζόμενα στη
διάταξη του άρθρου 9 παρ. 1 περ. β του ως άνω π.δ., οι αιτούντες υποχρεούνται
να συνεργάζονται με τις αρμόδιες αρχές στο μέτρο που αυτό είναι αναγκαίο για τη
διεκπεραίωση της αίτησης τους και ειδικότερα, σε κάθε περίπτωση, οι αιτούντες
υποχρεούνται μεταξύ άλλων να παραδίδουν το ταξιδιωτικό έγγραφο ή οποιοδήποτε
άλλο έγγραφο που έχουν στην κατοχή τους και σχετίζεται με την εξέταση της
αίτησης και των στοιχείων που πιστοποιούν την ταυτότητα του ιδίου και των μελών
της οικογένειας του, τη χώρα προέλευσης και το τόπο καταγωγής του, καθώς και
την οικογενειακή του κατάσταση. Η αναγνώριση της ιδιότητας του δικαιούχου
διεθνούς προστασίας δεν προϋποθέτει απαραιτήτως την υποβολή τυπικών
αποδεικτικών στοιχείων. Στις περιπτώσεις δε που παραδοθούν τα ανωτέρω έγγραφα
συντάσσεται πρακτικό παράδοσης-παραλαβής. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 6
παρ.1 εδ. α και β του π.δ.220/2007, οι αιτούντες μπορούν να κυκλοφορούν
ελεύθερα στην επικράτεια ή στην περιοχή που τους ορίζει η Κεντρική Αρχή και να
επιλέγουν τον τόπο διαμονής τους, ενώ η οριζόμενη περιοχή δεν μπορεί να θίγει
την ιδιωτική ζωή των αιτούντων και πρέπει να παρέχει σε αυτούς τη δυνατότητα
άσκησης όλων των δικαιωμάτων που προβλέπονται στο παρόν διάταγμα, κατά δε τη
διάταξη του άρθρου 7 του ως άνω π.δ.,1 οι αρμόδιες αρχές κατά την παρεχόμενη
στον αιτούντα στέγαση λαμβάνουν, στο μέτρο του δυνατού, τα κατάλληλα μέτρα για
τη διατήρηση της ενότητας της οικογένειας του, που βρίσκεται στη χώρα, εφόσον
συναινεί προς τούτο και ο ίδιος.
III. Σύμφωνα με τη διάταξη του
άρθρου 8 παρ. 1 του Ν. 1599/1986, γεγονότα ή στοιχεία που δεν αποδεικνύονται με
το δελτίο ταυτότητας ή τα αντίστοιχα έγγραφα της διάταξης του άρθρου 6 του
αυτού ως άνω Νόμου, μπορεί να αποδεικνύονται ενώπιον κάθε αρχής ή υπηρεσίας του
δημόσιου τομέα με υπεύθυνη δήλωση του ενδιαφερομένου. Κατά δε τη διάταξη του
άρθρου 6 του αυτού ως άνω Ν. 1599/1986, η ταυτότητα των ελλήνων πολιτών έναντι
πάντων αποδεικνύεται από τα δελτία ταυτότητας που εκδίδονται σύμφωνα με τις
διατάξεις του νόμου αυτού ή από τα δελτία ταυτότητας που εκδόθηκαν κατά τις
διατάξεις του ν.δ. 127/1969, έως ότου αντικατασταθούν σύμφωνα με τις διατάξεις
του νόμου αυτού ή από το διαβατήριο για του Έλληνες της αλλοδαπής. Κατ'
εξαίρεση των διατάξεων του εδαφίου α' της παραγράφου 1, αντί του δελτίου
ταυτότητας ο ενδιαφερόμενος μπορεί να επιδεικνύει την προσωρινή βεβαίωση των
αρμόδιων αρχών της παραγράφου 2 του άρθρου 1 ότι έχει καταθέσει τα
δικαιολογητικά για την έκδοση δελτίου ταυτότητας. Στη βεβαίωση δε αυτή πρέπει
να περιλαμβάνονται όλα τα στοιχεία ταυτότητας, που ορίζονται στη διάταξη του
