Σάββατο 20 Απριλίου 2013

Διαζύγιο και χρόνος διάστασης


Σύμφωνα με το άρθρο 1439 παρ. 3 του Αστικού Κώδικα (όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 14 Ν. 3719/21-11-08), εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά το πρόσωπο του ενάγοντα. 
Σύμφωνα με το νόμο η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζε­ται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων.

Σύμφωνα με τη νομολογία, ως διάσταση, κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, νοείται η φυσική και ψυχική απομάκρυνση μεταξύ των συζύγων, με την πρόθεση τουλάχιστον του ενός εξ αυτών να μην έχουν πλέον κοινωνία βίου. Τη συμπλήρωση του ως άνω χρόνου δεν εμποδίζουν οι μικρές διακοπές της διαστάσεως, που γίνονται προς επίτευξη της αποκαταστάσεως των σχέσεων των συζύγων, παρά το ότι στην περίπτωση αυτή ελλείπει η πρόθεση διακοπής της συμβιώσεως. Κατά μείζονα λόγο δεν ελλείπει η διάσταση, όταν παρεμβάλλονται μικρές διακοπές εξ άλλων λόγων (π.χ. κοινωνικών ή χάριν των τέκνων και για την με αυτά επικοινωνία) που δεν αναιρούν τη σταθερή πρόθεση διασπάσεως του συζυγικού δεσμού. Εξάλλου, η διάσταση συνοδεύεται, συνήθως, και από τη διακοπή του να κατοικούν ή να διαμένουν οι σύζυγοι στην ίδια οικία. Ωστόσο, είναι νοητή αυτή (διάσταση), έστω και αν συνεχίζουν εκείνοι να κατοικούν ή να διαμένουν στην ίδια οικία, σε διαφορετικούς βέβαια χώρους της (συνοίκηση υπό ευρεία έννοια), οπότε φαινομενικά μεν προκύπτει έγγαμη συμβίωση, στην ουσία όμως έχει διακοπεί η συμβίωση αυτή (ΟλΑΠ 20/1990 ΝοΒ 1990 1341, ΑΠ 1377/2010 , ΑΠ 1256/2010, ΑΠ 1057/2012, ΝΟΜΟΣ).

Η αγωγή διαζυγίου μπορεί να κατατεθεί και πριν την συμπλήρωση της διετίας, αρκεί την ημέρα συζήτησης της αγωγής να έχουν συμπληρωθεί τα δύο χρόνια διάστασης.
Εφόσον αποδειχθεί η ως άνω διάσταση, τεκμαίρεται αμαχήτως ο κλονισμός και το δικαστήριο χωρεί στη λύση του γάμου.



Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος - Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
https://stefaniasouli.gr/




Τρίτη 16 Απριλίου 2013

Εξαρτημένη μητέρα. Γονική Μέριμνα και επιμέλεια τέκνου



Κυρίες και κύριοι, 
Αγαπητοί φίλοι και φίλες, 


Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι τα ναρκωτικά αποτελούν πλέον ένα από τα σημαντικότερα ιατροκοινωνικά προβλήματα – αν όχι το σημαντικότερο- στο διεθνή και ελληνικό χώρο, γεγονός το οποίο απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση και συμμετοχή όλων των φορέων για την αντιμετώπισή του.
Η πολιτεία οφείλει να παίξει πολλαπλό ρόλο και να λάβει μέριμνα, αφενός για τη δραστηριοποίηση της πρόληψης που στηρίζεται στη σωστή και υπεύθυνη ενημέρωση, αφετέρου δε για τη θεραπευτική αντιμετώπιση και την κοινωνική επανένταξη του χρήστη. Ιδιαίτερη προσπάθεια πρέπει να καταβληθεί από την πλευρά της πολιτείας για τη θεραπευτική αντιμετώπιση και την κοινωνική επανένταξη της εξαρτημένης μητέρας.

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Γαλλία, Ιρλανδία, Μάλτα, Πορτογαλία, Σουηδία, Τσεχία, Ιταλία) υπάρχει έντονο επιστημονικό αλλά και κοινωνικό ενδιαφέρον για το σχεδιασμό της φροντίδας των εξαρτημένων γυναικών στη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και μετά για τη μητέρα και το νεογέννητο.  Στις χώρες αυτές υπάρχουν εξειδικευμένες υπηρεσίες για τις γυναίκες, που ειδικότερα έχουν σαν στόχο τις έγκυες γυναίκες και τις μητέρες, καθώς και όσες ασκούν επαγγέλματα που σχετίζονται με το σεξ. Στο Βέλγιο, Τσεχία, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, οι υπηρεσίες που παρέχονται σε μητέρες εξαρτημένες, αναφέρονται σε μία σειρά θεμάτων όπως: ψυχική υγεία, κατάχρηση ουσιών, επαγγελματική συμβουλευτική , γονεϊκές ικανότητες, λειτουργικότητα στο χώρο του σπιτιού.
Σε  χρήστες εγκύους, παρέχεται ταχεία πρόσβαση σε υπηρεσίες περίθαλψης για τα ναρκωτικά, ενώ η θεραπεία υποκατάστασης και η αποτοξίνωση σπανίως μπορούν να εφαρμοσθούν (Βέλγιο, Γαλλία και Σουηδία).

Οι ποινές φυλάκισης είναι ιδιαίτερα επώδυνες για τις εξαρτημένες μητέρες. Συχνά τα παιδιά των φυλακισμένων – εξαρτημένων μητέρων ανατίθενται σε ανάδοχες οικογένειες, όμως σε αρκετές χώρες (Τσεχία, Ιρλανδία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Σουηδία) αναφέρεται ότι δίδεται βοήθεια στο να στηριχθεί ο συναισθηματικός δεσμός μεταξύ μητέρας και παιδιού. Μία φυλακή στο Βέλγιο διαθέτει ειδική μονάδα για τις εξαρτημένες μητέρες και  τα παιδιά τους έως 2,5 ετών.
Επίσης υπάρχει τουλάχιστον μία φυλακή στην Πορτογαλία με αντίστοιχη μονάδα φιλοξενίας τέκνων έως 4 ετών. Στη Σλοβακία οι εξαρτημένες έγκυες καθώς και όσες έχουν παιδιά έως ενός έτους δεν φυλακίζονται.
Οι πολιτικές αφαίρεσης της επιμέλειας των παιδιών από τις εξαρτημένες μητέρες δεν έχουν ικανοποιητικώς διαμορφωθεί και κωδικοποιηθεί σε νομοθεσίες  στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες.
Στις περισσότερες δομές που υπάρχουν σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση     αποφεύγονται οι επώδυνες νομικές συνέπειες του αποχωρισμού μητέρας – παιδιού που οδηγούν σε ψυχική εξουθένωση και συναισθηματική επιδείνωση της μητέρας.