άρθρου 3. Η δε ταυτότητα των αλλοδαπών αποδεικνύεται είτε από το διαβατήριο
τους ή άλλο έγγραφο, βάσει του οποίου επιτρέπεται η είσοδος τους στη χώρα, είτε
από την άδεια παραμονής τους στην Ελλάδα. Σύμφωνα δε με τη διάταξη του άρθρου 7
παρ. 1 εδ. α του Ν. 1599/1986, η ταυτότητα και τα αντίστοιχα έγγραφα της
διάταξης του άρθρου 6 αποτελούν πλήρη απόδειξη ως προς τα στοιχεία που
αναφέρουν. Τέλος, κατά τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 1παρ.3 περ. δ του
π.δ.391/1982, σε περίπτωση που ο ένας των μελλονύμφων είναι αλλοδαπός, αντί της
υπεύθυνης δήλωσης του Ν. 195/1969, η οποία προβλέπεται σύμφωνα με την περ. γ
της αυτής ως άνω διάταξης μόνο για τους ημεδαπούς, απαιτείται βεβαίωση από την
οικεία Προξενική ή άλλη αρμόδια Αρχή περί του ότι δεν υπάρχει κώλυμα για να
τελέσει γάμο ο ενδιαφερόμενος αλλοδαπός.
IV. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου
4 ΑΚ, ο αλλοδαπός απολαμβάνει τα αστικά δικαιώματα του ημεδαπού, ενώ κατά τη
διάταξη του άρθρου 1350 ΑΚ, για τη σύναψη γάμου απαιτείται συμφωνία των
μελλονύμφων, οι σχετικές δε δηλώσεις γίνονται αυτοπροσώπως και χωρίς αίρεση ή
προθεσμία, ενώ οι μελλόνυμφοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει το δέκατο όγδοο (18°)
έτος της ηλικίας τους. Κατά δε τη διάταξη του άρθρου 1354ΑΚ, η σύναψη γάμου
εμποδίζεται πριν τη λύση ή την αμετάκλητη ακύρωση του ήδη υφιστάμενου γάμου,
ενώ κατά τη διάταξη του άρθρου 1367ΑΚ, ο γάμος τελείται είτε με τη σύγχρονη
δήλωση των μελλονύμφων ότι συμφωνούν σε αυτόν (πολιτικός γάμος), η οποία γίνεται
δημοσίως και πανηγυρικώς ενώπιον δύο μαρτύρων προς το Δήμαρχο του τόπου, όπου
τελείται ο γάμος ή προς το νόμιμο αναπληρωτή του, που είναι υποχρεωμένοι να
συντάξουν αμέσως σχετική πράξη, είτε με την ιερολογία αυτού (γάμου) από ιερέα
της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας ή από λειτουργό άλλου δόγματος ή
θρησκεύματος γνωστού στην Ελλάδα, οι όροι δε της ιεροτελεστίας και κάθε θέμα σχετικό
με αυτή διέπονται από το τυπικό και τους κανόνες του δόγματος ή θρησκεύματος,
σύμφωνα με το οποίο γίνεται η ιεροτελεστία, εφόσον δεν είναι αντίθετοι προς τη
δημόσια τάξη, ο δε θρησκευτικός λειτουργός είναι υποχρεωμένος να συντάξει
αμέσως σχετική πράξη. Περαιτέρω, σύμφωνα
με τη διάταξη του άρθρου 1368 ΑΚ, για να τελεσθεί ο γάμος, είτε ως πολιτικός
είτε με ιερολογία της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας, απαιτείται άδεια του
Δημάρχου της τελευταίας κατοικίας εκάστου των προσώπων, τα οποία πρόκειται να
παντρευτούν. Σε περίπτωση ωστόσο που ο αρμόδιος για την έκδοση της άδειας
αρνείται να τη χορηγήσει, αποφασίζει αμετακλήτως το αρμόδιο μονομελές
πρωτοδικείο, το οποίο δικάζει κατά την εκούσια δικαιοδοσία (αρθ. 739 επ.