Είναι γνωστό ότι οι περισσότερες ενεργές χρήστριες αδυνατούν να ανταποκριθούν στο μητρικό ρόλο. Κάποιες από αυτές θα εγκαταλείψουν το νεογέννητο στο Νοσοκομείο (ειδικά όταν αυτό παρουσιάζει προβλήματα υγείας), κάποιες άλλες θα δηλώσουν ότι επιθυμούν τη λύση της υιοθεσίας και η υπόθεση θα πάρει τη δικαστική οδό. Όσες όμως αποφασίσουν να πάρουν το βρέφος, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα στις σχέσεις τους με το παιδί.
Επειδή τις περισσότερες φορές η εξαρτημένη μητέρα είναι χωρίς σύντροφο  (είτε γιατί ο βιολογικός πατέρας του τέκνου είναι άγνωστος σε αυτές, είτε γιατί είναι  και αυτός χρήστης ή φυλακισμένος) καλείται, να αντιμετωπίσει  την φροντίδα και ανατροφή του παιδιού ως μονογονέας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η εξαρτημένη μητέρα αδυνατεί να ανταποκριθεί  στο γονεικό της ρόλο και εάν δεν έχει στήριξη (οικονομική, ψυχολογική) από το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον και συγκεκριμένα από τους γονείς της είναι σχεδόν βέβαιο, ότι με παρέμβαση της πολιτείας , θα απομακρυνθεί το παιδί από αυτήν και εν συνεχεία θα μεταφερθεί σε ίδρυμα και από εκεί σε κάποια ανάδοχη οικογένεια. 

Στην Ελλάδα συνήθως, η Πολιτεία δεν παρεμβαίνει χωρίς σοβαρό λόγο,  για απομάκρυνση του παιδιού από την εξαρτημένη μητέρα . Όταν θα συμβεί αυτό θα έχει προηγηθεί βάσιμη αναφορά - καταγγελία από τρίτο πρόσωπο (συγγενή, γείτονα, φίλο κ.λ.π) για τις συνθήκες διαβίωσης του τέκνου.  

Τα θέματα της επιμέλειας και της γονικής μέριμνας της εξαρτημένης μητέρας ρυθμίζονται στην Ελλάδα με τις κοινές διατάξεις του Οικογενειακού Κώδικα. ( Κεφάλαιο ενδέκατο – Σχέσεις γονέων και τέκνων,  άρθρα 1505 επ του Αστικού Κώδικα.) 
Ο ν. 3459/2006 ( ΦΕΚ Α΄103/25.5.2006 ) με τον οποίο κωδικοποιήθηκε το σύνολο της σχετικής νομοθεσίας για τα ναρκωτικά δεν περιλαμβάνει  ειδικές ρυθμίσεις για τα θέματα αυτά.

Η γονική μέριμνα (καθήκον και δικαίωμα του γονέα) περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του (άρθρο 1510 παρ. 1 ΑΚ).
Η  επιμέλεια του προσώπου του τέκνου, η σπουδαιότερη από τις τρεις λειτουργίες της γονικής μέριμνας, περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του (άρθρο 1518 παρ. 1 ΑΚ) .     

Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1532 και 1533 ΑΚ, αν ο πατέρας ή η μητέρα παραβαίνουν τα καθήκοντα που τους επιβάλλει το λειτούργημά τους για την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου ή τη διοίκηση της περιουσίας του ή αν ασκούν το λειτούργημα αυτό καταχρηστικά ή δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε αυτό, το δικαστήριο μπορεί εφόσον το ζητήσουν ο άλλος γονέας, οι πλησιέστεροι συγγενείς του τέκνου, ο εισαγγελέας ή και αυτεπαγγέλτως, να διατάξει οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο. Το δικαστήριο μπορεί ιδίως να αφαιρέσει από τον ένα γονέα την άσκηση της γονικής μέριμνας ολικά ή μερικά και να την αναθέσει αποκλειστικά στον άλλο ή αν συντρέχουν και στο πρόσωπο αυτού οι προϋποθέσεις της προηγούμενης παραγράφου, να αναθέσει την πραγματική φροντίδα του τέκνου ή, ακόμη, και την επιμέλεια του ολικά ή μερικά σε τρίτον ή και να διορίσει επίτροπο.   

Η αφαίρεση του συνόλου της επιμέλειας του προσώπου και η ανάθεσή της σε τρίτον διατάσσονται από το δικαστήριο όταν τα άλλα μέτρα έμειναν χωρίς αποτέλεσμα  ή κρίνεται ότι δεν επαρκούν για να αποτρέψουν κίνδυνο της σωματικής, πνευματικής ή ψυχικής υγείας του τέκνου. Το δικαστήριο ορίζει την έκταση της γονικής μέριμνας που παραχωρεί στον τρίτο και τους όρους της άσκησής της. Η ανάθεση γίνεται σε κατάλληλη οικογένεια κατά προτίμηση συγγενική (ανάδοχη οικογένεια) και αν αυτό δεν είναι δυνατό σε κατάλληλο ίδρυμα. 

Σύμφωνα με τα ανωτέρω, με σαφήνεια προκύπτει ότι για την αφαίρεση, λόγω κακής άσκησης, της γονικής μέριμνας, ο νόμος θέτει τις εξής προϋποθέσεις διαζευκτικώς (εναλλακτικώς) διατυπωμένες, δηλαδή : 1) παράβαση καθηκόντων που επιβάλλει το λειτούργημα , 2) καταχρηστική άσκηση του λειτουργήματος και 3) αδυναμία ανταπόκρισης σε αυτό. Οι  περιπτώσεις συμπεριφοράς που κρίθηκαν από τη νομολογία ότι συνιστούν κακή άσκηση της γονικής μέριμνας είναι κυρίως ή παραμέληση των ειδικότερων υποχρεώσεων της επιμέλειας, όπως η ένδυση, η μόρφωση, η περίθαλψη του τέκνου, η άσκηση σωματικής βίας, η ανοχή πράξεων κακομεταχείρισης από τρίτα πρόσωπα (συνήθως πατριός, μητριά, ερωτικός σύντροφος).

Η λήψη οποιουδήποτε μέτρου από το δικαστήριο διαπνέεται από την αρχή της προσφορότητας, δηλαδή της καταλληλότητας του μέτρου για την αποτροπή του κινδύνου που δημιουργεί η κακή άσκηση της γονικής μέριμνας, προς την οποία συνάπτεται η αρχή της αναλογικότητας, δηλαδή της αναλογίας του μέτρου προς τον επιδιωκόμενο σκοπό και της ελάχιστης δυνατής επέμβασης στη σχέση γονέων και τέκνου.

Η εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων από το δικαστή γίνεται πάντα σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1511 παρ.2 και 1664 εδ. α΄ του ΑΚ,  σύμφωνα με τις οποίες η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει να αποβλέπει πρωτίστως στο συμφέρον του τέκνου όταν αποφασίζει την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή επιμέλειας ή πραγματικής φροντίδας αυτού σε τρίτο πρόσωπο.  

Προϋπόθεση για την αυτοδίκαιη παύση του λειτουργήματος της γονικής μέριμνας για την εξαρτημένη μητέρα είναι η τελεσίδικη καταδίκη της σε φυλάκιση τουλάχιστον ενός μηνός για αδίκημα που διέπραξε με δόλο κατά της ζωής, της υγείας ή των ηθών του παιδιού της. Τέτοια αδικήματα είναι η απόπειρα ανθρωποκτονίας, η έκθεση, η παράλειψη λύτρωσης από κίνδυνο ζωής, οι σωματικές βλάβες κ.λ.π.

Συνέπεια της έκπτωσης, ως ύψιστης αποδοκιμασίας του νομοθέτη προς το γονέα που εγκλημάτησε εναντίον του ίδιου του παιδιού του, είναι η οριστική και πλήρη αποξένωσή του από το σύνολο του περιεχομένου του λειτουργήματος της γονικής μέριμνας (άρθρο 1537 ΑΚ).  