ΚΠολΔ). Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 1369 ΑΚ, πριν από την τέλεση
του γάμου, με όποιον τύπο και αν πρόκειται να τελεσθεί αυτός, πρέπει να
γνωστοποιούνται με τοιχοκόλληση σχετικής αγγελίας στο δημοτικό κατάστημα της
κατοικίας ενός εκάστου εξ αυτών, που πρόκειται να νυμφευθούν, το ονοματεπώνυμο
τους, το επάγγελμα τους, το όνομα των γονέων τους και ο τόπος όπου γεννήθηκαν,
όπου κατοικούσαν τελευταίως και όπου πρόκειται να τελεσθεί ο γάμος, ο οποίος,
αν δεν τελεσθεί εντός έξι (6) μηνών από τη σχετική γνωστοποίηση, η τελευταία
πρέπει να επαναληφθεί. Όταν δε τα πρόσωπα, τα οποία πρόκειται να παντρευτούν,
κατοικούν σε μεγάλη πόλη, η γνωστοποίηση γίνεται με δημοσίευση σε ημερήσια
εφημερίδα του τόπου κατοικίας, ενώ κατά τη διάταξη του άρθρου 1370 ΑΚ, η άδεια
γάμου δίνεται υποχρεωτικώς, αφού πρώτα ερευνηθεί αν συντρέχουν οι νόμιμοι όροι
για τον τελεσθησόμενο γάμο και εάν έλαβε χώρα η οικεία γνωστοποίηση, η οποία
δύναται να παραλειφθεί, εφόσον συντρέχουν σπουδαίοι λόγοι. Τέλος, κατά τα
οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 798 ΚΠολΔ, όταν ζητείται κατά νόμο να χορηγηθεί
άδεια προς ενέργεια πράξης άλλης από εκείνες που αναφέρονται στις διατάξεις των
άρθρων 792 και 797 ΚΠολΔ, αρμόδιο είναι το δικαστήριο της κατοικίας και, αν δεν
υπάρχει κατοικία, της διαμονής του αιτούντος. Στην προκείμενη περίπτωση, ο
αιτών ζητεί με την υπό κρίση αίτηση του τη χορήγηση από το παρόν Δικαστήριο
άδειας για τη σύναψη πολιτικού γάμου μετά της ………………......, κατοίκου Λέρου, με
την οποία έχει ήδη αποκτήσει δύο(2) ανήλικα τέκνα, που έχει αναγνωρίσει
εκουσίως με συμβολαιογραφική πράξη.
….Στην προκείμενη περίπτωση, από την
εκτίμηση της ένορκης κατάθεσης της μάρτυρος και συντρόφου του αιτούντος, η
οποία εξετάστηκε νομίμως επ' ακροατηρίω, όπως η κατάθεση αυτής περιέχεται στα
ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης του παρόντος
Δικαστηρίου, καθώς και από το σύνολο των νομίμως προσκομιζόμενων με επίκληση
από τον αιτούντα εγγράφων, τα οποία χρησιμεύουν είτε προς άμεση ή έμμεση
απόδειξη, είτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, αποδεικνύονται τα ακόλουθα
πραγματικά περιστατικά: ο αιτών, αφγανός υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε στις ………………
στην πόλη Μπαλκ του Αφγανιστάν, κάτοχος του υπ' αριθμόν ..../1-12-2012 δελτίου
αιτήσαντος άσυλο αλλοδαπού, το οποίο ισχύει έως την 1-06-2013, κατοικεί ήδη από
το έτος 2009 στη Λέρο και συμβιώνει μετά της ............., Ελληνίδας υπηκόου,
κατοίκου Λέρου, έχουν δε αποκτήσει δύο(2) αβάπτιστα εισέτι τέκνα, ένα κορίτσι,
το οποίο γεννήθηκε στην Αθήνα στις ……………..και ένα αγόρι, το οποίο γεννήθηκε στη
Λέρο στις ………………., αμφότερα δε τα ανωτέρω τέκνα έχουν την ελληνική ιθαγένεια,
κατοικούν μαζί με τους γονείς τους στη Λέρο και έχει αναγνωρίσει εκουσίως ο
αιτών δυνάμει των υπ' αριθμούς …/3-08-2010 και …/4-05-2011 συμβολαιογραφικών
πράξεων αναγνώρισης τέκνου των Συμβολαιογράφων Λέρου ... και ... αντιστοίχως.
Περαιτέρω, ο αιτών υπέβαλε προς το Δήμο Λέρου την από 13-05-2011 αίτηση του για
χορήγηση άδειας πολιτικού γάμου μετά της ..., Ελληνίδας υπηκόου και μητέρας των
ως άνω ανηλίκων τέκνων, πλην όμως το τμήμα Αστικής και Δημοτικής Κατάστασης του
Ληξιαρχείου του Δήμου Λέρου δυνάμει του υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου 1632/20-05-2011
απαντητικού εγγράφου του απέρριψε το αίτημα του αιτούντος για χορήγηση άδειας
πολιτικού γάμου με την αιτιολογία ότι α) το προσκομισθέν από τον αιτούντα υπ'
αριθμόν .... έγγραφο του Διοικητή της πόλης Μπαλκ του Αφγανιστάν, από το οποίο
προκύπτει μεταξύ άλλων ότι είναι άγαμος, δεν φέρει επικύρωση (ως προς το γνήσιο
της υπογραφής του αρμόδιου για την έκδοση του εγγράφου υπαλλήλου) από ελληνική
προξενική αρχή ή από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών και β) δεν προσκομίστηκε
βεβαίωση από την οικεία Προξενική Αρχή ή άλλη αρμόδια αρχή περί του ότι δεν
υπάρχει κώλυμα τέλεσης γάμου από τον αιτούντα στην Ελλάδα. Όπως αποδεικνύεται
από τη μελέτη της νομίμως προσκομιζόμενης με επίκληση από τον αιτούντα υπ'
αριθμόν 78/9-03-2009 γνωμοδότησης προκύπτει ότι το Νομικό Συμβούλιο του
Κράτους, σε ερώτημα που του υποβλήθηκε σχετικά με το εάν αλλοδαπός, που υπέβαλε
αίτηση παροχής ασύλου, μπορεί να προσκομίσει υπεύθυνη δήλωση περί μη συνδρομής
κωλύματος γάμου, προκειμένου να τελέσει πολιτικό γάμο, γνωμοδοτεί ότι
προκειμένου ο αλλοδαπός, που υπέβαλε αίτηση για παροχή ασύλου, να τελέσει
πολιτικό γάμο στη χώρα μας και να του χορηγηθεί άδεια γάμου, πρέπει, κατ' άρθρο
1 παρ. 3 περ. δ του π.δ. 391/1982, να προσκομίσει βεβαίωση της οικείας
Προξενικής ή άλλης αρμόδιας αρχής περί μη συνδρομής σχετικού κωλύματος και ότι
δεν είναι δυνατό να υποκατασταθεί η βεβαίωση αυτή δια της υποβολής αντίστοιχου
περιεχομένου υπεύθυνης δήλωσης, όπως ισχύει για τους ημεδαπούς, διότι σύμφωνα
με τη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 3 του π.δ. 220/2007, το δελτίο του αιτήσαντος
πολιτικό άσυλο (ροζ κάρτα) δεν πιστοποιεί την ταυτότητά του και η υπεύθυνη
δήλωση είναι συνυφασμένη με την παράθεση βεβαίων προσδιοριστικών στοιχείων της
ταυτότητας του δηλούντος. Επιπλέον, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους αιτιολογεί
τη διαφορετική αντιμετώπιση - αναφορικώς με το ως άνω ζήτημα - των αλλοδαπών,
που έχουν υποβάλει αίτηση για παροχή ασύλου από τους ημεδαπούς, αναφέροντας ότι
τόσο από τη Σύμβαση της Γενεύης, όσο και από το συναφές Πρωτόκολλο της Νέας
Υόρκης (κυρωτικό ν.δ. 3989/1959 και α.ν. 389/1968) ρυθμίζονται περιοριστικώς τα