Τα παρακάτω πραγματικά περιστατικά είναι ενδεικτικά της νομικής πραγματικότητας:  

1) Η Χ. ενεργός χρήστρια, γέννησε, εκτός γάμου, το καλοκαίρι του 2002 ένα αγοράκι υγιέστατο. Το τέκνο αναγνωρίσθηκε συμβολαιογραφικώς από τον σύντροφό της, επίσης χρήστη. Το τέκνο παρέμεινε τους πρώτους μήνες της ζωής του στη Χ. αλλά εν συνεχεία με απόφαση της Εισαγγελέως Ανηλίκων ,λόγω αδυναμίας της μητέρας να ανταποκριθεί στα καθήκοντά της, παραδόθηκε προσωρινά στη φύλαξη και φροντίδα της γιαγιάς από την πατρική γραμμή (είχε προηγηθεί αίτηση της γιαγιάς στην Εισαγγελία Ανηλίκων). Με  εντολή της Εισαγγελέως Ανηλίκων διεξήχθη έρευνα από την αρμόδια κοινωνική υπηρεσία και σχηματίσθηκε φάκελος. Η έρευνα αυτή, σε πρώτο στάδιο, πιστοποίησε την ακαταλληλότητα των φυσικών γονέων και πρότεινε την παράδοση του παιδιού στη γιαγιά. Το τέκνο παρέμεινε για δύο περίπου χρόνια στη γιαγιά, χωρίς κανένα πρόβλημα. Στο χρονικό αυτό διάστημα, η αρμόδια κοινωνική υπηρεσία επικοινωνούσε με τη γιαγιά και ενημέρωνε την  Εισαγγελία Ανηλίκων. Το καλοκαίρι του 2004, το παιδί, εξ’ αιτίας μίας σοβαρής ίωσης, εισήχθη επειγόντως στο Νοσοκομείο,  όπου και νοσηλεύθηκε για αρκετές ημέρες. Η γιαγιά τρομοκρατημένη από τη σοβαρότητα της κατάστασης αλλά και απελπισμένη από τα δικά της προβλήματα υγείας, δήλωσε στους γιατρούς, ότι αδυνατεί να φροντίσει πλέον το παιδί. Η εισαγγελία Ανηλίκων ενημερώθηκε από τους γιατρούς του Νοσοκομείου και από τη γιαγιά και μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής διαδικασίας το παιδί μεταφέρθηκε σε ίδρυμα. Ο πατέρας  και η γιαγιά επισκεπτόντουσαν το παιδί εβδομαδιαίως. Η μητέρα ήταν απούσα.
Ο πατέρας, σε κάποια επίσκεψή του στο ίδρυμα, είχε συναινέσει, εγγράφως,  στο να ανατεθεί το παιδί σε ανάδοχη οικογένεια .
Όταν ανευρέθη ανάδοχη οικογένεια, το ίδρυμα ενημέρωσε τους γονείς.  Αυτοί αποφάσισαν για πρώτη φορά να διεκδικήσουν το παιδί και ξεκίνησαν  θεραπεία υποκατάστασης.      
Με εξώδικο που εστάλη στο ίδρυμα ανακλήθηκε η συναίνεση του πατέρα στην αναδοχή. Το ίδρυμα ενημέρωσε την Εισαγγελία Ανηλίκων και ένα μήνα μετά κοινοποιήθηκε στους γονείς αίτηση ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου, με την οποία η Εισαγγελέας Ανηλίκων ζητούσε από το δικαστήριο να αφαιρεθεί η επιμέλεια από τους γονείς του παιδιού και να ανατεθεί στο ίδρυμα.
Μία εβδομάδα πριν από το δικαστήριο ο πατέρας συνελήφθη δια σωρεία αποφάσεων και φυλακίσθηκε και η μητέρα ξανακύλησε στα ναρκωτικά.   
Το δικαστήριο αποφάσισε την αφαίρεση της επιμέλειας από τους γονείς και την ανάθεσή της στο ίδρυμα. Το παιδί βρίσκεται σε ανάδοχη οικογένεια.


2) Η Ψ. ενεργός χρήστρια και ασκούσα το επάγγελμα της πόρνης, είχε ένα άρρεν τέκνο, γεννημένο εκτός γάμου, 4 ετών. Η Ψ. συζούσε με τον σύντροφό της, μη χρήστη.
Η μητέρα απουσίαζε πολλές ώρες από το σπίτι και το παιδί ήταν στη φύλαξη του συντρόφου. Το παιδί τα Χριστούγεννα του 2000, αποκάλυψε στη γιαγιά του ότι ο σύντροφος της μητέρας του το κακοποιούσε σεξουαλικά. Η γιαγιά κατήγγειλε το περιστατικό στην εισαγγελία ανηλίκων και διενεργήθηκε κατεπείγουσα έρευνα. Το παιδί εξετάσθηκε από ιατροδικαστή και αποδείχτηκε ότι είχε κακοποιηθεί σεξουαλικά, από τον σύντροφο της μητέρας. Ο σύντροφος προφυλακίσθηκε και ο Εισαγγελέας Ανηλίκων ζήτησε και επέτυχε την αφαίρεση της επιμέλειας από την μητέρα. Η επιμέλεια του τέκνου ανατέθηκε στην πνευματική μητέρα (νονά) του τέκνου.

3) Η Κ. ενεργός χρήστρια, είχε ένα τέκνο εκτός γάμου, ηλικίας 7 ετών.
Η κοινωνική υπηρεσία της πόλης όπου διέμενε, είχε απασχοληθεί στο παρελθόν πολλές φορές σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης της Κ. και του τέκνου της. Η κοινωνική υπηρεσία διαβίβασε το φάκελο στην Εισαγγελία Ανηλίκων και ο Εισαγγελέας ζήτησε με αίτησή του από το αρμόδιο Δικαστήριο την αφαίρεση της επιμέλειας του τέκνου από την μητέρα. Οι λόγοι που περιλαμβάνονταν στην αίτηση του Εισαγγελέα ήταν οι λόγοι που ανέφερε το πόρισμα της κοινωνικής έρευνας. Ειδικότερα,
1) Το παιδί, ηλικίας επτά ετών, δεν πήγαινε σχολείο
2) Η μητέρα δεν είχε στην κατοχή της το βιβλιάριο υγείας του παιδιού
3) Το παιδί δεν είχε κάνει τους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς,
4) Το σπίτι όπου διέμενε ήταν παλιό (χωρίς θέρμανση), βρώμικο, γεμάτο κατσαρίδες, κάποια από τα παράθυρα του σπιτιού ήταν σπασμένα και
5) το παιδί έμενε πολλές ώρες μόνο του.     

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ο λόγος που οδηγεί την πολιτεία να επέμβει στη σχέση εξαρτημένης μητέρας και τέκνου δεν είναι η εξάρτησή της από τις ουσίες. Αυτό που κινητοποιεί τις αρμόδιες αρχές είναι εκείνη η συμπεριφορά της, η οποία συνιστά ή κατάφωρη παράβαση των καθηκόντων της που της επιβάλλει το λειτούργημά της ή καταχρηστική άσκηση του λειτουργήματος ή αδυναμία να ανταποκριθεί σε αυτό (υπαίτια ή ανυπαίτια).  

Ο σκοπός του νομοθέτη σε ένα παιδοκεντρικό Οικογενειακό Δίκαιο ήταν, η πολιτεία να επεμβαίνει ελάχιστα στη σχέση γονέων και τέκνου και να επεμβαίνει δραστικά μόνο στην περίπτωση που υφίσταται άμεσος και  συγκεκριμένος κίνδυνος για την υγεία (σωματική, ψυχική, πνευματική) του τέκνου.

Όταν το Δικαστήριο αποφασίσει την αφαίρεση της άσκησης της γονικής μέριμνας ή την αφαίρεση της άσκησης της επιμέλειας  από την εξαρτημένη μητέρα, αυτή διατηρεί το δικαίωμα της επικοινωνίας της με το τέκνο σύμφωνα με το άρθρο 1520 ΑΚ και του οποίου η άσκηση ρυθμίζεται από το Δικαστήριο. Η έννοια της προσωπικής επικοινωνίας είναι ευρεία και το περιεχόμενό της ποικίλλει, ανάλογα με τις συνθήκες της συγκεκριμένης περίπτωσης. Σε αυτήν περιλαμβάνεται: η προσωπική συνάντηση και συναναστροφή, αλληλογραφία , τηλεπικοινωνία, ανταλλαγή δώρων, κοινές εκδηλώσεις , ενδεχομένως διανυκτέρευση μαζί με το γονέα κ.λ.π. Αν το τέκνο δεν επιθυμεί την επικοινωνία με την εξαρτημένη μητέρα, δεν είναι δυνατός ο εξαναγκασμός του σε αυτήν.      

Τέλος θέλω να αναφέρω ότι σύμφωνα με το άρθρο 1536 ΑΚ, αν από τότε που εκδόθηκε δικαστική απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα μεταβλήθηκαν οι συνθήκες, το δικαστήριο οφείλει, ύστερα από αίτηση ενός ή και των δύο γονέων, των πλησιέστερων συγγενών του τέκνου ή του εισαγγελέα, να προσαρμόσει την απόφασή του στις νέες συνθήκες ανακαλώντας ή μεταρρυθμίζοντας την σύμφωνα με το συμφέρον του τέκνου και ιδίως να αποδώσει στους γονείς την άσκηση της γονικής μέριμνας που τους έχει αφαιρεθεί.

(Εισήγησή μου με θέμα « Εξαρτημένη μητέρα. Γονική Μέριμνα και επιμέλεια τέκνου», στο Εκπαιδευτικό Διήμερο του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής, Μονάδα Απεξάρτησης «18ΑΝΩ», Αθήνα 27/1/2007, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)







Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος - Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
https://stefaniasouli.gr/

Δευτέρα 15 Απριλίου 2013

"Σχέσεις Οργής"


Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ  είναι ο πυρήνας της κοινωνίας και στους κόλπους της θα πρέπει τα μέλη της να βρίσκουν στήριξη, αγάπη, σεβασμό, αλληλεγγύη. Σε αρκετές περιπτώσεις όμως η οικογένεια αποτελεί θέατρο εκδήλωσης βιαιοπραγιών και καταπάτησης ατομικών δικαιωμάτων με ανυπολόγιστες καταστροφές στη σωματική και ψυχική υγεία των θυμάτων. Σύζυγοι –τύραννοι ασκούν σωματική, ψυχολογική και σεξουαλική βία στις συντρόφους τους, ανάλγητοι και βάναυσοι  γονείς κακοποιούν σωματικά, συναισθηματικά και σεξουαλικά τα παιδιά τους. Η οικογένεια γίνεται αθέατη φυλακή για τα μέλη της που δύσκολα θα μπορέσουν να δραπετεύσουν και να βρουν τη λύτρωση .     

Ενδοοικογενειακή βία : η βία πίσω από τους τοίχους των σπιτιών, αθέατη για τους έξω, πραγματικό μαρτύριο για τους μέσα.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης (2002) έχει δηλώσει ότι η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί τη βασική αιτία θανάτου και αναπηρίας για τις γυναίκες 16 έως 44 ετών και ευθύνεται για περισσότερους θανάτους και προβλήματα υγείας από ό,τι ο καρκίνος, τα τροχαία δυστυχήματα και ο πόλεμος μαζί . Σύμφωνα με την πανευρωπαϊκή δημοσκόπηση της Κομισιόν ( Ευρωβαρόμετρο 2010),  ένας στους τέσσερις Έλληνες γνωρίζει μία τουλάχιστον περίπτωση γυναίκας στο φιλικό και οικογενειακό του κύκλο που έχει υπάρξει θύμα ενδοοικογενειακής βίας. Σύμφωνα με την ανωτέρω έρευνα, το ποσοστό των γυναικών που βιώνουν βία στη συντροφική ή συζυγική σχέση στην Ελλάδα ανέρχεται στο 25%. Από την εφαρμογή του Ν.3500/2006 ( νόμος για την ενδοοικογενειακή βία και άλλες διατάξεις ), ήτοι από την 27η Ιανουαρίου 2007 έως και τον Δεκέμβριο του 2009 , σύμφωνα με τα στοιχεία που η Αστυνομία έδωσε στη δημοσιότητα το Νοέμβριο του 2010 , δολοφονήθηκαν σαράντα(40) γυναίκες –θύματα ενδοοικογενειακής βίας από τους συζύγους/συντρόφους τους. Οι περισσότερες γυναίκες –θύματα, λόγω των αισθημάτων ντροπής, ενοχής αλλά και φόβου που νοιώθουν, κρύβουν την κατάστασή τους και δεν αποκαλύπτουν το τραυματικό γεγονός. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση που έχει η γυναίκα-θύμα, αποτέλεσμα της κακοποιητικής συμπεριφοράς του συντρόφου της, την κρατάει στη σιωπή, αφού την έχει κάνει να πιστέψει ότι αυτό που ζει, είναι αυτό που της αξίζει να ζει. Η γυναίκα πιστεύει ότι έχει κάποιο πρόβλημα, ότι αυτή είναι η υπεύθυνη για αυτό που της συμβαίνει. Κάποιες γυναίκες –θύματα  εμφανίζουν κατάθλιψη ή άλλη συναισθηματική διαταραχή. Οι έρευνες παγκοσμίως καταδεικνύουν ότι υφίσταται άμεση σύνδεση οικογενειακής βίας και συναισθηματικής διαταραχής στα θύματα. Η παράλληλη δράση της δυναμικής της βίας με τη δυναμική της συναισθηματικής διαταραχής ή κατάθλιψης έχει ολέθριες συνέπειες στην ψυχική και διανοητική υγεία της γυναίκας, η οποία βυθίζεται σε τέλμα.

Κανένας δεν θα έπρεπε να ζει υπό αυτές τις συνθήκες. Καμία γυναίκα, και προπαντός κανένα παιδί –αφού τα παιδιά είναι τα πραγματικά θύματα αυτής της ιστορίας. Η γυναίκα έχει τη δυνατότητα και την ικανότητα να επιλέξει,  να μείνει ή να φύγει. Τα παιδιά όμως απροστάτευτα, αβοήθητα και ανίκανα να αντισταθούν, βρίσκονται στο έλεος του Θεού. Ως νήπια, ασυνείδητα επιλέγουν να καταστήσουν τον εαυτό του αόρατο, την ώρα που γίνονται μάρτυρες βίαιων περιστατικών, και κρύβονται κάτω από τις καρέκλες και τα τραπέζια, στις γωνίες των καναπέδων, πίσω από τις κουρτίνες, μέσα στις ντουλάπες. Ως παιδιά και έφηβοι, συνειδητά επιλέγουν να εμπλακούν στις βιαιοπραγίες και επιτίθενται στον βίαιο πατέρα, τη στιγμή που χειροδικεί ενάντια στη μητέρα τους. Πολλές γυναίκες –θύματα έχουν δηλώσει ότι τα παιδιά τους, φοβούμενα για τη ζωή της μητέρας τους, λειτουργούν σαν ασπίδα προστασίας για αυτές. Παιδιά λαγοκοιμούνται το βράδυ και φυλάνε σκοπιά προκειμένου να προστατεύσουν  τη μητέρα τους από μία επίθεση του βίαιου πατέρα τους,  παιδιά βρίσκονται καθημερινά σε κατάσταση πανικού και εγρήγορσης με ένα κινητό στο χέρι, προκειμένου να ελέγχουν και να επιβεβαιώνουν κάθε τρεις και λίγο ότι η μητέρα τους παραμένει σώα και αβλαβής, παιδιά αναγκάζονται  να ωριμάσουν πρόωρα και να αναλάβουν ρόλους και έργα που δεν συνάδουν με την ηλικία τους.