δικαιώματα των προσφύγων, διαρκούσης της διαδικασίας εξέτασης της σχετικής
αίτησης, κατ' εξίσωση προς τα αντίστοιχα των ημεδαπών και ότι μεταξύ των
δικαιωμάτων αυτών δεν περιλαμβάνονται και εκείνα που συνάπτονται με την
καθίδρυση έγγαμης σχέσης (πρβλ. ΜΠρΑθ 3581/2010 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Επομένως, από τη
μελέτη της ως άνω γνωμοδότησης του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και της ανωτέρω
εγκυκλίου του Υπουργείου Εσωτερικών δεν προκύπτει ότι απαγορεύεται σε κάθε
περίπτωση η χορήγηση άδειας γάμου σε αλλοδαπό, ο οποίος έχει υποβάλει αίτηση
για παροχή ασύλου, αλλά ότι, για να χορηγηθεί η άδεια γάμου, δεν αρκεί υπεύθυνη
δήλωση του αλλοδαπού περί μη ύπαρξης κωλύματος γάμου, αλλά απαιτείται σχετική
βεβαίωση από την οικεία προξενική ή άλλη αρμόδια αρχή. Πλην όμως, αφενός μεν με
τη διάταξη του άρθρου 33 του π.δ. 114/2010 καταργήθηκε η προμνησθείσα διάταξη
του άρθρου 5 του π.δ. 220/2007, αφετέρου δε σύμφωνα με το ωσαύτως νομίμως
προσκομιζόμενο με επίκληση από τον αιτούντα από Αυγούστου 2007 Πόρισμα (αρθ. 4
παρ. 6 Ν. 3094/2003) του Συνηγόρου του Πολίτη αναφορικώς με το δικαίωμα των
πολιτικών προσφύγων για σύναψη γάμου σαφώς συνάγεται μεταξύ άλλων ότι, καίτοι η
νομιμότητα της παραμονής του αλλοδαπού δεν αποτελεί όρο της σύναψης γάμου και
παρά το γεγονός ότι το πιστοποιητικό αγαμίας απαιτείται κατά νόμο για την
έκδοση άδειας γάμου, ωστόσο, τούτο είναι αδύνατο να προσκομιστεί από πρόσωπα,
τα οποία έχουν κατά τεκμήριο διαρρήξει τις σχέσεις τους με το κράτος της
ιθαγένειας τους. Συνεπώς, για το εν λόγω
ζήτημα απαιτείται στάθμιση ανάμεσα στην ασφάλεια του οικογενειακού δικαίου και
στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των προσφύγων και με παραπομπή στην
επιλογή, στην οποία η ίδια η ελληνική πολιτεία έχει ήδη προβεί από το έτος 1982
(ορ. την υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου 94798/15-11-1982 οδηγία του Υπουργείου
Εσωτερικών, Διεύθυνση Ιθαγένειας για την αντιμετώπιση θεμάτων που προκύπτουν
λόγω καθιέρωσης του πολιτικού γάμου προκειμένου περί ομογενών εκδιωχθέντων από
τις χώρες ιθαγένειας τους), εκτιμάται ότι, όλως εξαιρετικώς, στις περιπτώσεις
των αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων ή των αιτούντων άσυλο θα πρέπει να
απαιτείται και να αρκεί η υποβολή υπεύθυνης δήλωσης περί ανυπαρξίας κωλυμάτων
γάμου, όπως τούτο προβλέπεται κατά νόμο για τους ημεδαπούς. Ως εκ τούτου, η
απαίτηση εκ μέρους των διοικητικών αρχών και υπηρεσιών της Χώρας για την
προσκόμιση πιστοποιητικού αγαμίας από την οικεία προξενική ή έτερη αρμόδια αρχή