Η σεξουαλική κακοποίηση  της κόρης από τον πατέρα αποτελεί την πιο συχνή μορφή ενδοοικογενειακής σεξουαλικής κακοποίησης .Ο στενός ορισμός της αιμομιξίας, από νομικής πλευράς, σύμφωνα με το άρθρο 345 του Ποινικού Κώδικα αφορά γενετήσια επαφή μεταξύ στενών συγγενών. Η σεξουαλική κακοποίηση του παιδιού όμως μπορεί να πραγματώνεται και με άλλους τρόπους όπως : με θωπείες στα γεννητικά όργανα του παιδιού και σε άλλα απόκρυφα μέρη του σώματος, με σεξουαλικά φιλιά, με εξαναγκασμό του παιδιού να θωπεύσει τα γεννητικά όργανα του δράστη, με προστριβή των γεννητικών οργάνων του δράστη στα γεννητικά όργανα του παιδιού ή πάνω στο παιδί, με παρά φύση συνουσία, με πεολειχία, με αιδοιολειχία με σκοπό την ικανοποίηση των γενετήσιων ορμών του δράστη.  Οι δράστες σεξουαλικής κακοποίησης προσπαθούν να κλείσουν το στόμα του παιδιού με απειλές, τεχνάσματα, δελεασμούς, δώρα και χρηματικά ποσά. Έχει παρατηρηθεί ότι οι περισσότερες μητέρες εκδηλώνουν δυσπιστία όταν το παιδί τους αναφέρει σεξουαλική κακοποίηση από το σύντροφό τους. Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι κάποιες μητέρες , ενώ έχουν δείγματα περίεργης συμπεριφοράς του πατέρα προς την έφηβη κόρη , όπως εκδήλωση παθολογικής ζήλιας σε αυτήν, όταν η κόρη εκδηλώσει το ενδιαφέρον της για τα αγόρια, υπερβολική εμπλοκή και υπερβολικός έλεγχος στη προσωπική ζωή της κόρης , εντούτοις δεν πράττουν απολύτως τίποτα θεωρώντας ότι  αυτές οι συμπεριφορές αποτελούν  έκφραση αγάπης και πατρικού ενδιαφέροντος. Η πραγματικότητα είναι ότι οι μητέρες υποτιμούν το γεγονός επειδή πρωτίστως  φοβούνται τον κοινωνικό διασυρμό, που στο μυαλό τους έρχεται ως αποτέλεσμα μία δημοσιοποίησης και μίας καταγγελίας . Η σεξουαλική κακοποίηση του παιδιού  αποτελεί ένα καλά κρυμμένο οικογενειακό μυστικό . Η μητέρα γίνεται συνένοχη του δράστη και δεν προστατεύει το παιδί της.  Ο δράστης απειλεί τα μέλη της οικογένειας,  με ή χωρίς σωματική βία, να φυλάξουν  το μυστικό γιατί αλλιώς θα διαλυθεί η οικογένεια. Η ευθύνη  διατήρησης του μυστικού μοιράζεται σε όλα τα μέλη της. Η οικογένεια γίνεται αιμομικτική,  τα μέλη της γίνονται ταυτόχρονα θύματα της βέβηλης πράξης. Το παιδί νοιώθει ανίκανο, αβοήθητο και απροστάτευτο. Δεν έχει εμπιστοσύνη σε κανέναν αφού κανένας δεν το προστατεύει . Έρευνες καταδεικνύουν ότι η σεξουαλική κακοποίηση ακυρώνει τη δυνατότητα του παιδιού να αναπτύξει μία φυσιολογική ερωτική ζωή στο μέλλον. Μελέτες σε δείγματα ιερόδουλων δείχνουν ότι ένα μεγάλο  ποσοστό αυτών (55%) είχαν κακοποιηθεί σεξουαλικά στην παιδική τους ηλικία.

Όταν αποκαλύπτεται η αιμομιξία η κοινωνία, έκπληκτη και εμβρόντητη, βιάζεται να καταδικάσει το δράστη, να εκφράσει τον ηθικό αποτροπιασμό της για την πράξη του και να δηλώσει την αμέριστη συμπαράστασή της στο θύμα. Στην πραγματικότητα όμως σε όσες περιπτώσεις αιμομιξίας έχουν δει το φως της δημοσιότητας και φτάσανε στις δικαστικές αίθουσες, η κοινωνία γνώριζε. Η κοινωνία είναι συνένοχη στο έγκλημα της αιμομιξίας γιατί γνωρίζει και σιωπά και σε αρκετές περιπτώσεις λοιδορεί και ατιμάζει με τον δικό της τρόπο τα θύματα. Ο περισσότερος κόσμος πιστεύει ότι  τα εγκλήματα που διαπράττονται μέσα στην οικογένεια είναι ιδιωτική υπόθεση. Κανένας δεν θέλει να μπλέξει στα οικογενειακά του άλλου. Το έγκλημα που διαπράττεται μέσα στην οικογένεια θεωρείται  προσωπικό θέμα που δεν αφορά την κοινωνία. Τα μέλη της οικογένειας το γνωρίζουν αυτό και το βιώνουν δραματικά. Άλλες φορές εξωθούν το θύμα να συνεργαστεί με το δράστη για να προστατεύσει την οικογένεια από την ίδια την κοινωνία. Άλλες φορές απομακρύνουν το θύμα από την οικογένεια . Έρευνες έχουν δείξει ότι εάν απομακρυνθεί το θύμα χωρίς να κρατηθεί μυστικός ο τόπος κατοικίας του θύματος και η νέα του ζωή  ο δράστης επανέρχεται και διεκδικεί το θύμα . Λύσεις –ημίμετρα που επιτείνουν την απόγνωση των μελών της  οικογένειας καθώς  συνειδητοποιούν ότι η μόνη σωτηρία και λύτρωση είναι η απομάκρυνση του δράστη από την οικογένεια.  Σε μία κοινωνία που αποστρέφει το βλέμμα της, που κάνει ότι δεν γνωρίζει, το θύμα, με καταρρακωμένη την προσωπικότητα αφήνεται έρμαιο  στον ρόλο που άλλοι όρισαν για αυτό ή σε ορισμένες περιπτώσεις αντιδρά και παίρνει τον νόμο στα χέρια του.

(Κείμενο για το πρόγραμμα της θεατρικής παράστασης « σχέσεις οργής»  της Φρίντας Μπιούμπι , διασκευή Γιάννης Τσίρος, Άννα Βαγενά, 2011-2012 )  

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος

 

Ένα βιβλίο για την βία στην συντροφική σχέση


Το βιβλίο της κας Στεφανίας Σουλή ΑΘΕΑΤΗ ΒΙΑ, είναι ένα πλήρες ντοκουμέντο για τη βία στις γυναίκες και μάλιστα σε ό, τι αφορά το νομικό πλαίσιο.

  

Στον πρόλογο του βιβλίου αυτού η ψυχίατρος, Κατερίνα Μάτσα σημειώνει ότι βασική αιτία θανάτου και αναπηρίας των γυναικών 16-44 ετών οφείλεται στην ενδοοικογενειακή βία και πως μία ενδοοικογενειακή βία το λεπτό καταγράφεται στα Αστυνομικά Τμήματα της Μεγάλης Βρετανίας, και το 80% αφορά τις γυναίκες.

 
Η κα Σουλή σε όλες τις περιπτώσεις βίας προς τις γυναίκες παραθέτει πάντοτε και πολύ χρήσιμα παραδείγματα γυναικών με συμβουλές προς τη γυναίκα.

 
Στον συζυγικό βιασμό π.χ προτείνει στη γυναίκα «να θυμάται ότι»

 

  • Ο εξαναγκασμός με χρήση σωματικής ή ψυχολογικής βίας είναι βιασμός
  • Ο εξαναγκασμός με χρήση σωματικής ή ψυχολογικής βίας σε υιοθέτηση ανεπιθύμητων ερωτικών συμπεριφορών ή τακτικών είναι βιασμός

Π.χ. Θα σας αναφέρω την περίπτωση πελάτισσας μου την οποία βοήθησα σε ψυχοθεραπευτική διαδικασία να απαλλαγεί η ίδια και ο σύζυγος της από την απαίτηση του τελευταίου να τον αφήνει να την κακοποιεί σωματικά και λεκτικά πριν από κάθε σεξουαλική πράξη. Και τώρα είναι και οι δύο ευτυχείς στην συζυγική τους ζωή  

  • Ο βίαιος σύντροφος που μπορεί να είναι ένας τρυφερός και δοτικός εραστής  δεν ελαχιστοποιεί τη δυναμική της κακοποιητικής συμπεριφοράς του.

 

Π.χ. Θα σας αναφέρω την περίπτωση πελάτισσας μου την οποία βοήθησα, σε ψυχοθεραπευτική διαδικασία, να απαλλαγεί η ίδια και ο σύζυγός της από την απαίτηση του να τον αφήνει να την κακοποιεί σωματικά και λεκτικά πριν από κάθε σεξουαλική πράξη. Και τώρα είναι και οι δύο ευτυχείς στην συζυγική τους ζωή.  


Πολύ σωστά η κα Σουλή, και εδώ συμφωνεί με την ψυχολογική άποψη, πως ο βίαιος σύζυγος θεωρεί τον εαυτό του ότι είναι πνευματικά ανώτερος, είναι κτητικός και ζηλιάρης, θέλει να την χειραγωγεί και αρνείται την κακοποίηση.


Πρέπει να τονίσω εδώ ότι ποτέ δεν παρατηρείται κακοποιητική συμπεριφορά στα ζώα προκειμένου να έρθουν σε σεξουαλική επαφή (π.χ. τα περιστέρια) και ποτέ δεν κακοποιούνταν η γυναίκα όταν οι άνθρωποι ζούσαν μέσα σε αγέλες.


Η κακοποίηση, σύμφωνα με τη  Simone de Beauvoir αρχίζει με την ιδιοκτησία της γης η οποία μάλιστα κληρονομείται συνήθως μέσα από την πατριαρχική οικογένεια.


Αυτό που γνωρίζει η Ψυχολογία, είναι πως συνήθως, όταν τρώει ξύλο η μητέρα από τον πατέρα, τότε τρώνε ξύλο και τα παιδιά τους. Και αυτό που ξέρουμε επίσης είναι ότι τα αγόρια συνήθως μιμούνται τον πατέρα ή είναι θύματα κακοποιητικής συμπεριφοράς από τους συνομηλίκους τους, σε αυτό που ονομάζουμε σχολικό εκφοβισμό (bullying).

 
(Ίσως εδώ θα βοηθήσουν βιωματικές ομάδες με γονείς και παιδιά)

 
Σχετικές έρευνες στην Εξελικτική και Σχολική Ψυχολογία έχουν δείξει ότι η επιθετικότητα μέσα στο σχολικό περιβάλλον έχει αυξηθεί σε όλες τις Δυτικές Κοινωνίες με την Ελλάδα να βρίσκεται περίπου στα μεσαία επίπεδα της συχνότητας αυτής.

 
Δεν είναι τυχαίο ότι η κα Σουλή τονίζει ότι αυτά που μαθαίνουν τα παιδιά από τον βίαιο πατέρα τους είναι:

1)ότι δεν υπάρχει ισότητα στις σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών και ότι οι αποφάσεις μέσα στην οικογένεια λαμβάνονται μονομερώς από τον άνδρα

2)ότι οι άνδρες έχουν ιδιαίτερα δικαιώματα και προνόμια

3)ότι ο άνδρας είναι αυτός που βάζει τους όρους και κανόνες και η μητέρα υπακούει.

 

Τονίζει από νομική πλευρά, ότι στην περίπτωση, διαζυγίου ο βίαιος άνδρας θα χρησιμοποιήσει τα παιδιά του,  υπονομεύοντας τον γονικό ρόλο της συντρόφου του. Και ότι η δικομανία του βίαιου άνδρα δεν είναι τίποτα άλλο παρά το  κεκαλυμμένο μένος προς την σύντροφο του που τόλμησε να τον εγκαταλείψει.
 

Όμως είναι γνωστό σήμερα ότι τα διαζύγια έχουν αυξηθεί σημαντικά σε όλες τις δυτικές κοινωνίες κυρίως λόγω της οικονομικής πλέον ανεξαρτησίας της γυναίκας.

Η ψυχολογία σήμερα προτείνει ότι τα παιδιά θα πρέπει να μην χάσουν κανέναν από τους δύο γονείς. Προτείνουμε  να μοιράζεται ο  χρόνος τους μέσα στην εβδομάδα εξίσου στο σπίτι του πατέρα και στο σπίτι της μητέρας, όπου  το παιδί θα έχει ό, τι χρειάζεται στο δωμάτιο του, και με τους φίλους του στα δύο σπίτια, με τα Σαββατοκύριακα να μοιράζονται εναλλάξ με τον πατέρα και τη μητέρα. Αυτό είναι ιδιαίτερα ευεργετικό  γι αυτήν καθώς συνήθως στο διαζύγιο  επωμίζεται την καθημερινή φροντίδα των παιδιών, ενώ ο πατέρας ασχολείται μαζί τους μόνο τα Σαββατοκύριακα. Είναι σημαντικό αυτό διότι η μητέρα έχει επιτέλους τη δυνατότητα να ξαναδημιουργήσει τη ζωή της με άλλον άνδρα.

 
Τονίζεται σωστά  από την κα Σουλή  ότι όταν η μητέρα πάσχει από κατάθλιψη ή άλλες ψυχικές διαταραχές οι άνδρες προσκομίζουν ιατρικές γνωματεύσεις οπότε ο βίαιος άνδρας μπορεί τότε να πετύχει την ανάληψη της επιμέλειας των παιδιών του. Η ταμπέλα της τρέλας για  την μητέρα είναι η βίαιη λύση για τον άνδρα.

 
Άλλωστε, σωστά συνιστά στο βιβλίο της στην κακοποιημένη γυναίκα, όταν πηγαίνει στο αστυνομικό τμήμα να ζητήσει να μιλήσει με γυναίκα αστυνομικό.

Η ψυχολογική έρευνα έχει δείξει ότι πράγματι ο αστυνομικός εμμέσως κατηγορεί τη γυναίκα ότι φταίει μοναδικά και της συνιστά όταν θυμώνει ο άντρας της π.χ. «να φτιάξει κανέναν καφέ για τον άνδρα της».


Η κα Σουλή σωστά τονίζει πως δεν είναι τυχαίο πως μεταξύ των θυμάτων υπάρχουν και σύζυγοι αστυνομικών. Στην μικρές κοινότητες οι γυναίκες ούτε διανοούνται να επισκεφθούν την αστυνομία.