του κράτους της ιθαγένειας του αλλοδαπού περί ανυπαρξίας κωλύματος τέλεσης
γάμου, καίτοι επιβάλλεται κατά νόμο, πρέπει ωστόσο να υποχωρεί σε κάθε
περίπτωση που η προσκόμιση του οικείου πιστοποιητικού καθίσταται ανέφικτη, όπως
στην περίπτωση των πολιτικών προσφύγων και των εξομοιούμενων προς αυτούς
αιτούντων άσυλο, των οποίων οι σχέσεις με το κράτος της ιθαγένειας τους έχουν
κατά τεκμήριο πάντα διαρραγεί ανεπανόρθωτα. Στην περίπτωση δε αυτή πρέπει η
ελληνική πολιτεία μέσω των οργάνων της (δημόσιων και διοικητικών αρχών και
υπηρεσιών) να επιδείξει όχι απλώς ανοχή, αλλά ιδίως ευελιξία και ευρύτητα
«πνεύματος» και επιλογών, πρέπει δε να υπερισχύει έναντι της ασφάλειας του
ελληνικού οικογενειακού δικαίου, το οποίο προστατεύεται τόσο αστικώς (ακύρωση
γάμου κατ' άρθρα 1372 επ. ΑΚ), όσο και ποινικώς (αρθ.356 ΠΚ ως ποινική κύρωση
της διγαμίας), η υποχρέωση του Κράτους περί προστασίας των θεμελιωδών
δικαιωμάτων των προσφύγων, οι οποίοι πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να
εισφέρουν, αντί του ως άνω πιστοποιητικού αγαμίας, το οποίο αδυνατούν
πραγματικά να προσκομίσουν, μία απλή υπεύθυνη δήλωση περί ανυπαρξίας στο
πρόσωπο τους οιουδήποτε κωλύματος γάμου, προκειμένου να μην παρακωλύεται για
αυτούς οριστικώς η δυνατότητα τέλεσης γάμου και δημιουργίας οικογένειας στη
Χώρα μας.
Εν προκειμένω, όπως αποδεικνύεται, ο
αιτών, κάτοχος του προρρηθέντος δελτίου αιτήσαντος άσυλο, το οποίο αποτελεί
τίτλο νόμιμης παραμονής στη Χώρα, καίτοι η εν λόγω νομιμότητα έχει προσωρινό
χαρακτήρα, επικαλείται και προσκομίζει μεν όλα τα έγγραφα, τα οποία απαιτούνται
σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1 παρ. 3 του π.δ. 391/1982, προκειμένου να του
χορηγηθεί άδεια γάμου και ειδικότερα: 1) το υπ' αριθμόν ... πιστοποιητικό (ταυτότητα)
σε επικυρωμένο αντίγραφο και σε επίσημη μετάφραση στην ελληνική γλώσσα, το
οποίο είναι αντίστοιχο του δελτίου αστυνομικής ταυτότητας της Ελλάδας και το
οποίο έχει εκδοθεί και υπογραφεί από το Γενικό Διοικητή της πόλης Μπαλκ του
Αφγανιστάν, όπου βεβαιώνεται μεταξύ άλλων και ότι ο αιτών είναι άγαμος, 2) την
από 15-06-2011 υπεύθυνη δήλωση ενώπιον του Δήμου Λέρου μεταξύ άλλων και περί μη
ύπαρξης κωλυμάτων στο πρόσωπο του προς σύναψη γάμου του, η οποία έχει συνταχθεί
στην ελληνική γλώσσα και η οποία συνοδεύεται από τη με ημερομηνία 13-05-2011
υπεύθυνη δήλωση ενώπιον του αυτού ως άνω Δήμου Λέρου περί αδυναμίας προσκόμισης
από αυτόν έτερου εγγράφου περί αγαμίας του από τις αρχές της χώρας ιθαγένειας
του (Αφγανιστάν), πλην του υπό στοιχεία 1) εγγράφου (υπ' αριθμόν ...