Ο Οδηγός Συμβουλευτικής  Γυναικών  που ετοίμασε και παρουσίασε η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων,  πριν μερικές ημέρες,  είναι ιδιαίτερα χρήσιμος.  Καλεί την κακοποιημένη γυναίκα με τον τίτλο του:

 

                                   ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ  Η ΜΟΝΗ

                                  ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΜΟΝΗ

   

Θερμά συγχαρητήρια στην κα Σουλή για ένα τόσο σημαντικό και χρήσιμο βιβλίο στον κοινό μας αγώνα για βοήθεια προς τη γυναίκα.

 
 

                                                 Μίκα Χαρίτου - Φατούρου,
                                                 Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύρια

                                         Ομότιμη Καθηγήτρια Ψυχολογίας, ΑΠΘ 

 

 

(Ομιλία της κ. Μίκας Φατούρου,  την 1/11/2011 στην παρουσίαση του βιβλίου ΑΘΕΑΤΗ ΒΙΑ από την Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων – Υπουργείο Εσωτερικών)  



 





 
 
( φωτογραφίες Νίκος Ζωιόπουλος )
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Τρίτη 9 Απριλίου 2013

Συναισθηματική λύση του γάμου (Πότε τελειώνει ο γάμος)



Ο γάμος τελειώνει πρώτα συναισθηματικά και μετά νομικά ή έτσι είναι το σωστό να τελειώνει.
Αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά τα ζευγάρια που ζουν χωριστά και που για τους δικούς τους προσωπικούς και πολύ σεβαστούς λόγους δεν επεδίωξαν ποτέ να πάρουν στα χέρια τους το χαρτί του διαζυγίου. Επίσης το γνωρίζουν πολύ καλά και τα ζευγάρια που έπιασαν το πολυπόθητο, κάποια στιγμή, για αυτούς διαζευκτήριο, αλλά που μετά ξαναπαντρεύτηκαν τον άνθρωπο που είχαν χωρίσει.
Το πότε τελειώνει συναισθηματικά ο γάμος είναι ένα μεγάλο θέμα και μπορεί να το καταλάβει κάποιος, εάν το θέλει. Μερικοί μπορούν και θυμούνται, ακόμα και μετά από πολλά χρόνια, τη μέρα εκείνη ή το απόγευμα ή το βράδυ, που νοιώσανε το τέλος του γάμου τους, που νοιώσανε να πεθαίνει κάτι μέσα τους. Και ενώ το εστιάζουν ξεκάθαρα, το ξεχωρίζουν από τις φορές που μέσα στη θαλασσοταραχή της σχέσης, αμφότερες οι πλευρές είπαν βαριές κουβέντες για χωρισμούς και διαζύγια και χάραξη ατομικής πορείας. Καθόλου παράδοξο καθότι οι απειλές για χωρισμό αποτελούν κάτι συνηθισμένο στα περισσότερα έγγαμα ζευγάρια, που τις ξεστομίζουν πανεύκολα και συχνά στους τσακωμούς τους, αφού γνωρίζουν την δυναμική τους και την επίδραση που έχει στην άλλη πλευρά. Όταν όμως τελειώσουν οι τσακωμοί, τα λόγια της θαλασσοταραχής γίνονται φτερά και το ζευγάρι συνεχίζει την κοινή του πορεία με αγάπη και ομόνοια.

Αυτό που λένε για το θάνατο του ψυχικού συνδέσμου είναι διαφορετικό.            «Κατάλαβα ότι αυτό ήταν… τελείωσε…το ένιωσα ξεκάθαρα »,«Δεν μπορούσα να κάνω κάτι άλλο για να σώσω την κατάσταση, δεν είχε μείνει τίποτα για να σωθεί…»,«Δεν είχα επιλογές … η κατάσταση ήταν μονόδρομος…»,«Ξαφνικά άρχισα να βλέπω καθαρά…δεν πήγαινε άλλο...». Λόγια, πράξεις και παραλείψεις του/της συζύγου, τους μετέφεραν στο σημείο χωρίς επιστροφή.

Πότε συμβαίνει αυτό; Σε κάποιους συμβαίνει σχετικά νωρίς, τα πρώτα χρόνια του γάμου και σε κάποιους άλλους πιο αργά. Το σίγουρο είναι ότι σπάνια συμβαίνει αμέσως και αυτό γιατί ο γάμος έχει μία περίεργη δύναμη στο ζευγάρι και για να γκρεμιστεί συθέμελα θα πρέπει να ροκανίζεται συνεχώς και αδιαλείπτως από ό,τι  έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα και την ουσία του, πράγμα που είναι δύσκολο αλλά όχι αδύνατο.  
Παρόλη την ανωτέρω διαπίστωση, δηλαδή ότι πλέον δεν υφίσταται καμία ψυχική σύνδεση με τον σύζυγο, ελάχιστοι προχώρησαν αμέσως σε διαδικασίες διαζυγίου. Και αυτό γιατί οι περισσότεροι προσπάθησαν  να σώσουν το γάμο τους ή έστω να βελτιώσουν την ανυπόφορη, για αυτούς ψυχικά, έγγαμη συμβίωση. Αναζητώντας  στη συνέχεια μία ζωή αληθινή με νόημα και ουσία, αποφάσισαν να χαράξουν διαφορετική πορεία.

Τα ανωτέρω ισχύουν για όσους παντρευτήκανε από αγάπη και με τη σκέψη ότι θα ζήσουν μαζί έως το θάνατο.



Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος - Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
https://stefaniasouli.gr/

Σάββατο 6 Απριλίου 2013

Εξακολουθητική παρενόχληση και παρακολούθηση: Η απομόνωση δεν είναι λύση


Όσοι έχουν υπάρξει θύματα εξακολουθητικής παρενόχλησης και παρακολούθησης από τον πρώην σύντροφό τους, παραδέχονται πως αυτή η περίοδος της ζωής τους είναι ότι χειρότερο τους έχει συμβεί.

Ο φόβος που νοιώθουν τα θύματα για το τι μπορεί να συμβεί σε αυτούς και στα αγαπημένα τους πρόσωπα (σε κάποιες περιπτώσεις οι δράστες απειλούν ότι θα κάνουν κακό και σε συγγενικά πρόσωπα του θύματος) είναι τόσο μεγάλος που παίρνουν απόφαση να αποσυρθούν από τα εγκόσμια, να ταμπουρωθούν στο σπίτι τους, να αφήσουν πράγματα και δουλειές στη μέση, να παραιτηθούν από επιθυμίες και στόχους, να χαθούν από φίλους και γνωστούς. Η αναγκαστική αυτή «παραίτηση» από τη ζωή και η απομόνωση, επιθυμητή και επιδιωκόμενη από το δράστη, θυμώνει το θύμα γιατί συνειδητοποιεί ότι έχει χάσει τον έλεγχο της ζωής του.

Είναι σύνηθες, ο δράστης να ελαττώνει τις ενοχλήσεις του και την εξακολουθητική παρακολούθηση του θύματος, όταν αυτό απομονωθεί και ακολουθήσει τη νόρμα που ο δράστης έχει στο μυαλό του. Κάποιες φορές ο δράστης σταματάει τελείως την «εμφανή»  εξακολουθητική παρακολούθηση και την παρενόχληση, και το θύμα λανθασμένα πιστεύει ότι αυτό ήταν και τελείωσε. Η ως άνω διαπίστωση γρήγορα εξανεμίζεται από την πρώτη προσπάθεια του θύματος να επανέλθει στους πρότερους φυσιολογικούς ρυθμούς της ζωής του. Η φυσική παρουσία του δράστη, ξανά, στο χώρο που βρίσκεται το θύμα και η συνεχής με κάθε τρόπο παρενόχλησή του, θα το φοβίσει πολύ και είναι πιθανόν να το οδηγήσει σε λανθασμένες κινήσεις που θα «τροφοδοτήσουν» το δράστη ο οποίος θα ξεκινήσει ένα νέο κύκλο παρενόχλησης και παρακολούθησης, πιο έντονο αυτή τη φορά.