πιστοποιητικό), καθόσον δεν υφίσταται ελληνική πρεσβεία ή ελληνική προξενική
αρχή στο Αφγανιστάν και το αντίστροφο, είναι δε πρόδηλη και πασίγνωστη (αρθ.
336 παρ. 1 ΚΠολΔ) η διάρρηξη των σχέσεων του αιτούντος με το εν λόγω κράτος της
ιθαγένειας του και η αδυναμία επικοινωνίας του με αυτό, με αποτέλεσμα την
αδυναμία προσκόμισης από αυτόν του απαιτούμενου κατά νόμο πιστοποιητικού
αγαμίας, καθώς και 3) αντίτυπο του υπ' αριθμόν ....../........-2013 (σελ. 36)
φύλλου της ημερήσιας εφημερίδας της πόλης των Αθηνών «Η ΑΥΓΗ», όπου έγινε η
ανακοίνωση του τελεσθησόμενου γάμου του αιτούντος με τη ………....., κάτοικο
Λέρου. Με βάση τα ανωτέρω πραγματικά περιστατικά αποδεικνύεται ότι ο αιτών
προσκομίζει με επίκληση όλα τα κατά νόμο απαιτούμενα έγγραφα, μόνη δε η έλλειψη
του πιστοποιητικού αγαμίας δεν είναι ικανή να παρεμποδίσει τη χορήγηση σε αυτόν
άδειας τέλεσης πολιτικού γάμου μετά της συντρόφου του και μητέρας των δύο (2)
ανηλίκων τέκνων τους, τα οποία έχει ήδη αναγνωρίσει εκουσίως, δεδομένου ότι με
βάση και τις προεκτεθείσες σκέψεις είναι εφικτό το εν λόγω πιστοποιητικό να
υποκατασταθεί in concreto από μία απλή υπεύθυνη δήλωση πολλώ δε μάλλον όταν στο
νομίμως προσκομιζόμενο με επίκληση από τον αιτούντα και δη με συνημμένη την
επίσημη αυτού μετάφραση αντίγραφο πιστοποιητικού του Γενικού Διοικητή της πόλης
Μπαλκ του Αφγανιστάν αναγράφεται μεταξύ άλλων και ότι ο αιτών είναι άγαμος. Σε
αντίθετη περίπτωση, η ανελαστική εμμονή του Κράτους στην προσκόμιση από τον
αιτούντα πιστοποιητικού αγαμίας θα αποτελούσε κατάφορη αδικία όχι μόνο για τον
ίδιο, αλλά και για τη σύντροφο και τα τέκνα τους, αφού θα παρακωλυόταν ούτω η
τυπική νομιμοποίηση της ήδη δημιουργηθείσας επί της ουσίας μεταξύ τους
οικογενειακής σχέσης και θα καθιστούσε προβληματική τη διατήρηση αυτής σε όλες
τις εκφάνσεις της προσωπικής, κοινωνικής και επαγγελματικής τους ζωής. Ως εκ τούτου, ο Δήμος Λέρου κακώς αρνήθηκε
τη χορήγηση στον αιτούντα άδειας τέλεσης πολιτικού γάμου με τη ..............,
κάτοικο Λέρου, καθόσον, σύμφωνα και με τα προεκτεθέντα, συντρέχουν in concreto
στο πρόσωπο του αιτούντος οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη χορήγηση της σχετικής
άδειας. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή
και ως ουσιαστικώς βάσιμη και να χορηγηθεί στον αιτούντα η άδεια τέλεσης
πολιτικού γάμου κατά τα οριζόμενα ειδικότερα στο διατακτικό της παρούσας…
Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/