Η απομόνωση δεν είναι λύση για το θύμα, ούτε και το να αλλάξει πόλη ή χώρα, όπως πολλοί σκέφτονται και φαντάζονται. Σίγουρα το θύμα θα πρέπει να λάβει όλα τα μέτρα ασφαλείας στις καθημερινές δραστηριότητές του και μετακινήσεις του και να έχει σχεδιάσει και ένα πλάνο ασφάλειας και δράσης, σε περίπτωση που ο δράστης γίνει επιθετικός και του ασκήσει σωματική βία αλλά δεν πρέπει να απομονωθεί. Η ζωή θα πρέπει να συνεχιστεί με τη βοήθεια και τη συμπαράσταση των συγγενών και φίλων, ίσως και ενός ειδικού. Επιπρόσθετα το θύμα θα πρέπει να κρατάει καθημερινό ημερολόγιο και αρχείο αποδεικτικών στοιχείων. Αυτό θα βοηθήσει και τον δικηγόρο να εκτιμήσει την κατάσταση και τον κίνδυνο που πιθανόν ελλοχεύει για το θύμα και να επιλέξει τις νομικές ενέργειες που επιβάλλεται να γίνουν για την προστασία του. 
Περισσότερα για την παρενόχληση μπορείς να διαβάσεις και εδώ.




Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος - Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
https://stefaniasouli.gr/

Δευτέρα 1 Απριλίου 2013

Συντροφική Βία: Κοινωνικό πρόβλημα υψίστης σημασίας



Η Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, συμπλήρωσε πρόσφατα δύο χρόνια λειτουργίας. Στο διάστημα αυτό (11/3/2011 έως 11/3/2013) η Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900, που παρέχει ψυχοκοινωνική στήριξη και συμβουλευτική σε γυναίκες- θύματα βίας, δέχθηκε 10176 κλήσεις και 74 ηλεκτρονικά μηνύματα. (http://www.isotita.gr/var/uploads/PRESS%20%28APO%20SEP%202010%29/DT_27-3-13_GRAMMI-SOS.pdf

Ένας μεγάλος αριθμός κλήσεων που καταδεικνύει ότι η συζυγική και η συντροφική βία είναι σε έξαρση, σε μία εποχή εξαιρετικά δύσκολη, με ελάχιστες επιλογές για τα θύματα, αφού η πλειοψηφία αυτών, λόγω της δυσχερής οικονομικής κατάστασης, αδυνατεί να προχωρήσει σε νομικές ενέργειες. 

Μόνη λύση σε αυτές τις περιπτώσεις και όπου πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου, η Νομική Βοήθεια (ΝΟΜΟΣ 3226/2004 ΦΕΚ 24/Α/ 4.2.2004). 

Αξιοσημείωτο είναι ότι 2072 κλήσεις αφορούσαν καταγγελίες από τρίτα πρόσωπα που κάλεσαν στην Γραμμή για βοηθήσουν τις γυναίκες- θύματα. Φίλοι, συγγενείς, γνωστοί, γείτονες των θυμάτων έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν ότι η βία στην συζυγική ή συντροφική σχέση, δεν αποτελεί ένα οικογενειακό πρόβλημα ή στην καλύτερη των περιπτώσεων, ένα πρόβλημα του ζευγαριού, αλλά ένα κοινωνικό πρόβλημα υψίστης σημασίας.    

Σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου, θύματα ήσαν και γυναίκες που έχουν απομακρυνθεί από το βίαιο σύντροφο. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η ΓΓΙΦ, 456 γυναίκες (8%) βρίσκονταν σε διάσταση και 310 γυναίκες (5%) ήταν  διαζευγμένες. Το ανωτέρω στοιχείο καταδεικνύει πόσο δύσκολο είναι για το θύμα να ελευθερωθεί από το βίαιο σύντροφο και πως η φυσική απομάκρυνση του βίαιου συντρόφου κάποιες φορές, δεν αποτελεί από μόνη της εγγύηση για μία ζωή χωρίς βία.


Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας μπορείτε να διαβάσετε εδώ



Στεφανία Σουλή 
Δικηγόρος
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/


Ποιος πληρώνει το διαζύγιο;



Είναι μία ερώτηση που υποβάλλεται συχνά στον (κοινό) δικηγόρο από τους ενδιαφερομένους που προχωρούν στη συναινετική λύση του γάμου τους.
Και ενώ για τον περισσότερο κόσμο, το συναινετικό διαζύγιο νοείται ή φαντασιώνεται ως μία απλή διαδικασία, εντούτοις η θεώρηση αυτή καμία σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα που περιβάλλει το ζευγάρι που χωρίζει, και τους δικηγόρους του. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι διαπραγματεύσεις και η τελική συμφωνία για υπογραφή του συναινετικού διαζυγίου αποτελούν μία δύσκολη διαδικασία όπου μπορεί να χρειαστούν μήνες προκειμένου να βρεθεί, εάν βρεθεί, μία κοινά αποδεκτή και συμφέρουσα λύση διευθέτησης διαφόρων θεμάτων των συζύγων (μετοίκηση από την συζυγική οικία, διατροφή συζύγου, επιμέλεια- επικοινωνία- διατροφή τέκνων, οικονομικές εκκρεμότητες, συζυγικά αποκτήματα κ.λ.π). Συναντήσεις, τηλεφωνικές συνομιλίες, κοινά ραντεβού, ανταλλαγή email, με συνεχείς διορθώσεις- τροποποιήσεις και παρατηρήσεις των αρχικά συνταχθέντων ιδιωτικών συμφωνητικών, είναι στο πρόγραμμα το εβδομαδιαίο, μέχρι να βρεθεί η επιθυμητή λύση.    
Ελάχιστα είναι τα συναινετικά διαζύγια που ολοκληρώνονται απλά και εύκολα. Και αυτά που είναι εύκολα, είτε γιατί το ζευγάρι ζει ήδη χωριστά, είτε γιατί δεν έχει ανήλικα τέκνα ή οικονομικά θέματα που πρέπει να λυθούν, σκαλώνουν στο εξής σημείο, όταν υπάρχει κοινός δικηγόρος: ποιος θα πληρώσει τα δικαστικά έξοδα και την αμοιβή του δικηγόρου.
Και εδώ λοιπόν αρχίζουν οι προστριβές και οι εντάσεις γιατί κάποιος το θέλει λιγότερο και κάποιος το θέλει περισσότερο. Και αυτός που το θέλει λιγότερο ή δεν τον νοιάζει και καθόλου, θα αρνηθεί να συμμετάσχει στα δικαστικά έξοδα και την πληρωμή του δικηγόρου.

Και ενώ το κουστούμι του γαμπρού είθισται, εθιμοτυπικά τουλάχιστον, να το πληρώνει η νύφη και ο πεθερός, και το νυφικό, ο γαμπρός και η οικογένειά του, το συναινετικό διαζύγιο τελικά, το πληρώνει αυτός που το επιθυμεί διακαώς.    

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος  
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/